գանգատ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ɡɑŋˈɡɑt]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ գանգատ վանկեր՝ գան•գատ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ * ghan- «բերանը լայն բաց անել, հորանջել» արմատից կազմված կրկնավոր ձև (կամ, թերևս, * ghan-u-՞). հմմտ. հունարեն χανυω, χανυσσω՝ «բաց բերանով խոսել» (ըստ Հեսիոքոսի), հին իռլանդերեն gana «բաց անել, չռել, պահանջել, ձգտել, ցանկալ»։
Գոյական
- տրտունջ, բողոք, դժգոհություն ◆ Սմբատը փախչում էր տնից՝ այս գանգատներից ազատվելու համար։ (Շիրվանզադե)
- պաշտոնական բողոք որևէ անձի, հիմնարկի և այլն ապօրինի կամ անճիշտ գործողության՝ արարքի դեմ
- (իրավ․) դատվողի բողոքը վճռաբեկ ատյանին, դատարանի վճռի դեմ
- հայց, դատական մարմնին ներկայացվող դիմում որևէ գործով ◆ Դրանք, գլխավորապես վաշխառուներ են, որոնցից մեկն այս օրերս գանգատ է տվել նրա դեմ նահանգական դատարանին։ (Նար-Դոս)
- (իրավ․) իրավական փաստաթուղթ ուղղված պետական, հասարակական մարմնին կամ այդ մարմինների պաշտոնատար անձանց որևէ մի կոնկրետ անձի (քաղաքացի, հասարակական կազմակերպություն, հիմնարկ և այլն) իրավունքների և օրինական շահերի խախտման մասին
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- բողոք, տրտունջք, դժգոհություն, դժգոհանք, գանգատանք, քրթմնջյուն, տրտնջյուն, քրթմնջոց, փնթփնթոց, մրթմրթոց
- հայց (իրավ․)
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- գանգատ անել - գանգատվել ◆ Գանգատ ես արել,- հարցրեց Արզումանը։ (Ակսել Բակունց) ◆ Ի՞նչ անեմ հապա, Որ լաց չլինեմ,- գանգատ է անում Փիսոն տխրադեմ։ Հովհաննես Թումանյան
- գանգատ գնալ - գանգատով դիմել մեկին ◆ Պարտքատերը գանգատ գնաց, Քյոխվեն կգա՝ կծեծի։ Հովհաննես Թումանյան
- գանգատ տալ - գանգատվել, բողոքել ◆ Գանգատ տվեց ինձ վրա և պահանջում էր, որ ինձ էտապով ետ ուղարկեն։ (Անահիտ Սահինյան)
- գանգատ ունենալ - դժգոհ, անբավական լինել ◆ Ամեն ինչ կարծես լավ էր և իշխանը գանգատ չուներ ոչ մի բանից։ (Նաիրի Զարյան)
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | գանգատ(ը) | գանգատներ(ը) |
| Սեռ. | գանգատի | գանգատների |
| Տր. | գանգատի(ն) | գանգատների(ն) |
| Հայց. | գանգատ(ը) | գանգատներ(ը) |
| Բաց. | գանգատից | գանգատներից |
| Գործ. | գանգատով | գանգատներով |
| Ներգ. | գանգատում | գանգատներում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Արեն Կոբալյան, Իրավաբանական համառոտ բացատրական բառարան, Վանաձոր, 2005 — 80 էջ։
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլերով հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Հայերեն գոյականներ
- Քաղվածք/Շիրվանզադե
- Հայերեն բառեր իրավական իմաստով
- Քաղվածք/Նար-Դոս
- Քաղվածք/Ակսել Բակունց
- Քաղվածք/Հովհաննես Թումանյան
- Քաղվածք/Անահիտ Սահինյան
- Քաղվածք/Նաիրի Զարյան
- Բառեր «Արդի հայերենի բացատրական բառարան» գրքից
- Բառեր «Իրավաբանական համառոտ բացատրական բառարան» գրքից