Ահմադ Զավայլ
Ահմադ Հասան Զավայլ (արաբ․՝ أحمد حسن زويل, անգլ.՝ Ahmed H. Zewail; փետրվարի 26, 1946[1][2][3][…], Դամանհուր, Եգիպտոս[1] - օգոստոսի 2, 2016[4][2][3][…], Փասադենա, Լոս Անջելես շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[4]), եգիպտական ծագմամբ ամերիկացի քիմիկոս։ 1999 թվականին ստացել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ։ Մի շարք գիտական մրցանակների դափնեկիր։ Ունի մեծ ճանաչում, ոչ միայն հայրենի Եգիպտոսում, այլ նաև ողջ աշխարհում։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մանկությունը անց է կացրել Ալեքսանդրիայից ոչ այնքան հեռու գտնվող Դիսուք քաղաքում։ Մանկուց հաճախակի այցելել է մզկիթ[33]։
Գերազանցությամբ ավարտել է Եգիպտոսի Ալեքսանդրիայի համալսարանը (բակալավրը՝ 1967 թվականին, մագիստրատուրան՝ 1969 թվականին)։ Ուսման ընթացքում սկսել է աշխատել հայրենի համալսարանում։ Այնտեղ էլ ծանոթացել է իր ապագա կնոջ հետ, ով նրա ուսանողուհին էր՝ Մերվաթը։ Աղջկա համալսարանը ավարտելուց հետո, նրանք ամուսնացան։ Այնուհետև Զավայլը կնոջ հետ մեկնել է ԱՄՆ՝ կրթությունը շարունակելու նպատակով։ Մինչ 1974 թվականը սովորել է Փենսիլվանիայի համալսարանում, որտեղ էլ ստացել փիլիսոփայության դոկտորի կոչում։ Այնուհետ մինչ 1976 թվականը Բերկլիում՝ IBM-ում փորձաշրջան է անցել[34]։
1976 թվականից աշխատել է Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական համալսարանում՝ սկզբում որպես ասիստենտ- պրոֆեսոր, այնուհետև՝ ասոցացված պրոֆեսոր։ 1982 թվականից քիմիական ֆիզիկայի պրոֆեսոր է, 1990- 1994 թվականներին Պոլինգովի համալսարանի քիմիական ֆիզիկայի պրոֆեսոր, 1995 թվականից Պոլինգովի համալսարանի քիմիայի և ֆիզիկայի պրոֆեսոր։ 1996- 2007 թվականներին ԱՄՆ ազգային գիտական ֆոնդի մոլեկուլային լաբորատորիայի վարիչ[34]։
1982 թվականին ստացել է ամերիկյան քաղաքացիություն։
1999 թվականին ստավցել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ՝ «քիմիայի ոլորտում նշանակալի ներդրումների համար»։
Ապրել է Կալիֆորնիայում կնոջ և երկու երեխաների հետ[33]. Всего у него четыре ребёнка[34][35]։ Նա ունեցել է 4 երեխա, որոնցից 2-ը առաջին կնոջից։ 1989 թվականին 10 տարվա ընդմիջումից հետո կրկին ամուսնացել է[36]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Notable Names Database — 2002.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Սոլոմոն Գուգենհայմի թանգարան — 1937.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Le prix Nobel égyptien Ahmed Zewail n'est plus (ֆր.) — New York: 2016.
- ↑ www.pas.va
- ↑ twas.org
- ↑ John Simon Guggenheim Foundation | Ahmed Hassan Zewail
- ↑ The Nobel Prize in Chemistry 1999 — Nobel Foundation.
- ↑ The Nobel Prize amounts — Nobel Foundation.
- ↑ Award winners : Davy Medal
- ↑ Ahmed H. Zewai lWolf Prize Laureate in Chemistry 1993 — Wolf Foundation.
- ↑ Priestley Medal — ACS.
- ↑ 13,0 13,1 Ahmed Zewail - Biographical — Nobel Foundation.
- ↑ https://scalacs.org/?page_id=1115
- ↑ Ahmed H. Zewail — University of Lausanne.
- ↑ https://www1.villanova.edu/villanova/president/university_events/mendelmedal/pastrecipients.html
- ↑ https://www.acs.org/funding/awards/e-bright-wilson-award-in-spectroscopy/past-recipients.html
- ↑ https://welch1.org/awards/welch-award-in-chemistry/past-recipients
- ↑ Herbert P. Broida Prize — APS.
- ↑ Earle K. Plyler Prize for Molecular Spectroscopy & Dynamics — APS.
- ↑ L’Ambassadeur de France M. Nicolas Galey remet les insignes de Chevalier de la Légion d’honneur au prix Nobel de chimie M. Ahmed Zewail — Embassy of France, Giza, 2012.
- ↑ http://www.moe.gov.cn/s78/A22/xwb_left/moe_829/tnull_44386.html (չին.) — 中华人民共和国教育部.
- ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 395.
- ↑ https://www.naturvetenskap.lu.se/forskning/hedersdoktorer — Lund University.
- ↑ Zewail Ahmed Hassan — AAS.
- ↑ https://science.osti.gov/lawrence/Award-Laureates
- ↑ Yale awards 12 honorary degrees at 2014 graduation // Yale Daily Bulletin — Yale University, 2014.
- ↑ CHF to present 2009 Othmer Gold Medal to Ahmed Zewail — 2009.
- ↑ https://acspss.org/pauling-medal-award/
- ↑ https://www.acs.org/funding/awards/peter-debye-award-in-physical-chemistry/past-recipients.html
- ↑ https://www.carnegie.org/awards/great-immigrants/2010-great-immigrants/
- ↑ https://www.newyorkacs.org/nicholsmedalists.html
- ↑ 33,0 33,1 «Наука в мусульманском мире: интервью с лауреатом Нобелевской премии Ахмедом Зеваилем | Qumuq görüş». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 3-ին.
- ↑ 34,0 34,1 34,2 «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 3-ին.
- ↑ «Ислам для всех! — Нобелевский лауреат — пример для современных мусульманских ученых». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 3-ին.
- ↑ И. Харгиттаи. Откровенная наука. Беседы со знаменитыми химиками. М., 2003. С. 440.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- http://www.zewail.caltech.edu/ Արխիվացված 2018-06-18 Wayback Machine
- Ինֆորմացիո նոբելյան մրցանակի պաշտոնական կայք էջից(անգլ.)
- Ահմադ Զավայլի նոբելյան ճառը (անգլ.)
- http://www.krugosvet.ru/enc/nauka_i_tehnika/himiya/ZEVAL_AHMED.html
- http://www.chem.msu.su/rus/journals/xr/nobprem.html
- http://qumuq.ru/ru/2016/03/16/nauka-v-musulmanskom-mire-intervyu-s-laureatom-nobelevskoj-premii-axmedom-zevailem/ Արխիվացված 2016-08-06 Wayback Machine
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ահմադ Զավայլ» հոդվածին։ |
|
- Փետրվարի 26 ծնունդներ
- 1946 ծնունդներ
- Եգիպտոսում ծնվածներ
- Օգոստոսի 2 մահեր
- 2016 մահեր
- Կալիֆոռնիայում մահացածներ
- Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամներ
- Շվեդիայի գիտությունների թագավորական ակադեմիայի անդամներ
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամներ
- Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Ամերիկյան փիլիսոփայական ընկերության անդամներ
- Ամերիկայի ֆիզիկայի ակադեմիայի անդամներ
- Փենսիլվանիայի համալսարանի շրջանավարտներ
- Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետներ
- Գուգենհայմի կրթաթոշակառուներ
- Քիմիայի բնագավառում Նոբելյան մրցանակակիրներ
- Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Արաբ գիտնականներ
- Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Ամերիկացի նոբելյան մրցանակակիրներ
- Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամներ
- Եգիպտացի գիտնականներ
- Եգիպտացի քիմիկոսներ