Բելյով
| Բնակավայր | |||
|---|---|---|---|
| Բելյով | |||
| |||
.jpg){kind=spacer} | |||
| Երկիր |  Ռուսաստան | ||
| Համայնք | Բելյաևսկի շրջան | ||
| Առաջին հիշատակում | 1147 | ||
| Մակերես | 8,58 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 176 մետր | ||
| Բնակչություն | ▲12 746 մարդ (2021)[1] | ||
| Հեռախոսային կոդ | 48742 | ||
| Փոստային դասիչ | 301530 | ||
| |||
.png)
Բելյով (ռուս.՝ Белев), քաղաք Ռուսաստանի Դաշնությունում, Տուլայի մարզի Բելյաևսկի շրջանի վարչական կենտրոն։ Կազմում է համանուն Բելյաև մունիցիպալիտետը[2]։
2018 թվականի մարդահամարի տվյալների համաձայն` քաղաքի բնակչությունը կազմում է 13 180 մարդ։
Աշխարհագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տեղակայված է Օկա գետի ձախ ափին։ Գտնվում է Տուլա քաղաքից 114 կմ հեռավորության վրա, Կալուգայից` 105 կմ և Օրյոլից 101 կմ հեռավորության վրա` P-92 և P-139 ճանապարհային ուղիների խաչման վայրում։
Բնակչություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Բնակչության թվաքանակը | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1856[3] | 1897[3] | 1913[3] | 1926[3] | 1931[3] | 1939[4] | 1959[5] |
| 7700 | ↗9600 | ↗11 700 | ↗12 800 | ↗13 900 | ↗17 602 | ↘17 153 |
| 1967[3] | 1970[6] | 1979[7] | 1989[8] | 1992[3] | 2000[3] | 2001[3] |
| ↘17 000 | ↗17 733 | ↗17 971 | ↗18 345 | ↘18 000 | ↘17 200 | ↘16 900 |
| 2002[9] | 2003[3] | 2005[3] | 2006[3] | 2010[10] | 2011[3] | 2012[11] |
| ↘16 083 | ↗16 100 | ↘15 300 | ↘15 000 | ↘13 918 | ↘13 900 | ↘13 731 |
| 2013[12] | 2014[13] | 2015[14] | 2016[15] | 2017[16] | 2018[17] | 2019[18] |
| ↘13 575 | ↘13 434 | ↗13 448 | ↗13 461 | ↘13 362 | ↘13 180 | ↘12 927 |
| 2020[19] | 2021[20] | |||||
| ↘12 597 | ↗12 746 | |||||
Քաղաքի զինանշան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]_(1778).png)
_(1990).png)
Կապ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Համացանց
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Ռոստելեկոմ» ԲԲԸ-ն տրամադրում է ADSL ծառայություններ՝ հեռախոսային կապի միջոցով և FFTx` օպտիկամանրաթելային մալուխի միջոցով։
Բջջային կապ և հեռախոսային ինտերնետ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Բիլայն» (2G, 3G, 4G)
- «ՄՏՍ» (ընկերություն) (2G, 3G, 4G)
- «Tele 2» (2G, 3G, 4G)
- «YOTA» (2G, 3G)
- «Մեգաֆոն» (2G, 3G)
- «Ռոստելեկոմ» (2G, 3G, 4G)
Տեսարժան վայրեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բելյովի տեսարժան վայրերից են՝ ճարտարապետական անսամբլ՝ տղամարդկանց համար նախատեսված Բելյովի տաճարը (17-19-րդ դարեր)։ Մոտակայքում՝ կանանց համար նախատեսված Բելյաևսկի Սուրբ Խաչ։ Այսօր այդ տաճարները վերանորոգվում են։ Գործում է գավառագիտ-րդական-գեղարվեստական թանգարանը։ Բելյով քաղաքի կենտրոնական մասը գրավում են 18-19 դարերի կառույցները։
Քաղաքից 7 կմ հեռավորության վրա տեղակայված է մինչ օրս աշխատող, տղամարդկանց համար նախատեսված Մակարիա Ժաբինսկու Սուրբ Վվեդենսկու վանքը։
Զբոսաշրջիկները կարող են կանգ առնել «Հին Քաղաք» հյուրանոցում։
Հետաքրքիր փաստեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2013 թվականի օգոստոսին Միջազգային աստղագիտական միությունը Մարսի վրա գտնվող 180 մետրանոց խառնարանը կոչվեց «Բելյով», որից ոչ հեռու հայտնաբերվել էին Մարսի վրա իջեցվելիք Մարս-3 սարքավորման մասեր[21]։
Հայտնի բնակիչներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ալբերտ Չառկին (1937-2017)՝ Սովետական միության և ՌԴ հայտնի քանդակագործ, ակադեմիկոս, Ռուսաստանի գեղարվեստի ակադեմիայի նախագահության անդամ, ՌԴ նկարիչների Միության Սանկտ Պետերբուրգի վարչության նախագահ (1997), մանկավարժ։
- Վասիլի Ժուկովսկի (1783-1852)՝ ականավոր ռուս բանաստեղծ, ծնվել է Միշենսկոյե գյուղում։
Տրանսպորտ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Երկաթուղային կայարաններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բեռնափոխադրման երկաթուղային կայարան (2016 թվականի հունվարի 1-ից ուղևորափոխադրումները ամբողջությամբ փակվել են)։ Մոտակա ուղևորատար երկաթուղային կայարանը գտնվում է Կոզյոլս(Կալուգայի մարզ) քաղաքում։
Ավտոբուսային կայաններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ավտոբուսային կապ ունի Մոսկվայի, Տուլայի և Օրյոլ քաղաքների հետ։
Հեռավորությունը խոշոր քաղաքներից(ավտոճանապարհներով)
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բելյով քաղաքի հետ կապված մարդիկ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1437 թվականին Բելյով քաղաքում կանգ էր առել Կազանի խանության ապագա հիմնադիրը Ուլու Մուհամմեդը։
1558թվականից մինչև 1561 թվականները Բելյով քաղաքի տերը Կազակ գետման Դմիտրի Վիշնեվեցկին (Բայդա) էր։
1783 թվականի հունվարի 29-ին(փետրվարի 9) Բելյովի գավառի Միշենսկո գյուղում է ծնվել ռուս հայտնի պոետ Վասիլի Ժուկովսկին։
1794 թվականի օգոստոսի 15-ին Բելյաևսկի գավառի Սալյնիցա գյուղակում ծնվել է հայտնի Տուլացի պատմաբան Իվան Աֆրեմովը։
1808 թվականի փետրվարի 11-ին (կամ 23-ին) Բելյով քաղաքի մերձակայքում գտնվող Դոլբինո գյուղում ծնվել է Պետրոս Կիրեևսկին՝ հայտնի բանահավաք, հնէաբան, գրականագետ, առաջին ազգային ժողովրդական բանահյուսության ժողովածուի ստեղծող։
1814 թվականին Բելյով քաղաքում ծնվել է ռուս հայտնի բանաստեղծուհի Տատյանա Աստրակովան։
1828 թվականին Բելյովում՝ մանր-բուրժուական ընտանիքում, ծնվեց Պ.Մ. Մարտինովը (մանկավարժ, գավառագետ, Տուլայի երկրամասի պատմության և մշակույթի մասին գրված ակնարկների և հոդվածների հեղինակ)։
1829 թվականի մայիսի 4-ին դեպի Կովկաս ճանապարհորդության ժամանակ Բելյով քաղաքով է անցել Ալեքսանդր Պուշկինը։
1837 թվականի հուլիսի 19-20-ին Ռուսաստանով ճանապարհորդելիս Բելյով քաղաքում կանգ է առել գահաժառանգ Ալեքսանդր Նիկոլաևիչը՝ ապագա կայսր Ալեքսանդր II «Ազատարարը»։
1869 թվականի նոյեմբերի 8(20)-ին Բելյով քաղաքում է ծնվել բանաստեղծուհի Զինայդա Գիպպիուսը։
1874 թվականին Բելյաև քաղաքում, մանր-բուրժուական ընտանիքում է ծնվել Պ.Գ. Իգնատովը՝ աշխարհագրագետ-հետազոտող, Արևմտյան Սիբիրի, Ղազախստանի և Ալթայի լճերն ուսումնասիրող արշավախմբի ղեկավար։
1883 թվականի ապրիլի 16(28)-ին Բելյով քաղաքում է ծնվել Վլադիմիր Կապպելը՝ ռուս զորապետ, Սիբիրում տեղի ունեցած Սպիտակ շարժման առաջնորդներից մեկը, 1919 թվականին Արևելյան ճակատի գլխավոր հրամանատար։
1888 թվականին Բելյով քաղաքում ծնվել է Արոն Տրեյվասը՝ տեխնիկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր
1889 թվականին Բելյով քաղաքում է ծնվել Նիկոլայ Պետրունիչևը՝ 1937-1938 թվականներին Ժողովրդական կոմիսարների խորհրդի գործերի ղեկավար։
1902 թվականին ծնվել և մինչև 1922 թվականը ապրել է Սերգեյ Բորոդինը՝ ԽՍՀՄ հայտնի գրող, մի քանի պատմական վեպերի հեղինակ։
1905 թվականի դեկտեմբերի 27-ին ծնվել է Օլեգ Տոլստիկովը՝ սովետական ռազմական օդաչու և զորապետ, Մեծ հայրենական պատերազմի մասնակից. ղեկավարել է 9-րդ խառը, որը հետագայում դարձավ 10-րդ գրոհիչ ավիացիոն կորպուսը, Ավիացիայի գեներալ-գնդապետ։
1937 թվականի դեկտեմբերի 16-ին Բելյովում է ծնվել հայտնի քանդակագործ, Ռուսաստանի արվեստի ակադեմիայի նախագահության անդամ Ալբերտ Չառկինը։
1938 թվականի մարտի 31-ին Բելյով քաղաքում է ծնվել ռուս աստվածաբան, մանկավարժ և հրապարակախոս Ալեքսեյ Օսիպովը։
1953 թվականի մարտի 14-ն Բելյով քաղաքում է ծնվել հայտնի գիտնական, տեխնիկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Ալեքսանդր Ֆեդուխինը։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (ռուս.)
- ↑ Закон Тульской области от 3 марта 2005 года № 543-ЗТО «О переименовании муниципального образования "Белевский район" Тульской области, установлении границ, наделении статусом и определении административных центров муниципальных образований на территории Белевского района Тульской област»
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 «Народная энциклопедия «Мой город». Белёв» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-07-26-ին. Վերցված է 2014-06-24-ին.
- ↑ «Всесоюзная перепись населения 1939 года. Численность городского населения СССР по городским поселениям и внутригородским районам» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2013-12-24-ին. Վերցված է 2013-11-30-ին.
- ↑ 1959С
- ↑ «Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-29-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
- ↑ «Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված օրիգինալից 2021-11-07-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
- ↑ «Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-09-26-ին.
- ↑ «Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-03-ին.
- ↑ «Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность и размещение населения Тульской области» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2020-07-25-ին. Վերցված է 2014-05-18-ին.
- ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-16-ին. Վերցված է 2014-05-31-ին.
- ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов)» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-12-ին. Վերցված է 2013-11-16-ին.
- ↑ «Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-10-ին. Վերցված է 2014-08-02-ին.
- ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-23-ին. Վերցված է 2015-08-06-ին.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
- ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года». 2017-07-31. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-31-ին. Վերցված է 2017-07-31-ին.
- ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-07-26-ին. Վերցված է 2018-07-25-ին.
- ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года». Վերցված է 2019-07-31-ին.
- ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020-10-17-ին. Վերցված է 2020-10-17-ին.
- ↑ «Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более» (XLSX) (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022-09-01-ին. Վերցված է 2022-09-01-ին.
- ↑ Названия двух российских городов появились на карте Марса // ՌԻԱ Նովոստի
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Белев». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Бурцев М. О древности существования города Белёва Արխիվացված 2019-07-15 Wayback Machine / М. Бурцев. — [Тула : тип. Н. И. Соколова], 1895. — 30 с.
- Лепёхин А. Н. Белёв: материалы к истории / Сост. А. Н. Лепехин. — Дедилово, 2014. — 548 с.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Город Белёв на сайте, посвящённом П. И. Петрову
- город Белёв Тульской области Արխիվացված 2008-01-20 Wayback Machine — авторский сайт со справочными и историческими данными
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բելյով» հոդվածին։ |
| ||||||
