Սյուգերի
| Սյուգերի ֆր.՝ Suger | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մոտ 1080[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Chennevières-lès-Louvres |
| Մահացել է | հունվարի 13, 1151[3][4] |
| Մահվան վայր | Սեն Դենի |
| Գերեզման | Սեն Դենի աբբայություն |
| Քաղաքացիություն |  Ֆրանսիայի թագավորություն |
| Մայրենի լեզու | հին ֆրանսերեն |
| Կրոն | Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի |
| Երկեր | Սեն Դենի աբբայություն |
| Մասնագիտություն | ճարտարապետ, պատմաբան, գրող, վանական և քաղաքական գործիչ |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | աբբա |
 Suger de Saint-Denis Վիքիպահեստում | |
Սուգերի, կամ Сюже́р, նաև Сюже́ (ֆր.՝ Suger, լատին․՝ Sugerus, ծննդյան թվական-մոտ 1081, մահվան թվական-13.01.11511[5][6][7][8]), ֆրանսիացի ժամանակագիր և եկեղեցական գործիչ, Բենեդիկտյան Սեն Դենի աբբայության վանահայր, ֆրանսիայի թագավոր Լյուդովիկոս VI-ի խորհրդական։
։ Ծնունդը քննարկման առարկա է եղել։
Սեն Դենից ոչ հեռու փոխարքայության[9], համաձայն ուրիշների` Էլ և Լուար ծայրանասային դեպարտամենտի թագավորական դոմենի գյուղացու որդի էր[10]։
Վաղ երիտասարդությունից աչքի է ընկել անսովոր ընդունակություններով և 1091 թվականից դաստիարակվել է Սեն Դենի աբբայությունում ապագա թագավոր Լյուդովիկոս VI-ի հետ, որն եղել է նրա հասակակիցը[11]։
Լյուդովիկոս VI-ի օրոք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծագումը քննարկման առարկա է։ Ըստ որոշ աղբյուրների՝ նա սերում էր համեստ ասպետական ընտանիքից, որը կալվածք ուներ Սեն Դենի մոտակայքում[9], ըստ այլոց՝ Տուրիի շրջակայքում ([Eure-et-Loire-ի ժամանակակից դեպարտամենտ[10], վաղ երիտասարդությունը նշանավորվել է արտասովոր ունակություններով, և 1091 թվականից նա մեծացել է Սեն Դենիի աբբայության ապագա թագավորի հետ միասին ( Լյուդովիկոս թանձրամարմին), ով իր հասակակիցն էր[11].[10]: Լյուդովիկոս VI-ի գահակալության ժամանակ որպես նրա ընկեր, նա մոտ է եղել արքունիքին և դիվանագիտական առաքելություններով մեկնել է Հենրի Նորմանդականի և այլ կառավարիչների մոտ։
Լյուդովիկոս VII-ի օրոք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հռոմ այցելելուց հետո նա 1122 թվականին դարձել է վանահայր Սեն Դենիում[6][12],:1123 թվականին նա մասնակցել է Առաջին Լատերական ժողովին և այնքան բարենպաստ տպավորություն է թողել Կալիստոս II-ի վրա, որ Ֆրանսիա վերադառնալուց տասնութ ամիս անց Պապը ցանկացել է խորհրդակցել նրա հետ և նրան կրկին հրավիրել է Հռոմ[5]։ Բերնարդ Քլերվանուքսի պնդմամբ, որն ի սկզբանե սուր քննադատության է ենթարկել նրա բարեփոխիչ գործունեությունը (որի հետ, սակայն, նրան հաջողվել է հաշտվել)[13]։ Սյուգերը ոչ միայն վերջ է դնում վանքում աշխարհիկացման վանական կյանքին, այլև ձեռնամուխ է լինում ակտիվորեն ամրապնդելու թագավորական իշխանության հեղինակությունը՝ ամեն կերպ արդարացնելով դրա սուրբ իմաստը։ Զուգահեռաբար նա հաստատեյ է սուրբ Դիոնիսիոսի պաշտամունքը, որպես ողջ Ֆրանսիայի երկնային հովանավորի, արտացոլված էր նրա լատիներեն տրակտատում («Սեն Դենի եկեղեցու օծման մասին»(լատին․՝ De consecratione ecclesie sancti Dionisii): Երբ 1124 թվականին կայսր Հենրի V-ը ներխուժում է թագավորական կալվածքներ, Սյուգերը մարտի դաշտ է գալիս աբբայության դրոշակով (որպես թագավորի մարտական դրոշ) [12][14]:
;_Alexandrian_2nd-1st_Century_B.C.(cup)_,_Chalice_of_the_Abbot_Suger_of_Saint-Denis,_NGA_1437.jpg)
Լյուդովիկոս VI-ի մահից հետո Սյուգերին որոշ ժամանակ կորցնում է իր ազդեցությունը արքունիքում և դիմում է Սեն Դենի աբբայության վերակազմավորմանը (հիմնականում նրա տաճարի եկեղեցին)։ Եկեղեցին այնքան խարխուլ և լքված էր, որտեղ ըստ իր` վանահոր կարծիքի, կարելի էր հանդիպել այծերի ու ոչխարների, որոնք խաղաղ խոտ էին արածում։ Առաջին հերթին անհրաժեշտ աշխատանքներն իրականացնելու համար Սյուգերը ստեղծում է տարեկան դրամական ֆոնդ ք[16]։ Վերակառուցումն իրականացվել է նախկինում չտեսնված ոճով, որը հետագայում անվանվել է գոթական ոճ, և շենքի հատակագծերը հիմնված են եղել վանքի լեգենդար հիմնադիրի կրոնական գեղագիտության սկզբունքների վրա, որը նույնացվել է Դիոնիսիոս Արեոպագիտացու սկզբունքների հետ։ Վերջինիս «Երկնային հիերարխիայի մասին» հունական տրկտատ- աշխատությունը հայտնի է դարձել միջնադարյան Արևմուտքի կրոնական շրջանակներում լատիներեն թարգմանության շնորհիվ։ Ըստ ֆրանսիացի Ժորժ Դյուբի, զուգակցելով կամարների կանգնեցման նոր տեխնիկան ճարտարապետական ավանդույթների հետ, Սյուգերը մտահղացել է տաճարի ինտերիերը. ավարտվել է 1144 թվականին (նավի տեսքով՝ որպես Տիեզերքի միասնության նախատիպ՝ հիմնված նրա կողմից մշակված աստվածային լույսի պոետիկայի վրա)[17]։ Պատկանում է բենեդիկտյան կարգին, որի գաղափարները չեն ներառում աղքատ լինելու ցանկությունը և աշխարհի լիակատար մերժումը` գիտակցելով վանական կյանքի կարևորությունը որպես աշխարհակարգի խորհրդանշական գագաթնակետի և հիմնված Դիոնիսիոսի «Երկնային հիերարխիայի մասին» տրակտատի վրա։ Նա միտումնավոր ձգտել է իր աբբայությունը մյուսներից վեր դասել այնպես, ինչպես միապետը գերազանցում է իր թագավորության մյուս ֆեոդալներին, ինչի համար նա համատեղում էր կարոլինգների ավանդույթները Բուրգունդիայի և Աքվիտանիա (երկրամաս)յի շրջանում[18]։
Ինչպես իրավացիորեն նշել է Պանոֆսկին, մանկուց զգալով «որդիական պատկանելության» զգացում դեպի Սեն Դենի աբբայությունը, նորարար Սյուգերը, ի տարբերություն վերջին հումանիստների, ինքն իրեն համարում էր ոչ թե կենտրոնամետ, այլ կենտրոնախույս` պրոյեկտելով իր անձնական եսը իրեն շրջապատող աշխարհի վրա և ժխտելով նրանց ինքնությունը։ Միևնույն ժամանակ նրա «խոնարհ ունայնությունը» արտահայտվում էր, մասնավորապես նրանում, որ վանքի դեկորացիայի բազմաթիվ մանրամասների վրա հիշատակված միակ անունը հենց իրենն էր[19]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ British Museum person-institution thesaurus
- ↑ 3,0 3,1 Structurae — Ratingen: 1998.
- ↑ Babelio (ֆր.) — 2007.
- ↑ 5,0 5,1 Weber N. A. Suger «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 20-ին. // Catholic Encyclopedia. — Vol. 14. — New York, 1913.
- ↑ 6,0 6,1 Waldman T. G. Suger // Medieval France: An Encyclopedia. — New York; London, 1995. — p. 1697.
- ↑ Record #12083604 Արխիվացված 2021-06-02 Wayback Machine // общий каталог Национальной библиотеки Франции
- ↑ CERL Thesaurus — Консорциум европейских научных библиотек.
- ↑ 9,0 9,1 Waldman T. G. Suger // Medieval France: An Encyclopedia. — p. 1698.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Suger «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 20-ին. // Encyclopædia Britannica, 11’th ed. — Vol. 26. — Cambridge University Press, 1911. — p. 48.
- ↑ 11,0 11,1 Suger Արխիվացված 2010-08-23 Wayback Machine // Encyclopædia Britannica online.
- ↑ 12,0 12,1 Панофский Э. Аббат Сюжер и аббатство Сен-Дени Արխիվացված 2021-05-18 Wayback Machine
- ↑ Гуревич А. Я. Индивид и социум на средневековом Западе. — СПб., 2009. — С. 337.
- ↑ Дюби Жорж. История Франции. Средние века. — М.: Международные отношения, 2001. — С. 180–181.
- ↑ The Ambulatory of Saint-Denis Արխիվացված է Մարտ 18, 2022 Wayback Machine-ի միջոցով: (Ստուգված է 18 Մարտի 2022)
- ↑ Менан Ф. и др. Капетинги. История династии. — C. 329.
- ↑ Дюби Ж. Время соборов. Искусство и общество 980—1420 годов. — М., 2002. — С. 127–128.
- ↑ Дюби Ж. Время соборов… — С. 124–125.
- ↑ Гуревич А. Я. Индивид и социум на средневековом Западе. — С. 339–340.