Jump to content

Իսրայելի տոներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Իսրայելի տոներ

Տեսակform of event?
Ենթադասկրոնական տոն և պարբերական իրադարձություն

Իսրայելի տոն կամ Յոմ Թով (եբրայերեն՝ ימים טובים‎, կամ եզակի՝ եբրայերեն՝ יום טוב‎, [English: /ˈjɔːm ˈtɔːv, jm ˈtv/])[1], Իսրայելում լայնամաշտամբ, համապետական, միայն հրեական կրոնական և ազգային նշվող տոներ։ Համապետական տոները նշվում են հրեական օրացույցով, որտեղ տարին սկսվում է սեպտեմբեր-հոկտեմբեր ամիսներին, իսկ ամիսները մոտավոր համապատասխանում են լուսնային ցիկլին։ Այս կապակցությամբ տարեցտարի տոնական ամսաթվերը տեղաշարժվում են։ Քանի որ հրեական օրացույցով ամսաթիվը փոխվում է արևի մայր մտնելու հետ, ապա բոլոր տոները՝ ներառյալ ոչ կրոնական, սկսվում են հիմնական օրվան նախորդող երեկոյան և ավարտվում 24 ժամ հետո՝ նույնպես երեկոյան[2]։

Ամեն դեպքում տարբեր կրոնի և կրոնական կոնֆեսիաների հավատացյալների համար տոնական օրվա կարգավիճակ ունեն ինչպես կրոնական, այնպես էլ ազգային տոները[3]։

Տոներ և հատուկ օրեր ըստ ամիսների

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տիշրեյ (սեպտեմբեր-հոկտեմբեր)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հրեական ամանորյա ուտեստներ, Ռոշ Խա Շանա
Հրեաները աղոթում են Սինագոգում Յոմ Կապուրի համար, նկարիչ Մաուրիցի Գոտլիբ Վենա, 1878
  • Տիշրեյի 1-2, Ռոշ Խա-Շանա (Հրեական Ամանոր) (ընդհանուր հանգստի 2 օր)
  • Տիշրեյի 3, Գեդալի Պահք
  • Տիշրեյի10, Յոմ-Կիպպուր (դատաստանի օր) (1 հանգստյան օր)[4]
  • Տիշրեյի 15, Սուքոտ (տաղավարների տոն, բերքի տոն), առաջին օրը՝ ոչ աշխատանքային
  • Տիշրեյի 16-20, Հոլ հա-մոզդ (կիսատոն) Սուքոտ (պետական կազմակերպություններում ոչ աշխատանքային օր է, մյուսները աշխատում են կես օր)
  • Տիշրեյի21,Հաշանա-Րաբա (ներման օր) (կարճ աշխատանքային օր)[5][6]
  • Տիշրեյի 22, Սիմխատ-Տորա/Շմինի Ացերետ (Սուքոտի վերջին օրը) (ընդհանուր հանգստի օր)

Խեշվան (հրեական օրացույցի երկրորդ ամիս)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խեշվանի 12, հիշատակի օր, վարչապետ Իցհակ Րաբինի սպանության օր (աշխատանքային օր)

հրեական օրացույցի երրորդ ամիսը «Սառցե Թագուհու թագավորություն»

Կիսլևի 25, Հանուկա (մինչև Թևետի 2) (պետական կազմակերպություններում հանգստյան օր)

Թևետ

Թևետի 10, համընդհանուր հնազանդության օր (աշխատանքային օր)

Շվատ

  • Շվատի 15, Տու բի-Շվատ («ծառերի նոր տարի») (աշխատանքային օր)
  • Շվատի 30, ընտանիքի օր (նախկինում՝ մայրերի օր) (աշխատանքային օր)

Ադար

  • Ադարի 7, Չհողարկավորված զինվորների հիշատակի օր (աշխատանքային օր)
  • Ադարի 13, Էսթերի պահք (աշխատանքային օր)
  • Ադարի 14, Պուրիմ (մասնակի հանգստյան օր)
  • Ադարի 15, Շուշան-Պուրիմ (մասնակի հանգստյան օր Երուսաղեմում)

Նիսան

  • Նիասնի 15-21, Փեսախ (առաջին և վերջին օրերը հանգսյան օրեր են պետական կազմակերպություններում, մյուսները աշխատում են)
  • Նիսանի 22,Միմունա (աշխատանքային օր)
  • Նիսանի 25, Հոլոկոստի զոհերի հիշատակի օր (աշխատանքային օր)

Իյար

Սիվան

  • Սիվանի 5/6/7, Շավուոտ (հիսնական-Օմերի 50-րդ օր) (ոչ աշխատանքային օր)

Թամմուզ

  • Թամմուզի 17, Թամմուզի 17 (Յուդ Զաին Բե Թամմուզ, կամ Թամմուզի 17-ի պահք) (աշխատանքային օր)

ԱՎ

  • Ավի 9, Ավային ինը (Ավային ինի պահք) (ընտրողական հանգստյան օր)
  • Ավի 15, Ավայի 15 (Տու բե Ավ կամ սիրահարների օր) (աշխատանքային օր)

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. "yom tov". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
  2. «Rosh Hashanah 019: Elul Chaser or Malei». www.mail-archive.com. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 26-ին.
  3. «Еврейские праздники». web.archive.org. 2017 թ․ փետրվարի 5. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 5. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 26-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ bot: original URL status unknown (link)
  4. «Shulchan Aruch/Orach Chaim/495 - Wikisource, the free online library». en.wikisource.org (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ մարտի 26-ին.
  5. «מעגל השנה». www.arachim.org. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 26-ին.
  6. «Chinuch.org :: Ma'agal Hashanah». www.chinuch.org. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 26-ին.

Իսրայելի տոների արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Sylvie Anne Goldberg, La Clepsydre. Essai sur la pluralité des temps dans le judaïsme, Paris, Albin Michel, 2000.
  • Sylvie Anne Goldberg, La Clepsydre 2. Temps de Jérusalem, temps de Babylone, Paris, Albin Michel, 2004.
  • [détail des éditions]
  • Ernest Gugenheim, Le Judaïsme dans la vie quotidienne (tome i.), coll. Présences du judaïsme, éd. Albin Michel, Paris, 1992, (ISBN 2-226-05868-0).
  • (he) Eliyahou Kitov,, Jérusalem, Yad Eliyahou Kitov, 2008
  • Malou Schneider, « Fêtes et rites de l'année juive », Les Saisons d'Alsace, hiver 2015, p. 40-49
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իսրայելի տոներ» հոդվածին։