Jump to content

Ատտու

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ատտու
Տեսակկղզի
Երկիր ԱՄՆ
ՎարչատարածքAleutians West Census Area?
Երկարություն56 327,04 մետր
Լայնություն32 186,88 մետր
ԲԾՄ897,9 մետր
Մակերես896 կմ²
Մասն էՄերձակա կղզիներ
Աշխարհագրական տեղադրությունԱլեուտյան կղզիներ
Ջրլիցի ափինԽաղաղ օվկիանոս
Քարտեզ
Քարտեզ

Ատտու (անգլ.՝ Attu Island, ալեուտ.՝ Atan, Ատան[1]), Մերձակա կղզիների խմբի արևմտյան և խոշորագույն կղզին, որը մտնում է Ալեուտյան կղզիների կղզեխմբի կազմի մեջ։ Վարչական առումով, ինչպես և բոլոր Ալեուտները, մտնում է ԱՄՆ Ալյասկայի նահանգի կազմի մեջ։

Աշխարհագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ատտաուն Ալյասկայի և ամբողջ Միացյալ Նահանգների ամենաարևմտյան կետն է։ Կղզուց մինչև Կամչատկա (Աֆրիկա հրվանդան) ամենակարճ հեռավորությունը 690 կմ է, մինչև Ալյասկայի մայրցամաքային մասը` 1534 կմ։ Ատտուն ունի մոտավորապես 66 կմ երկարություն և 28 կմ լայնություն, նրա տարածքը 892.795 կմ² է։

Ըստ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարանի՝ Ատտու կղզին հայտնաբերել է Միխայիլ Վասիլևիչ Նեվոդչիկովը[2], որը այնտեղ հասել է 1745 թվականին «Եվդոկիմ» նավի վրա։ Սակայն, ըստ ավելի ժամանակակից հետազոտությունների, կղզին հայտնաբերել է («հստակեցրել է դիրքը») կապիտան-հրամանատար Ալեքսեյ Չիրիկովը, 1742 թվականին Վիտուս Բերինգի երկրորդ Կամչատկայի արշավախմբի ժամանակ[3]։

1772 թվականին Պոտապ Կուզմիչ Զայկովը «Սուրբ Վլադիմիր» նավով անցել է Օխոտի ծովից դեպի Կամչատկա։ Նա ձմեռել է Վորովսկայա գետի գետաբերանին, հաջորդ տարի գետերը սառույցից բացելուց հետո նա գնացել է դեպի Կուրիլյան երկրորդ նեղուց, և նույն թվականի հուլիսին՝ Մեդնոյե և Ատու կղզիներին մոտենալուց հետո, Զայկովը նկարագրել է նրանց բնությունը, կլիման և աշխարհագրական դիրքը[4]։

1942 թվականի հունիսին Ատտու կղզին, ինչպես հարևան Կիսկա կղզին, գրավվել է ճապոնացիների կողմից (տես Ատուի ճակատամարտը)։

Բնակչություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կղզու միակ բնակավայրը Ատտու Ստեյշենն էր, որի բնակչությունը մինչև 2010 թվականը կազմում էր մոտ 20 մարդ։ Բոլորը ներգրավված էին LORAN հաղորդիչի պահպանման գործում։ 2010 թվականի օգոստոսին բնակավայրը ամբողջովին վերաբնակեցվել է LORAN-ի փակման պատճառով[5]։

Երկրորդ աշխարհամարտից առաջ կղզու վրա (Չիչագովի ծոցում) կար «ռուսական անուններով և ազգանուններով» «մի քանի տասնյակ բնակիչ» ունեցող մի գյուղ, ինչպես նաև ուղղափառ եկեղեցի[6]։ Եղել են նաև այլ փոքր բնակավայրեր։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Bergsland, K.[en] Aleut Dictionary. — Fairbanks: Alaska Native Language Center, 1994.
  2. «Атту». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  3. Чириков Алексей Ильич հոդվածը Սովետական մեծ հանրագիտարանում 
  4. Зайков, Потап // Русский биографический словарь : в 25 томах. — СПб.М., 1896—1918.
  5. «Alaska Coast Guard says goodbye to its last LORAN station». KUCB News (անգլերեն). 2010 թ․ օգոստոսի 27. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 1-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  6. Элли Серёгина (2013 թ․ սեպտեմբերի 6). «Экспедиция "Алеутские острова" отправилась на остров Агату». MediusInfo (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 1-ին.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Дивин В. А. Великий русский мореплаватель А. И. Чириков, М., 1953.
  • Дивин В. А. Русские мореплаватели на Тихом океане в XVIII веке, М., 1971.