Jump to content

Ահմադ Զավայլ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ահմադ Զավայլ
Ծնվել էփետրվարի 26, 1946(1946-02-26)[1][2][3][…]
Դամանհուր, Եգիպտոս[1]
Մահացել էօգոստոսի 2, 2016(2016-08-02)[4][2][3][…] (70 տարեկան)
Փասադենա, Լոս Անջելես շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[4]
բնական մահով
Գերեզման6th of October City
Բնակության վայր(եր)Լոս Անջելես շրջան և Դիսուք
Քաղաքացիություն Եգիպտոս և  ԱՄՆ
Դավանանքիսլամ
Մասնագիտությունքիմիկոս, համալսարանի դասախոս, գյուտարար և ֆիզիկոս
Հաստատություն(ներ)Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ
Գործունեության ոլորտքիմիա
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Պապական գիտությունների ակադեմիա[5], ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Չինաստանի գիտությունների ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն[1], Գիտության զարգացման աջակցության ամերիկյան ասոցացիա[1], Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն[1], Գիտությունների համաշխարհային ակադեմիա[6] և Բելգիայի գիտությունների և արվեստի թագավորական ֆլամանդական ակադեմիա
Ալմա մատերՓենսիլվանիայի համալսարան (1974) և Ալեքսանդրիայի համալսարան
Գիտական աստիճանքիմիական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն և արաբերեն
Պարգևներ
Արժանիքի ազգային շքանշան Պատվո ազգային շքանշանի ասպետ Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ[21] Նեղոսի շքանշան[13] Եգիպտոսի Հանրապետության շքանշան Order of Merit Order of the Republic Order of the Two Niles Մայրու ազգային շքանշանի մեծ ժապավեն Հանրապետության շքանշան

Գուգենհայմի կրթաթոշակ

[7]
Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ[8][9] Բենջամին Ֆրանկլինի մեդալ

Դևիի շքանշան

[10]

Քիմիայի Վոլֆ մրցանակ

[11]

ԳԱԱ-ի քիմիական գիտությունների պարգև

Ալբերտ Էյնշտեյնի անվան գիտության համաշխարհային մրցանակ

Փպիստլիի մեդալ

[12]

Ֆեյսալ արքայի միջազգային մրցանակ գիտության ասպարեզում

Թոլմանի մրցանակ

[14]

Carl Zeiss Research Award?

Լոզանի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[15]

Մենդելի մեդալ

[16]

Ամերիկայի ֆիզիկայի ակադեմիայի անդամ

[13]

Մադրիդի Կոմպլուտենսե համալսարանի պատվավոր դոկտոր

E. Bright Wilson Award in Spectroscopy?

[17]

Welch Award in Chemistry?

[18]

Հերբերտ Բրոյդայի մրցանակ

[19]

Եարլ Կ․ Փլայլերի մրցանակ մոլեկուլային սպեկտրասկոպիայի համար

[20]

Պեկինի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[22]

Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ

[23]

Լունդի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[24]

Աֆրիկյան գիտությունների ակադեմիայի անդամ

[25]
Էռնեստ Օռլանդո Լոուրենսի մրցանակ[26]

Յեյլի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[27]

Othmer Gold Medal?

[28]

Linus Pauling Award?

[29]

Peter Debye Award in Physical Chemistry?

[30]

Գրեյթ իմիգրանտս

[31]

Ուիլյամ Նիկոլսի շքանշան

[32]

Camille Dreyfus Teacher-Scholar Awards?

Ֆեյսալ արքայի միջազգային մրցանակ

Մայրու ազգային շքանշան և Զայիդի շքանշան
Կայքcaltech.edu/about/news/ahmed-zewail-1946-2016-51594(անգլ.)
 Ahmed Zewail Վիքիպահեստում

Ահմադ Հասան Զավայլ (արաբ․՝ أحمد حسن زويل‎‎, անգլ.՝ Ahmed H. Zewail; փետրվարի 26, 1946(1946-02-26)[1][2][3][…], Դամանհուր, Եգիպտոս[1] - օգոստոսի 2, 2016(2016-08-02)[4][2][3][…], Փասադենա, Լոս Անջելես շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[4]), եգիպտական ծագմամբ ամերիկացի քիմիկոս։ 1999 թվականին ստացել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ։ Մի շարք գիտական մրցանակների դափնեկիր։ Ունի մեծ ճանաչում, ոչ միայն հայրենի Եգիպտոսում, այլ նաև ողջ աշխարհում։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մանկությունը անց է կացրել Ալեքսանդրիայից ոչ այնքան հեռու գտնվող Դիսուք քաղաքում։ Մանկուց հաճախակի այցելել է մզկիթ[33]։

Գերազանցությամբ ավարտել է Եգիպտոսի Ալեքսանդրիայի համալսարանը (բակալավրը՝ 1967 թվականին, մագիստրատուրան՝ 1969 թվականին)։ Ուսման ընթացքում սկսել է աշխատել հայրենի համալսարանում։ Այնտեղ էլ ծանոթացել է իր ապագա կնոջ հետ, ով նրա ուսանողուհին էր՝ Մերվաթը։ Աղջկա համալսարանը ավարտելուց հետո, նրանք ամուսնացան։ Այնուհետև Զավայլը կնոջ հետ մեկնել է ԱՄՆ՝ կրթությունը շարունակելու նպատակով։ Մինչ 1974 թվականը սովորել է Փենսիլվանիայի համալսարանում, որտեղ էլ ստացել փիլիսոփայության դոկտորի կոչում։ Այնուհետ մինչ 1976 թվականը Բերկլիում՝ IBM-ում փորձաշրջան է անցել[34]։

1976 թվականից աշխատել է Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական համալսարանում՝ սկզբում որպես ասիստենտ- պրոֆեսոր, այնուհետև՝ ասոցացված պրոֆեսոր։ 1982 թվականից քիմիական ֆիզիկայի պրոֆեսոր է, 1990- 1994 թվականներին Պոլինգովի համալսարանի քիմիական ֆիզիկայի պրոֆեսոր, 1995 թվականից Պոլինգովի համալսարանի քիմիայի և ֆիզիկայի պրոֆեսոր։ 1996- 2007 թվականներին ԱՄՆ ազգային գիտական ֆոնդի մոլեկուլային լաբորատորիայի վարիչ[34]։

1982 թվականին ստացել է ամերիկյան քաղաքացիություն։

1999 թվականին ստավցել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ՝ «քիմիայի ոլորտում նշանակալի ներդրումների համար»։

Ապրել է Կալիֆորնիայում կնոջ և երկու երեխաների հետ[33]. Всего у него четыре ребёнка[34][35]։ Նա ունեցել է 4 երեխա, որոնցից 2-ը առաջին կնոջից։ 1989 թվականին 10 տարվա ընդմիջումից հետո կրկին ամուսնացել է[36]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Notable Names Database — 2002.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Սոլոմոն Գուգենհայմի թանգարան — 1937.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Le prix Nobel égyptien Ahmed Zewail n'est plus (ֆր.)New York: 2016.
  5. www.pas.va
  6. twas.org
  7. John Simon Guggenheim Foundation | Ahmed Hassan Zewail
  8. The Nobel Prize in Chemistry 1999Nobel Foundation.
  9. The Nobel Prize amountsNobel Foundation.
  10. Award winners : Davy Medal
  11. Ahmed H. Zewai lWolf Prize Laureate in Chemistry 1993Wolf Foundation.
  12. Priestley MedalACS.
  13. 13,0 13,1 Ahmed Zewail - BiographicalNobel Foundation.
  14. https://scalacs.org/?page_id=1115
  15. Ahmed H. ZewailUniversity of Lausanne.
  16. https://www1.villanova.edu/villanova/president/university_events/mendelmedal/pastrecipients.html
  17. https://www.acs.org/funding/awards/e-bright-wilson-award-in-spectroscopy/past-recipients.html
  18. https://welch1.org/awards/welch-award-in-chemistry/past-recipients
  19. Herbert P. Broida PrizeAPS.
  20. Earle K. Plyler Prize for Molecular Spectroscopy & DynamicsAPS.
  21. L’Ambassadeur de France M. Nicolas Galey remet les insignes de Chevalier de la Légion d’honneur au prix Nobel de chimie M. Ahmed ZewailEmbassy of France, Giza, 2012.
  22. http://www.moe.gov.cn/s78/A22/xwb_left/moe_829/tnull_44386.html (չին.)中华人民共和国教育部.
  23. List of Royal Society Fellows 1660-2007Royal Society. — P. 395.
  24. https://www.naturvetenskap.lu.se/forskning/hedersdoktorerLund University.
  25. Zewail Ahmed HassanAAS.
  26. https://science.osti.gov/lawrence/Award-Laureates
  27. Yale awards 12 honorary degrees at 2014 graduation // Yale Daily BulletinYale University, 2014.
  28. CHF to present 2009 Othmer Gold Medal to Ahmed Zewail — 2009.
  29. https://acspss.org/pauling-medal-award/
  30. https://www.acs.org/funding/awards/peter-debye-award-in-physical-chemistry/past-recipients.html
  31. https://www.carnegie.org/awards/great-immigrants/2010-great-immigrants/
  32. https://www.newyorkacs.org/nicholsmedalists.html
  33. 33,0 33,1 «Наука в мусульманском мире: интервью с лауреатом Нобелевской премии Ахмедом Зеваилем | Qumuq görüş». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  34. 34,0 34,1 34,2 «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  35. «Ислам для всех! — Нобелевский лауреат — пример для современных мусульманских ученых». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  36. И. Харгиттаи. Откровенная наука. Беседы со знаменитыми химиками. М., 2003. С. 440.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ահմադ Զավայլ» հոդվածին։