իղձ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [iʁd͡z]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ իղձ վանկեր՝ իղձ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Հնդեվրոպական ծագման վարկածները կապված են հնչյունական կամ իմաստային դժվարությունների հետ. հմմտ. մի կողմից ռուսերեն алкать «փափագել, տենչալ, ըղձալ» (հնդեվրոպական *elk-), մյուս կողմից՝ հայերեն գեղձ «փափագ, իղձ, բաղձանք» (*uel-):
Գոյական
- ներքին բուռն ձգտում որևէ բանի հասնելու` որևէ բան գլուխ բերելու` ի կատար ածելու փափագ, ցանկություն, ըղձանք տենչանք ◆ Խեղճ մարդու միակ իղձն էր, որ թողնես այնտեղ նրանց և գաս մտնես ծնողիդ օջախը։ (Շիրվանզադե) ◆ Իշխանուհի թե աղքատ, մոր մը իղձը միշտ նույնն է, ամուսնացնել զավակը։ (Արփիար Արփիարյան)
- պատվեր` խնդրանք, որ արտահայտվում է խոսքով ◆ Քո սուրբ պատվերները ճիշտ չեմ կատարել, թողել եմ ըղձերդ անկատար, մայրի՛կ։ (Ջիվանի) ◆ Յուր ուրախությունը քո իղձերը կատարելու մեջ էր տեսնում։ (Մուրացան)
- սիրո, կրքի տենչեր ◆ Վառում ես ու բորբոքում իղձ ու տենչանք անհագուրդ։ Եղիշե Չարենց ◆ Բաղձանքներին նրա և ըղձերին վարար կապանքներ են դրել նրանք բազմապիսի։ Եղիշե Չարենց
- աղոթք, մաղթանք ◆ Իղձ եմ արել աստծուն։
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- փափագ, տենչ, ցանկություն
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- իղձը փորումը մնալ - փափագը չկատարված մեռնել, մուրազաչոր լինել ◆ Խեղճի իղձը փորումն է մնում։ (Պերճ Պռոշյան)
| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ
[խմբագրել]| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։