લખાણ પર જાઓ

આતંકવાદ

કડીઓમાં ફેરફાર કરો
વિકિપીડિયામાંથી

આતંકવાદ ની ચોક્કસ વ્યાખ્યા બાબતે નોંધપાત્ર મતમતાંતરો હોવા છતાં,[૧][૨][૩] મોટા ભાગે નિદોર્ષો[૪], નિઃશસ્ત્રો[૪] અને સરકારો[૫] તરફ વ્યવસ્થિત રીતે ડર[૬] ફેલાવવા માટે[૭] અને તેમ કરીને પોતાના રાજકીય[૮][૩][૬], સૈદ્ધાન્તિક[૫] અથવા ધાર્મિક[૫] હેતુઓ માટે પ્રસાર માધ્યમોનું ધ્યાન[૯] ખેંચવા માટે જાણીજોઈને[૮] આચરવામાં આવેલી હિંસા[૬] અથવા હિંસાની ધમકી/ભય[૫]ને આતંકવાદ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, અને તેને જુલમગાર માનવામાં આવે છે.[૫][૭][૧૦] આ માનદંડોમાંથી અનેક અથવા તમામ સાથે મળતી ક્રિયાને મોટા ભાગે આતંકવાદ કહેવામાં આવે છે. આ શબ્દપ્રયોગ સરકાર અથવા ધાર્મિક નેતાઓને માટે વપરાઈ શકે કે કેમ અને યુદ્ધકાળની ગતિવિધિઓને તેના અર્થમાં સમાવિષ્ટ કરવી કે નહીં તે બાબતે નોંધપાત્ર મતભેદો છે. વધુમાં, આતંકવાદ/ત્રાસવાદ અને અપરાધ વચ્ચેનો ભેદ પણ ચોક્કસ રીતે દર્શાવવો અઘરો છે.[૧૧]


આ શબ્દનો રાજકીય અને ભાવનાત્મક રીતે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે અને તે સખત નકારાત્મક અર્થછટાઓ ધરાવે છે.[૧૨] તેને વાપરનારની વિચારસરણી અને તે જે સંદર્ભમાં પ્રયોજાયો હોય તેના પર મોટા ભાગે તેના અર્થનો આધાર રહે છે. આ શબ્દની એકસોથી વધુ વ્યાખ્યાઓ અભ્યાસુઓને મળી છે.[૧૩][૧૪] અત્યારે, આંતરરાષ્ટ્રીય ધોરણે સ્વીકૃત હોય તેવી કોઈ વ્યાખ્યા નથી. સરકારો પ્રતિપક્ષોને તેમની બિનકાયદેસરતા પુરવાર કરવા માટે આતંકવાદીઓ તરીકે સંબોધે છે.[૧૫][૧૬] કેટલાકના મતે આતંકવાદી શબ્દ એટલી પ્રત્યયાત્મક સમસ્યાઓથી ઘેરાયેલો છે કે તેના બદલે હિંસાત્મક બિન-રાજકીય કર્તા શબ્દપ્રયોગ વધુ સારો પ્રયોગ છે.[૧૭][૮][સંદર્ભ આપો] આતંકવાદ ખૂબ લાંબો ઇતિહાસ ધરાવે છે અને જમણેરી અને ડાબેરી એમ બંને રાજકીય પક્ષો, રાષ્ટ્રવાદી જૂથો, ધાર્મિક સમુદાયો, ક્રાંતિકારીઓ, અપરાધીઓ અને અન્યો દ્વારા તે પ્રયોજાતો આવ્યો છે.[૧૮]


શબ્દનો ઉદ્ભવ

[ફેરફાર કરો]
મુખ્ય લેખ: Definition of terrorism
આ પણ જુઓ: State terrorism

ઢાંચો:Terrorism "ટેરર (આતંક)" શબ્દ લૅટિનના ટેરેરે એટલે કે "ભય પમાડવું" પરથી બન્યો છે.[૧૯] 105 ઈ.સ.પૂર્વે, રોમમાં કિમ્બ્રી સમુદાયના યૌદ્ધાઓના આક્રમણના પ્રતિભાવમાં જે ભય અને કટોકટીની સ્થિતિ સર્જાઈ હતી તેને તેઓ ટેરર કિમ્બ્રીકસ કહેતા. જેકોબિનોએ ફ્રેન્ચ ક્રાંતિ દરમ્યાન આતંકનું સામ્રાજય સ્થાપતી વખતે આ પૂર્વાધાર લીધો હતો.[૨૦][૨૧] જેકોબિનોએ સત્તા ગુમાવી, તે પછી "આતંકવાદી" શબ્દ નિંદા માટે વપરાતો શબ્દ બની રહ્યો.[૧૫] અલબત્ત, આતંકનું સામ્રાજય સરકાર દ્વારા સ્થાપવામાં આવ્યું હોવા છતાં, આધુનિક સમયમાં "આતંકવાદ" શબ્દ, સામાન્ય રીતે કોઈ ખાનગી જૂથ દ્વારા નિર્દોષ લોકોની હત્યા કરીને[૨૨] પ્રસાર-માધ્યમોનું ધ્યાન ખેંચવાના અર્થમાં વાપરવામાં આવે છે.[૨૩] શબ્દની આ અર્થછટા છેક સરગેય નેચાયેવ, કે જેણે પોતાની જાતને એક "આતંકવાદી" ગણાવી હતી, ત્યાં સુધી જોઈ શકાય છે.[૨૪] 1869માં નેચાયેવે "પીપલ્સ રિટ્રીબ્યુશન (લોકોનો પ્રતિશોધ - Народная расправа)" નામનું પહેલવહેલું રશિયન આતંકવાદી જૂથ સ્થાપ્યું હતું.


નવેમ્બર 2004માં, યુનાઈટેડ નેશન્સ સિકયોરિટી કાઉન્સિલના એક રિપોર્ટમાં આતંકવાદને કોઈ પણ એવી ગતિવિધિ ઠરાવી હતી કે "જે પ્રજાને ડરાવવા/ધમકાવવાના અથવા સરકાર કે આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠનને કશુંક કરવા કે કશું કરવાથી રોકવા માટે ફરજ પાડવાના હેતુથી સામાન્ય નાગરિકો કે નિઃશસ્ત્ર લોકોની હત્યા કરવાનો કે તેમને ગંભીર શારીરિક હાનિ પહોંચાડવાનો ઈરાદો રાખે છે"..[૨૫]


ઘણા દેશોમાં, અન્ય હેતુઓ માટે કરાતા અપરાધો કરતાં આતંકવાદી પ્રવૃત્તિઓને કાયદેસર જુદી પાડવામાં આવી છે, અને "આતંકવાદ"ને ધારાસભામાં કાયદો બનાવીને સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યો છે; ચોક્કસ વ્યાખ્યાઓ માટે જુઓ આતંકવાદની વ્યાખ્યા . આતંકવાદની કાયદા મુજબની વ્યાખ્યાઓમાંના સામાન્ય સિદ્ધાન્તો તેના અર્થ બાબતે સર્વસંમતિ સધાતી જોવા મળે છે અને તે જુદા જુદા દેશોમાંના કાયદાનું અમલીકરણ કરનારી વ્યકિતઓ વચ્ચે સહકારના સંબંધો પોષે છે. આ વ્યાખ્યાઓમાંથી કેટલીકમાં અતિક્રમણ કરાયેલા દેશમાં, નાગરિકો દ્વારા આક્રમણખોરો સામે હિંસાનો ઉપયોગ કાયદેસરની ગણવા બાબતેની શકયતાને કયાંય જોવામાં જ નથી આવતી. બીજી વ્યાખ્યાઓ માત્ર પ્રતિરોધ ચળવળો કે જે હિંસાત્મક પગલાંથી આક્રમણખોરોનો વિરોધ કરે છે અને જેમાં સામાન્ય નાગરિકો અને નિઃશસ્ત્રોનો કોઈ ભેદભાવ વિના ભોગ લેવાય છે તેને જ આતંકવાદી જૂથો તરીકે લેબલ કરવામાં આવે છે, અને આમ હિંસાના ન્યાયસંગત અને ગેરકાયદેસર ઉપયોગ વચ્ચે ભેદ સ્પષ્ટ કરે છે. છેવટે, આ તફાવત એ માત્ર રાજકીય નિર્ણય જ છે.[૨૬]


મુખ્ય માનદંડ

[ફેરફાર કરો]

અધિકૃત વ્યાખ્યાઓ પ્રતિ-આતંકવાદ નીતિ નિશ્ચિત કરે છે, અને મોટા ભાગે તેના માટે જ વિકસાવવામાં આવી હોય છે. મોટા ભાગની સરકારી વ્યાખ્યાઓમાં નીચેના મુખ્ય માનદંડોનો સમાવેશ થાય છેઃ લક્ષ્ય, ઉદ્દેશ, ચાલકબળ/પ્રયોજન, ગુનેગાર, અને જે-તે પ્રવૃત્તિની કાયદેસરતા અથવા ન્યાયસંગતતા. ગુનેગારોના નીચેના વિધાન પરથી પણ મોટા ભાગે આતંકવાદને ઓળખી શકાય છે.


હિંસા - સેન્ટર ફોર સ્ટ્રેટેજિક એન્ડ ઈન્ટરનેશનલ સ્ટડીઝના વૉલ્ટર લાકયુઈયર મુજબ, "આતંકવાદની સામાન્ય લાક્ષણિકતા અંગે સહમતિ સધાઈ શકી હોય તેવી એક માત્ર લાક્ષણિકતા એ છે કે આતંકવાદમાં હિંસા અથવા હિંસાની ધમકી/ભય શામેલ હોય છે." જો કે, માત્ર હિંસાના માનદંડ પરથી કોઈ ઉપયોગી વ્યાખ્યા રચાઈ શકતી નથી, કારણ કે તે સામાન્ય રીતે જેને આતંકવાદ ગણવામાં આવતો નથી તેવી બીજી અનેક પ્રવૃત્તિઓમાં શામેલ હોય છે, જેમ કેઃ યુદ્ધ, રમખાણ, સંગઠિત અપરાધ, અથવા એકદમ સામાન્ય હુમલો. જેમાં જાનહાનિ ન હોય તેવા માલમિલકતના વિનાશને પણ સામાન્ય રીતે હિંસાત્મક અપરાધ ગણવામાં આવતો નથી, પરંતુ અર્થ લિબરેશન ફ્રન્ટ[૨૭](પૃથ્વી મુકિત મોરચો) અને એનિમલ લિબરેશન ફ્રન્ટ[૨૮] (પ્રાણી મુકિત મોરચો) જેવા કેટલાકના મતે માલમિલકતના નુકસાન/વિનાશને પણ હિંસા અથવા આતંકવાદ તરીકે વર્ણવવામાં આવે છે; ઈકો-ટેરરિઝમ પણ જોશો.


માનસિક અસર અને ડર - સૌથી મહત્તમ તીવ્રતામાં અને લાંબા સમયગાળા સુધી માનસિક અસર ઊભી થાય તે રીતે હુમલો કરવામાં આવે છે.[૨૯] આતંકવાદનો પ્રત્યેક બનાવ એ એક એવો "દેખાવ" છે જેને ઘણા વિશાળ પ્રેક્ષકગણ પર અસર ઊભી કરવા માટે રચવામાં આવ્યો હોય છે. આતંકવાદીઓ પોતે જે દેશ કે સમાજના વિરોધી છે તેના પાયાને હચમચાવી નાખવા અને પોતાની શકિતનું પ્રદર્શન કરવા માટે રાષ્ટ્રીય પ્રતીકો પર હુમલો[૩૦] કરતા પણ જોવા મળે છે. આવા બનાવોથી સરકારને નકારાત્મક અસર પહોંચે, જયારે આ આતંકવાદી પ્રવૃત્તિ પાછળ જેનો હાથ હોય તે આતંકવાદી સંગઠન અને/અથવા તેની વિચારસરણીની પ્રતિષ્ઠા વધે તેમ બની શકે છે.[૩૧]


રાજકીય હેતુ સિદ્ધ કરવા માટેનું અપરાધીકૃત્ય - આતંકવાદનાં ઘણાં બધાં કૃત્યોમાં જે સામાન્ય જોવા મળ્યું છે તે છે રાજકીય હેતુ.[૩૨] પત્ર-લેખન અથવા વિરોધ પ્રદર્શન જેમ જ આતંકવાદ પણ એક રાજકીય યુકિત છે; જયારે બીજા કશાથી પોતે જેવી ઇચ્છે છે તેવી અસર ઊભી નહીં થઈ શકે એમ ચળવળકારો માનતા હોય ત્યારે તેઓ કોઈ રાજકીય યુકિતની જેમ આતંકવાદનો ઉપયોગ કરે છે. તેઓ જે બદલાવ ઇચ્છતા હોય છે તે એટલો આગ્રહપૂર્વક ઇચ્છતા હોય છે કે બદલાવ ન હાંસલ કરી શકવાની નિષ્ફળતા તેમને સામાન્ય નાગરિકોના મૃત્યુ કરતાં વધુ વસમું પરિણામ લાગે છે. જયારે આતંકવાદ અને ધર્મ સંકળાયેલા જોવા મળે છે ત્યાં મોટા ભાગે આવો આંતરિક-સંબંધ જોવા મળે છે. જયારે કોઈ રાજકીય સંઘર્ષ ધાર્મિક અથવા "વૈશ્વિક/બ્રહ્માંડી"[૩૩] સંઘર્ષનું સ્વરૂપ પકડે છે, જેમ કે પૂર્વજોના વતન પર નિયંત્રણ મેળવવું, ઉદાહરણ તરીકે ઈઝરાયેલ અને જેરુસલામ, આવા કિસ્સામાં રાજકીય લક્ષ્ય (રાષ્ટ્રવાદ) હાંસલ કરવામાં નિષ્ફળતા એ આધ્યાત્મિક નિષ્ફળતા સમાન બને છે, અને આ લક્ષ્ય પ્રતિ ખૂબ સમર્પિતોને તે પોતાના અથવા નિદોર્ષ સામાન્ય નાગરિકોના મૃત્યુ કરતાં વધુ વસમી લાગે છે.[૩૪] જયોર્જ સી. માશર્લ સેન્ટર ફોર યુરોપિયન સિકયોરિટી સ્ટડીઝ ખાતે કારસ્ટેન બોકસ્ટેટેએ આ ચાવીરૂપ લાક્ષણિકતાઓને એકસાથે સાંકળીને એક વ્યાખ્યા તૈયાર કરી છેઃ

Terrorism is defined as political violence in an asymmetrical conflict that is designed to induce terror and psychic fear (sometimes indiscriminate) through the violent victimization and destruction of noncombatant targets (sometimes iconic symbols). Such acts are meant to send a message from an illicit clandestine organization. The purpose of terrorism is to exploit the media in order to achieve maximum attainable publicity as an amplifying force multiplier in order to influence the targeted audience(s) in order to reach short- and midterm political goals and/or desired long-term end states."[૩૫]


ઈરાદાપૂર્વક નિઃશસ્ત્રોને નિશાન બનાવવા - સામાન્ય નાગરિકોને પોતાના સીધાં નિશાન બનાવવાનું ઈરાદાપૂર્વક નક્કી કરવું તે આંતકવાદનું વિશિષ્ટ લક્ષણ છે.[૩૬] વિશેષરૂપે, જયારે નવજાત શિશુઓ, બાળકો, માતાઓ અને અન્ય વડીલોની હત્યા કરવામાં આવે છે કે તેમને જખમી કરવામાં આવે છે અને તેમને હાનિની મધ્યમાં ધકેલવામાં આવે છે ત્યારે તેમનો અપરાધી મનસૂબો સ્પષ્ટ જણાઈ આવે છે. મોટા ભાગના વખતે, આતંકવાદના ત્રાહિતોને તેઓ ભયનું કારણ છે એટલા માટે નહીં પરંતુ આતંકવાદીઓ વિશ્વ માટેની જે ચોક્કસ દૃષ્ટિ ધરાવે છે તેમાં તેમની નજરે તેઓ ચોક્કસ "પ્રતીકો, સાધનો, પ્રાણીઓ અથવા ભ્રષ્ટ માણસો" છે એટલા માટે પસંદ કરવામાં આવે છે. તેમને પીડા આપીને આતંકવાદીઓ ભય ફેલાવવાનો, પોતાનો સંદેશ બહાર પ્રેક્ષકોને પહોંચાડવાનો અથવા તો પછી મોટા ભાગે પોતાની ક્રાંતિકારી ધાર્મિક માંગો અને રાજકીય હેતુઓ સંતોષવાનો હેતુ પૂરો કરે છે.[૩૭]


ગેરકાયદેસરતા અથવા બિન-ન્યાયસંગતતા - આતંકવાદની કેટલીક અધિકૃત (નોંધપાત્ર રીતે સરકારી) વ્યાખ્યાઓ ગેરકાયદેસરતા અથવા ન્યાયસંગત ન હોવાને[૩૮] એક માનદંડ તરીકે ઉમેરવામાં આવ્યો છે, જેથી સરકાર દ્વારા અધિકૃત ગતિવિધિઓ (અને તેથી "કાયદેસર") અને અન્ય વ્યકિતઓ અને નાના જૂથો દ્વારા થતી ગતિવિધિઓને જુદી પાડી શકાય. આ માપદંડ અનુસાર, એવાં કૃત્યો જે અન્ય માનદંડો અનુસાર આતંકવાદ ઠરી શકે, તે માત્ર સરકાર દ્વારા માન્ય હોવાને કારણે આતંકવાદ ગણાતાં નથી. ઉદાહરણ તરીકે, અમુક ધ્યેય માટે નાગરિકોનો ટેકો દર્શાવતા શહેર પર બૉમ્બવર્ષા કરવી, તે જો સરકાર માન્ય હોય તો તે આતંકવાદ ગણાશે નહીં. આ માનદંડ મૂળભૂત રીતે સમસ્યાજનક છે અને તેને વૈશ્વિક રીતે સ્વીકારવામાં આવ્યો નથી, કારણ કેઃ તે રાજય તરફથી કોઈ આતંકવાદ હોઈ શકે તેવી શકયતાને નકારે છે;[૩૯] એક જ કૃત્યને, તે "ન્યાયસંગત" સરકારી પગલું છે કે નહીં તેના આધારે તેને આતંકવાદ તરીકે કે બિનઆતંકવાદી કૃત્ય તરીકે ઠેરવવામાં આવી શકે નહીં; "ન્યાયસંગતતા" અને "કાયદેસરતા" એ વયૈકિતક છે, જે એક કે બીજી સરકારના પરિપ્રેક્ષ્ય પર આધારિત છે; અને તે આ શબ્દપ્રયોગના ઐતિહાસિક રીતે સ્વીકૃત અર્થ અને ઉદ્ભવથી વેગળો છે.[૪૦][૪૧][૪૨][૪૩] આ કારણોસર, આ માનદંડને વૈશ્ચિક રીતે સ્વીકારવામાં આવ્યો નથી; મોટા ભાગના શબ્દકોશોમાંની આ શબ્દની વ્યાખ્યાઓમાં આ માનદંડનો સમાવેશ થતો નથી.


નિંદાત્મક ઉપયોગ

[ફેરફાર કરો]

ઢાંચો:POV-section "આતંકવાદ" અને "આતંકવાદી" (આતંકવાદી પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ હોય તે) શબ્દો ખૂબ સખત નકારાત્મક અર્થછટાઓ ધરાવે છે.[૪૪] આ શબ્દો મોટા ભાગે રાજકીય લેબલો તરીકે વપરાય છે, અમુક લોકો દ્વારા આચરાયેલી હિંસા અથવા હિંસાની ધમકીને અનૈતિક, નિરંકુશ, ગેરવાજબી/અનુચિત ગણાવી તે માટે એ લોકોને અથવા તો વસતિના તે સમગ્ર વર્ગને વખોડી કાઢવા માટે તેમનો ઉપયોગ થતો હોય છે.[૪૫] પોતાના વિરોધીઓ દ્વારા "આતંકવાદી"નું બિરુદ પામેલા લોકો ભાગ્યે જ પોતાને આતંકવાદી ગણાવે છે, અને પોતાની ઓળખ દર્શાવવા લાક્ષણિક ઢબે અન્ય શબ્દો અથવા તો તેમની પરિસ્થિતિને અનુરૂપ શબ્દપ્રયોગો વાપરે છે, જેમ કે અલગતાવાદી, સ્વાતંત્ર્ય સેનાની, મુકિતદાતા, ક્રાંતિકારી, તકેદાર, યૌદ્ધા, અર્ધલશ્કરી, ગેરિલા, બળવાખોર, દેશભકત, અથવા તેમની ભાષાઓ અને સંસ્કૃતિમાં તે માટેના સમાન અર્થના કોઈ પણ શબ્દ. જેહાદી, મુજાહિદ્દીન, અને ફિદાયીન એ એવા જ અરબી શબ્દો છે, જે હવે અંગ્રેજી શબ્દકોશમાં સમાવી લેવામાં આવ્યા છે. એકબીજાને આતંકવાદી તરીકે દર્શાવવા બંને પક્ષો વચ્ચે સંઘર્ષ રહે તે સામાન્ય છે.[૪૬]


અમુક આતંકવાદી કૃત્યોને, જેમ કે સામાન્ય નાગરિકોને રહેંસી નાખવાને અમુક ચોક્કસ સંજોગોમાં ઓછા અનિષ્ટભર્યા કે ઓછા શેતાની ગણી શકાય કે કેમ તે પ્રશ્ન બાબતે ફિલસૂફોએ જુદા જુદા દષ્ટિકોણો વ્યકત કર્યા છેઃ જયારે ડેવિડ રોડીનના મતે, ઉપયોગિતાવાદી ફિલસૂફો એવા કિસ્સાઓની કલ્પના કરી શકે છે (થિયરીમાં) કે જેમાં આતંકવાદની અનિષ્ટકારી અસરો, સારી બાબતો કરતાં ચડી જાય છે, જે નૈતિક રીતે આનાથી ઓછી કિંમતે મેળવી શકાય તેમ નથી હોતી, પ્રત્યક્ષ રીતે "ગુપ્ત રીતે એકઠા થવાની નિઃશસ્ત્રોની કાયદેસરની મુકિતની હાનિકારક અસરો એ અમુક આતંકવાદી કૃત્યોથી સધાતી સારી બાબતોથી ચડી જતી માનવામાં આવે છે."[૪૭] બિન-ઉપયોગિતાવાદી ફિલસૂફોમાંથી, માઈકલ વાલ્ઝર દલીલ કરી હતી કે માત્ર એક જ ચોક્કસ કિસ્સામાં આતંકવાદને નૈતિક રીતે વાજબી ઠેરવી શકાય તેમ છેઃ જયારે "કોઈ દેશ અથવા સમુદાયને માથે સંપૂર્ણ વિનાશનો ભય તોળાતો હોય અને તેમાંથી ઉગરવાનો અને પોતાને બચાવવાનો એક માત્ર રસ્તો નિઃશસ્ત્રોને ઈરાદાપૂર્વક નિશાન બનાવવાનો રહેતો હોય, ત્યારે તેમ કરવું નૈતિક રીતે યોગ્ય છે."[૪૭][૪૮]


બ્રુસ હોફમૅને પોતાના પુસ્તક ઈનસાઈડ ટેરરિઝમ માં આતંકવાદ શબ્દ કેમ વિકૃત બન્યો છે તેની સ્પષ્ટતા આપી છેઃ

On one point, at least, everyone agrees: terrorism is a pejorative term. It is a word with intrinsically negative connotations that is generally applied to one's enemies and opponents, or to those with whom one disagrees and would otherwise prefer to ignore. 'What is called terrorism,' Brian Jenkins has written, 'thus seems to depend on one's point of view. Use of the term implies a moral judgment; and if one party can successfully attach the label terrorist to its opponent, then it has indirectly persuaded others to adopt its moral viewpoint.' Hence the decision to call someone or label some organization terrorist becomes almost unavoidably subjective, depending largely on whether one sympathizes with or opposes the person/group/cause concerned. If one identifies with the victim of the violence, for example, then the act is terrorism. If, however, one identifies with the perpetrator, the violent act is regarded in a more sympathetic, if not positive (or, at the worst, an ambivalent) light; and it is not terrorism.[૪૯][૫૦][૫૧]


આ શબ્દની નિંદાત્મક અર્થછટાઓને આ કહેવતમાં યોગ્ય રીતે રજૂ કરવામાં આવી છે, "એક માટે જે ત્રાસવાદી છે તે બીજા માટે સ્વાતંત્ર્ય સેનાની છે." [૪૬] જયારે એક જૂથ રાજયની શેહમાં તેમના બંનેના શત્રુ સામે નિયમથી વિરુદ્ધ લશ્કરી પદ્ધતિઓ વાપરે છે, પણ પછી પાછળથી રાજયની જ સામે પડે છે અને પોતાના જૂના મિત્ર સામે એ જ પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરવા માંડે એ તેનું ઉદાહરણ છે. બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમ્યાન, માલયન લોકોના પ્રતિ-જાપાનિઝ લશ્કરે બ્રિટિશ સાથે મિત્રતાનો સંબંધ બાંધ્યો હતો, પણ માલયન કટોકટી દરમ્યાન, તેના વારસના સભ્યો(માલાયન વંશ મુકિત લશ્કર)ને અંગ્રેજોએ "આતંકવાદી" તરીકે ખપાવ્યા.[૫૨][૫૩] વધુ તાજેતરનો કિસ્સો જોઈએ તો રોનાલ્ડ રેગન અને અમેરિકી શાસનના અન્યોએ સોવિયેત યુનિયન સામેની તેમની લડાઈમાં અફઘાન મુજાહિદ્દીનને વારંવાર "સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓ" તરીકે ઓળખાવ્યા હતા,[૫૪] છતાં વીસ વર્ષ પછી, જયારે અફઘાનની નવી પેઢીએ જેને તેઓ પરદેશી શકિતઓએ સ્થાપેલું રાજયતંત્ર માને છે તેની સામે લડવું શરૂ કયુર્ં ત્યારે જયોર્જ ડબ્લ્યુ. બુશે તેમના હુમલાઓને "આતંકવાદ" કહ્યા.[૫૫][૫૬] આતંકવાદ માટે જેમને દોષિત ઠેરવવામાં આવે છે તે જૂથો સ્વાભાવિક રીતે પોતાની પ્રવૃત્તિ માટે કાયદેસરની લશ્કરી અથવા સૈદ્ધાન્તિક પ્રવૃત્તિ પ્રતિબિંબિત કરતા શબ્દને પસંદ કરે છે.[૫૭][૫૮][૫૯] ઓટ્ટાવાની કારલેટન યુનિવર્સિટી ખાતે જાણીતા આતંકવાદ સંશોધક અને કૅનેડિયન સેન્ટર ઓફ ઈન્ટેલિજન્સ એન્ડ સિકયોરિટી સ્ટડીઝના નિર્દેશક પ્રોફેસર માર્ટિન રુદ્નેર "આતંકવાદી કૃત્યો"ને રાજકીય અથવા અન્ય સૈદ્ધાન્તિક લક્ષ્યો માટે સામાન્ય નાગરિકો પર કરાયેલો હુમલો ગણાવે છે, અને કહે છેઃ

There is the famous statement: 'One man's terrorist is another man's freedom fighter.' But that is grossly misleading. It assesses the validity of the cause when terrorism is an act. One can have a perfectly beautiful cause and yet if one commits terrorist acts, it is terrorism regardless.[૬૦]


"મુકિત"ના સંઘર્ષમાં સંકળાયેલાં કેટલાંક જૂથોને, પશ્ચિમી સરકારો અથવા પ્રસાર-માધ્યમોએ "આતંકવાદી" કહ્યા હતા. પાછળથી, જયારે એ જ વ્યકિતઓ સ્વતંત્ર થયેલા દેશના નેતાઓ બન્યા, ત્યારે એ જ સંગઠનોએ તેમને "કુશળ રાજનીતિજ્ઞ" કહ્યા. આ પ્રકારના બનાવોના બે ઉદાહરણો છે નોબલ શાંતિ પુરસ્કાર વિજેતાઓ મેનાચેમ બિગીન અને નેલ્સન મંડેલા.[૬૧][૬૨][૬૩][૬૪][૬૫][૬૬]


કયારેક મિત્રરાજયો પણ, ઇતિહાસ, સંસ્કૃતિ અને રાજકારણના અમુક કારણોસર અમુક સંગઠનના સભ્યો આતંકવાદી છે કે નહીં તે બાબતે અસહમત થઈ શકે છે. ઉદાહરણ રૂપે, ઘણાં વર્ષો સુધી યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ સરકારના કેટલાક વિભાગોએ આઈરિશ રિપબ્લિકન આર્મી (આઈઆરએ - IRA)ના સભ્યોને આતંકવાદી ગણાવવાને નકારી કાઢ્યું હતું, કે જયારે આઈઆરએ યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના ગાઢ મિત્રરાજય (બ્રિટન) સામે જ આ પદ્ધતિઓ અખત્યાર કરી રહ્યું હતું, જેને બ્રિટને આતંકવાદ જાહેર કર્યો હતો. કિવન વિરુદ્ધ રોબીનસનના કિસ્સામાં આ બાબતને ભારપૂર્વક દર્શાવવામાં આવી હતી.[૬૭][૬૮]


આ અને અન્ય કારણોસર, પ્રસાર-માધ્યમો આ તેમના શબ્દપ્રયોગ બાબતે કાળજી રાખવાનો પ્રયત્ન કરે છે અને તેમ કરીને નિષ્પક્ષપાતીપણાની પોતાની છાપ જાળવી રાખવા માગે છે.[૬૯][૭૦]


પ્રકારો

[ફેરફાર કરો]

1975ની શરૂઆતમાં, ફોજદારી ગુનાઓના ન્યાય તોળવા બાબતેના ધોરણો અને ધ્યેય નક્કી કરવા માટે યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સના સહાયક કાયદા અમલીકરણ ખાતાએ રાષ્ટ્રીય સલાહકાર સમિતિની રચના કરી હતી. આ સમિતિએ જે પાંચ ખંડો લખ્યા તેમાંથી એકનું શીર્ષક ગેરવ્યવસ્થા અને આતંકવાદ હતું, જે કાર્ય વિશેષ દળના નિર્દેશક એચ.એચ.એ. કૂપરની દોરવણી હેઠળ અવ્યવસ્થા અને આતંકવાદ અંગેના કાર્ય વિશેષ દળ દ્વારા રચવામાં આવ્યું હતું.[૭૧] આ કાર્ય વિશેષ દળે આતંકવાદને કુલ છ વિભાગોમાં વર્ગીકૃત કર્યું હતું.

  • મુલકી અવ્યવસ્થા - સમુદાયની શાંતિ, સલામતી અને રોજિંદા કામકાજમાં ખલેલ ઊભી કરતું હિંસાનું સંગઠિત સ્વરૂપ.
  • રાજકીય આતંકવાદ - રાજકીય હેતુસર, જે-તે સમુદાય અથવા તેના મહત્ત્વના હિસ્સામાં પ્રાથમિક રીતે ડર ઊભો કરવા માટે જ કરવામાં આવેલાં હિંસાત્મક અપરાધી કૃત્યો.
  • બિન-રાજકીય આતંકવાદ - રાજકીય હેતુ પાર પાડવા માટે નહીં, પરંતુ જે આતંકવાદ "છેવટે જુલમગાર હેતુઓને લઈને ખૂબ ઊંડો ભય ફેલાવવા અને જાળવી રાખવા માટે જ ઈરાદાપૂર્વક કરવામાં આવ્યો હોય, અને જેના મૂળમાં કોઈ રાજકીય ઉદ્દેશ નહીં પરંતુ તેના બદલે વૈયકિતક અથવા સંગઠિત સ્વાર્થ હોય."
  • કવાસી-આતંકવાદ - સાચા આતંકવાદ સમાન સ્વરૂપ અને પદ્ધતિઓ ધરાવતી એવી પ્રવૃત્તિઓ જેમાં આકસ્મિક રીતે હિંસાત્મક અપરાધ સામેલ હોય છે, પરંતુ જેમાં આતંકવાદના આવશ્યક ઘટકનો અભાવ હોય છે. કવાસી-આતંકવાદીઓનો મુખ્ય હેતુ, સાચા આતંકવાદમાં હોય છે તેમ, પોતાના નિકટતમ શિકારમાં ભય ઊભો કરવાનો હોતો નથી, છતાં આ કવાસી-આતંકવાદી, સાચા આતંકવાદી જેવી જ બાહ્ય પદ્ધતિઓ અને તકનિકો અખત્યાર કરે છે અને એકસમાન પરિણામો અને પ્રત્યાઘાતો ઊભા કરે છે.[૭૨] ઉદાહરણ તરીકે, મૃત્યુદંડની સજાને પાત્ર અપરાધી ભાગવા માટે અમુક જણને બાનમાં લેનાર કવાસી-આતંકવાદી છે, પણ તેની પદ્ધતિઓ સાચા આતંકવાદીને મળતી આવે છે, અલબત્ત તેના હેતુઓ તદ્દન જુદા હોય છે.
  • સીમિત રાજકીય આતંકવાદ - ક્રાંતિકારી અભિગમ એ સાચા રાજકીય આતંકવાદની લાક્ષણિકતા છે; સીમિત રાજકીય આતંકવાદ એ "આતંકવાદના એવાં કૃત્યો છે જે અમુક વિચારસરણી અથવા રાજકીય હેતુઓ પ્રત્યે પ્રતિબદ્ધ છે પણ જે રાજય પર નિયંત્રણ હાંસલ કરવાના સંપીલા અભિયાનનો હિસ્સો નથી."
  • સરકારી અથવા રાજ્ય આતંકવાદ - "આતંકવાદની તોલે આવે અથવા એટલી માત્રામાં ભય અને દમનથી જે દેશોમાં શાસન ચલાવવામાં આવે છે તેને દર્શાવે છે." તેને બંધારણીય આતંકવાદ , એટલે કે બૃહદ રીતે, રાજકીય હેતુઓ હાંસલ કરવા માટે, મોટા ભાગે પોતાની વિદેશ નીતિના ભાગરૂપે સરકારો જ દ્વારા આચરાતાં આતંકવાદી કૃત્યો તરીકે પણ સંબોધી શકાય.


યુ.એસ.ના ગુપ્ત તંત્રે[૭૩] તૈયાર કરેલા એક પૃથક્કરણમાં ચાર પ્રકારો દર્શાવવામાં આવ્યા છે.


લોકશાહી અને આંતરિક આતંકવાદ

[ફેરફાર કરો]

આંતરિક આતંકવાદ અને લોકશાહી વચ્ચેનો સંબંધ ખૂબ જટિલ છે. જે રાષ્ટ્રોમાં મધ્યવર્તી રાજનૈતિક સ્વતંત્રતા છે ત્યાં આતંકવાદ સૌથી સામાન્યપણે અને મોટા ભાગના લોકશાહી ધરાવતાં રાષ્ટ્રોમાં લઘુત્તમ સામાન્ય પ્રમાણમાં આતંકવાદ જોવા મળે છે.[૭૪][૭૫][૭૬][૭૭] જો કે, એક અભ્યાસ મુજબ આત્મઘાતી આતંકવાદ આ સામાન્ય નિયમમાં અપવાદ રૂપ હોઈ શકે છે. આ ચોક્કસ પદ્ધતિના ઉપયોગથી ફેલાવાતા આતંકવાદના પુરાવાઓ સ્પષ્ટ કરે છે કે આતંકવાદનું દરેક આધુનિક આત્મઘાતી અભિયાને લોકશાહીને નિશાન બનાવી છે- લોકશાહી એટલે કે નોંધપાત્ર પ્રમાણમાં રાજકીય સ્વતંત્રતા ધરાવતું રાષ્ટ્ર.[૭૮] 1980 અને 1990ના દાયકામાં આતંકવાદીઓને આત્મઘાતી હુમલાઓ માટે અપાયેલી છૂટછાટથી તેમના હુમલાઓનું પ્રમાણ વધ્યું છે એવું એક અભ્યાસ સૂચવે છે.[૭૯]


બિન-લોકશાહી રાષ્ટ્રોમાંના "આતંકવાદ"ના કેટલાંક ઉદાહરણો જોઈએ તો તેમાં સ્પેનમાં ફ્રાન્સિસકો ફ્રાન્કોની આગેવાનીમાં ઈટીએ (ETA),[૮૦] પેરુમાં આલ્બર્ટો ફુજિમોરી હેઠળ શાયનિંગ પાથ,[૮૧] તુર્કીમાં જયારે લશ્કરી નેતાઓનું શાસન હતું ત્યારે કુર્દીસ્તાન વકર્સ પાર્ટી અને દક્ષિણ આફ્રિકામાંના એએનસી (ANC)-નો સમાવેશ થાય છે.[૮૨] યુનાઈટેડ કિંગડ્મ, યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ, ઈઝરાયેલ, ઈન્ડોનેશિયા, ભારત અને ફિલિપાઈન્સ જેવાં લોકશાહી રાષ્ટ્રોએ પણ આંતરિક આતંકવાદનો સામનો કર્યો છે.


નાગરિક અધિકારોને વરેલું લોકશાહી રાષ્ટ્ર, અન્ય રાજયતંત્રો કરતાં વધુ ઊંચા નૈતિક આધાર ધરાવવાનો દાવો કરી શકે, પણ જયારે આવા રાષ્ટ્રમાં આતંકવાદી કૃત્ય ઘટે છે ત્યારે તેનાથી રાષ્ટ્ર સમક્ષ એક દ્વિધા જરૂર ઊભી થાય છેઃ કાં તો પોતાના નાગરિક અધિકારોને વળગી રહેવું અને તેથી આતંકવાદની સમસ્યા સાથે કામ પાર પાડવામાં પોતાની બિનઅસરકારક છબિ ઉપસે તેનું જોખમ ઉપાડવું; અથવા વિકલ્પ રૂપે, નાગરિક અધિકારો પર કાપ મૂકવો અને તેથી નાગરિક અધિકારોને ટેકો આપતા હોવાનો પોતાનો દાવો ખોટો છે તેવી છબિ ઉપસે તેનું જોખમ ઉપાડવું.[૮૩] અમુક સામાજિક વિચારકોએ નિષ્કર્ષ આપ્યા અનુસાર, આ દ્વિધા આતંકવાદી(ઓ)ના શરૂઆતના આયોજનમાં ખૂબ મહત્ત્વપૂર્ણ ભાગ ભજવી શકે છે; એટલે કે, રાષ્ટ્ર ખોટું છે.[૮૪]


ધાર્મિક આતંકવાદ

[ફેરફાર કરો]
મુખ્ય લેખ: Religious terrorism

ધાર્મિક આતંકવાદ એ જૂથ અથવા વ્યકિતઓ દ્વારા કરાતાં આતંકવાદી કૃત્યો છે, જેની પાછળનું ચાલકબળ લાક્ષણિક રીતે ધાર્મિક માન્યતાઓમાં દઢ થયેલા વિશ્વાસમાં સમાયેલું હોય છે. સદીઓથી અમુક માન્યતા, દષ્ટિકોણ અથવા મત ફેલાવવા અથવા પરાણે મનાવવાની આશામાં ધાર્મિક આધારો પર આતંકવાદી કૃત્યો આચરાતાં આવ્યાં છે. [૮૫] ધાર્મિક ત્રાસવાદ પોતાનામાં કોઈ ચોક્કસ ધાર્મિક દષ્ટિબિંદુ અથવા દષ્ટિકોણ હોય તે જરૂરી નથી, પણ તેના બદલે સામાન્ય રીતે કોઈ વ્યકિત અથવા કોઈ જૂથનો દષ્ટિકોણ અથવા તો શ્રદ્ધા/આસ્થાની શીખ અંગેના તેમના અર્થઘટનો રજૂ કરતો હોય છે.


અપરાધીઓ

[ફેરફાર કરો]

આતંકવાદી કૃત્યો કરનારા અપરાધીઓ વ્યકિતઓ, જૂથો અથવા રાજય/રાષ્ટ્રો હોઈ શકે છે. કેટલીક વ્યાખ્યાઓ અનુસાર, છહ્મ અથવા અર્ધ-છહ્મ વેશમાં રાજયના શાસકો પણ યુદ્ધની સ્થિતિના દાયરાની બહાર રહીને આતંકવાદી કૃત્યો આચરતાં હોઈ શકે છે. જો કે આતંકવાદની સૌથી સામાન્ય છાપ એ છે કે તે નાના અને છૂપા જૂથો દ્વારા પાર પડાતો હોય છે, જે અમુક ચોક્કસ ધ્યેયને મેળવવા માટે ખૂબ પ્રેરિત હોય છે. તાજેતરના સમયના સૌથી ભયંકર ત્રાસવાદી હિલચાલોમાંથી મોટા ભાગની ગાઢ મિત્રો, પરિવારના સભ્યો અને અન્ય મજબૂત સામાજિક સંબંધોના તાંતણે બંધાયેલા વ્યકિતઓની બનેલી એકાદ ટોળકી દ્વારા અમલમાં મૂકાઈ છે, જેમ કે સપ્ટેમ્બર ૧૧નો હુમલો, લંડન ભૂગર્ભ રેલવે બોમ્બમારો અને ૨૦૦૨નો બાલિ બોમ્બમારો. આ જૂથોને મુકત રીતે ઉપલબ્ધ માહિતીનો પ્રવાહ અને વાતચીત માટે કાર્યક્ષમ ટેલિકમ્યુનિકેશન વ્યવસ્થાઓનો ફાયદો મળ્યો હતો અને પરિણામે તેઓ સફળ થયા હતા, જયારે એ પહેલાંના અન્ય પ્રયત્નો નિષ્ફળ રહ્યાં હતા.[૮૬]


વર્ષોથી, અનેક લોકોએ ત્રાસવાદીનું ચરિત્રાત્મક રેખાચિત્ર આપવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે અને તેમ કરીને આ વ્યકિતઓની માનસિક સ્થિતિ અને સામાજિક સંજોગોના આધારે તેમનાં કૃત્યોને સમજાવટ આપવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે. જયારે રોડ્રીક હિન્દેરી જેવા કેટલાકે આતંકવાદી દ્વારા વપરાતી પ્રચાર યુકિતઓ બારીકીથી સમજવા માટે આ રેખાચિત્રો માગ્યા હતા. અમુક સુરક્ષા સંગઠનો આવાં જૂથોને હિંસાત્મક બિન-રાષ્ટ્રીય કર્તાઓ (વાયોલન્ટ નોન-સ્ટેટ એકટર્સ) તરીકે ઓળખાવે છે.[૮૭]


ઓળખ છતી ન થઈ જાય તે માટે એક ત્રાસવાદી છેક પોતાને સોંપાયેલું મિશન પાર પાડવાની ક્ષણ સુધી પોતાનો દેખાવ, કપડાં અને વર્તન એકદમ સામાન્ય રાખે છે. વ્યકિતત્વ, શારીરિક અથવા સામાજિક લાક્ષણિકતાઓના આધારે ત્રાસવાદીઓનું રેખાચિત્ર ઉપસાવવાના પ્રયત્નો ઉપયોગી નથી એવો કેટલાકનો દાવો છે.[૮૮] એક આતંકવાદીનું શારીરિક અને વર્તનનું વિવરણ લગભગ કોઈ પણ સામાન્ય માણસને મળતું આવે છે.[૮૯] જો કે, મોટા ભાગના આતંકવાદી હુમલાઓ લશ્કરી આયુના પુરુષો, એટલે કે 16–40 વર્ષના પુરુષો દ્વારા કરવામાં આવે છે.[૮૯]


આતંકવાદી/ત્રાસવાદી જૂથો

[ફેરફાર કરો]
Picture of the front of an addressed envelope to Senator Daschle.
યુ.એસ. રાજકારણીઓને પત્રોની અંદર એન્થ્રેકસ ટપાલથી મોકલવાનું કામ માત્ર એક અટૂલા વુલ્ફ આતંકવાદીનું કામ હતું તેવું અનુમાન છે.
મુખ્ય લેખો: List of designated terrorist organizations and Lone wolf (terrorism)


રાજય પ્રાયોજક

[ફેરફાર કરો]
મુખ્ય લેખ: State-sponsored terrorism

આતંકવાદી સંગઠનને નાણા અથવા આશ્રય આપીને રાષ્ટ્ર પોતે આતંકવાદને શેહ આપતું હોઈ શકે. રાષ્ટ્ર દ્વારા થતાં હિંસાના કૃત્યોમાંથી કયાં રાજય-પ્રોત્સાહિત આતંકવાદ છે તે અંગે અત્યંત જુદા જુદા મત જોવા મળે છે. જયારે રાષ્ટ્રો કેટલાક જેને આતંકવાદી માને છે એવાં જૂથોને નાણા પૂરા પાડતા હોય છે ત્યારે તે ભાગ્યે જ તેમનો તેવી રીતે સ્વીકાર કરતા હોય છે.


સરકારી આતંકવાદ

[ફેરફાર કરો]
મુખ્ય લેખ: State terrorism

ઢાંચો:Cquote2


"આતંકવાદ"ની જેમ જ "સરકારી આતંકવાદ"નો ખ્યાલ પણ વિવાદાસ્પદ છે.[૯૦] યુનાઈટેડ નેશન્સના પ્રતિ-આતંકવાદ સમિતિના અધ્યક્ષે જણાવ્યું હતું કે આ વિષય પર થયેલા 12 આંતરરાષ્ટ્રીય સંમેલનો બાબતે સમિતિ સભાન છે, અને તેમાંથી એક પણમાં રાજય/સરકારી આતંકવાદનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો નથી, તે આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાકીય વિભાવના નથી. જો રાજય પોતે પોતાની સત્તાનો દુરુપયોગ કરે છે, તો યુદ્ધને લગતા અપરાધો, આંતરરાષ્ટ્રીય માનવ અધિકારો અને આંતરરાષ્ટ્રીય માનવતાવાદી કાયદા બાબતેના આંતરરાષ્ટ્રીય સંમેલનો સમક્ષ તેમનો નિર્ણય લેવાવો જોઈએ.[૯૧] યુનાઇટેડ નેશન્સના ભૂતપૂર્વ મહાસચિવ કોફી અન્નાને કહ્યું હતું કે "કહેવાતા 'રાજય/સરકારી આતંકવાદ' અંગેના વિવાદોને બાજુ પર મૂકી દેવાનો સમય થઈ ગયો છે. રાજય દ્વારા બળના ઉપયોગનો મુદ્દો સંપૂર્ણપણે આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાઓ હેઠળ નિયંત્રિત છે જ"[૯૨] જો કે, તેમણે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે, "આતંકવાદની વ્યાખ્યાના મુદ્દે સરકારો વચ્ચે મતભેદો બાજુ પર મૂકીએ, તો જે સ્પષ્ટ છે અને જે બાબતે આપણે સૌ સહમત થઈ શકીએ તેમ છીએ તે છે નિર્દોષ નાગરિકો પર કરાયેલો ઈરાદાપૂર્વકનો કોઈ પણ હુમલો, પછી તે કરનારનો હેતુ ગમે તે હોય, અસ્વીકાર્ય છે અને તે આતંકવાદની વ્યાખ્યા સાથે બંધબેસે છે."[૯૩]


સરકારી એજન્ટો અથવા દળો દ્વારા આચરાતા આતંકવાદી કૃત્યો દર્શાવવા માટે રાજય/સરકારી આતંકવાદ શબ્દપ્રયોગ કરવામાં આવે છે. તેમાં રાજયની વિદેશ નીતિ અંતર્ગત નિયુકત રાજયના સ્રોતોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, જેમ કે આતંકવાદી કૃત્યો કરવા માટે સીધો તેના લશ્કરનો ઉપયોગ કરવો. રાજયશાસ્ત્રના પ્રોફેસર માઈકલ સ્ટોહી તેના માટે જર્મનીએ લંડન પર કરેલા બૉમ્બ વિસ્ફોટ અને બીજા વિશ્વ યુદ્ધ દરમ્યાન અમેરિકાએ હિરોશીમા પર કરેલા અણુબૉમ્બમારાનાં ઉદાહરણ ટાંકે છે. તેમની દલીલ છે કે, "આંતરરાષ્ટ્રીય સંબંધોમાં ભય ફેલાવતી યુકિતઓનો પ્રયોગ સામાન્ય છે અને રાજય, વિદ્રોહીઓ કરતાં આંતરરાષ્ટ્રીય વ્યવસ્થામાં આતંકવાદને આશરો આપનાર હોય તેવી શકયતા વધુ છે." આના સ્વરૂપ તરીકે તેમણે પહેલા હુમલા(First strike)ના વિકલ્પને "જુલમગાર મુત્સુદ્દીગીરીનો આતંક"નું ઉદાહરણ ટાંકયું છે, જે વિશ્વ આખાને બાનમાં રાખી "કટોકટીના વ્યવસ્થાપન" વખતે અણુશસ્ત્રો વાપરવાની ગર્ભિત ધમકી સમાન છે. તેમની દલીલ છે કે બીજા વિશ્વ યુદ્ધ પછી જે બદલાવો આવ્યા તેના પરિણામે આતંકવાદનું સંસ્થાગત રૂપ અસ્તિત્વમાં આવ્યું છે. આ વિશ્લેષણમાં, સરકારી આતંકવાદને સામૂહિક વિનાશ માટેનાં શસ્ત્રોના અસ્તિત્વ અને ઉપયોગને વાજબી ઠેરવતી વિદેશી નીતિના રૂપમાં દર્શાવવામાં આવ્યો છે, અને આવી હિંસાત્મક વર્તનૂકને કાયદાકીય કે વાજબી ઠેરવવાથી રાજય/રાષ્ટ્રની આવી વર્તણૂક વધુ ને વધુ સ્વીકાર્ય બનતી જાય છે.[૯૪][૯૫][૯૬]


Picture of a man in a suit with a mustache who looks like Hitler speaking behind a microphone.
શું એડોલ્ફ હિટલર એક આતંકવાદી હતો?તેણે કરોડો લોકોની હત્યા કરી; નરસંહાર અથવા ડેમોસાઈડ એ આતંકવાદનો એક પ્રકાર છે એવું કેટલાક વિચારકો સૂચવે છે.

શાંતિકાળ દરમ્યાન સરકારી એજન્ટોની ગતિવિધિઓને દર્શાવવા, જેવી કે પાન એમ ફલાઈટ 103 પર બૉમ્બમારો, માટે પણ સરકારી/રાજય આતંકવાદ શબ્દપ્રયોગ કરવામાં આવે છે.[૯૭] આઈરિશ ભૂમિ યુદ્ધ દરમ્યાન, ચાર્લ્સ સ્ટેવર્ટ પાર્નેલે 1881માં તેના "નો-રેન્ટ મેનિફેસ્ટો"માં વિલિયમ ગ્લાડસ્ટોનના આઈરિશ જુલમગાર કાયદાને આતંકવાદ ગણાવ્યો હતો.[૯૮] આ વિભાવનાનો ઉપયોગ સરકારો તેમની પોતાની નાગરિક પ્રજામાં ડર ફેલાવવા માટેના હેતુથી જે રાજકીય દાબદમન આચરે છે તે દર્શાવવા માટે પણ કરવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, સામાન્ય નાગરિકોને બાનમાં લેવા અને રાખવા અથવા ન્યાયની સીમાઓને ઓળંગતા અભિયાનો ચલાવવાને પ્રચલિતપણે "આતંક" અથવા આતંકવાદ કહેવામાં આવે છે, રેડ ટેરર અથવા ગ્રેટ ટેરર દરમ્યાન એવા ઉદાહરણ જોવા મળ્યા હતા.[૯૯] આ પ્રકારનાં કૃત્યોને ઘણીવાર ડેમોસાઈડ(democide) અથવા નરસંહાર પણ કહેવામાં આવે છે, જે રાજય/સરકારી આતંકવાદને સમકક્ષ હોવાની દલીલ કરવામાં આવી હતી.[૧૦૦] આ વિષય પરના આનુભાવિક અભ્યાસો અનુસાર લોકશાહીઓમાં ભાગ્યેજ ડેમોસાઈડ જોવા મળે છે.[૧૦૧][૧૦૨]


નિધિયન

[ફેરફાર કરો]

રાજય/રાષ્ટ્ર પ્રયોજકો નિધિયન માટેના મોટા સ્રોત સમાન પુરવાર થાય છે; ઉદાહરણ તરીકે, પીએલઓ (PLO), ડીએફએલપી (DFLP) અને બીજાં કેટલાંક આતંકવાદી જૂથોને સોવિયેત યુનિયન દ્વારા જરૂરી નાણાભંડોળ મળતું રહ્યું હતું.[૧૦૩][૧૦૪]


નિધિયન માટેનો તેમનો બીજો મોટો સ્રોત છે "ક્રાંતિકારી કર", જે આવશ્યક રીતે "બચાવ/સંરક્ષણ માટેના પૈસા" માટે વપરાતી સૌમ્યોકિત છે[૧૦૩]. ક્રાંતિકારી કર લાક્ષણિક ઢબે ઉદ્યોગો પાસેથી બળજબરીપૂર્વક વસૂલવામાં આવે છે, અને આમ તેઓ પણ "નિશાન બનાવાયેલી પ્રજાને ડરાવવા માટે ગૌણ ભૂમિકા ભજવી નિમિત્ત બને છે"[૧૦૩].


અપહરણ કરીને ખંડણી વસૂલવી, દાણચોરી, છેતરપિંડી અને લૂંટફાટ એ નિધિયન માટેના અન્ય મુખ્ય સ્રોતો છે. [૧૦૩]


વ્યૂહરચના

[ફેરફાર કરો]
મુખ્ય લેખ: Tactics of terrorism
People in suits look on at bodies covered with tarps.
સપ્ટેમ્બર 16, 1920ના મધ્યાહ્ને વોલ સ્ટ્રીટ કરવામાં આવેલા બોમ્બવિસ્ફોટે આડત્રીસ લોકોનો ભોગ લીધો અને સેંકડોને ઘાયલ કર્યા.અપરાધીઓનો કદી પત્તો ન લાગ્યો.

આતંકવાદ એ એક અસમતુલિત યુદ્ધસ્થિતિ છે, અને જયારે બે બળોની શકિતમાં બહુ મોટો ફેર હોય અને તેથી સીધું, રૂઢિગત યુદ્ધ અસરકારક ન હોય ત્યારે વધુ જોવા મળતો હોય છે.[૧૦૫]


ત્રાસવાદી દાવપેચોનો ઉપયોગ મોટા ભાગે બહોળા-પાયે, વણઉકેલાયેલી રાજકીય સંઘર્ષમાં થતો હોય છે. આ સંઘર્ષના પ્રકાર વ્યાપકપણે જુદા જુદા જોવા મળે છે; તેના ઐતિહાસિક ઉદાહરણોમાં સમાવિષ્ટ છેઃ

  • નવું સાર્વભૌમ રાજય રચવા માટે જે-તે પ્રદેશ પર કબજો
  • વિવિધ વંશીય સમુદાયો દ્વારા કોઈ પ્રદેશ અથવા સ્રોતો પર વર્ચસ્વ જમાવવું
  • અમુક ચોક્કસ પ્રકારની સરકાર સ્થાપવી
  • વસતિનું આર્થિક વંચિતપણું
  • ગૃહ સરકારનો વિરોધ અથવા લશ્કર દ્વારા કબજો
  • ધાર્મિક ઝનૂન


મોટા ભાગના આતંકવાદી હુમલાઓ ડર અને પ્રચાર કરવાના લક્ષ્યાંક સાથે કરવામાં આવે છે, અને તેમાં સામાન્ય રીતે વિસ્ફોટકો અથવા ઝેરનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.[૧૦૬] આતંકવાદી હુમલામાં બહોળા પાયે વિનાશ કરતાં શસ્ત્રોના ઉપયોગ અંગે ચિંતા સેવાઈ રહી છે. આતંકવાદી સંગઠનો સામાન્ય રીતે હુમલા માટે ઝીણવટપૂર્વકનું આગોતરું આયોજન કરતાં હોય છે, અને તેના માટે તેમાં સામેલ લોકોને તાલીમ આપવાનું, છૂપા એજન્ટો નીમવાનું અને ટેકેદારો પાસેથી પૈસા એકઠા કરવાનું અથવા સંગઠિત અપરાધ કરવાનું ગોઠવે છે. પ્રત્યાયન માટે તેઓ આધુનિક ટેલિકમ્યુનિકેશનનાં સાધનો અથવા તો જૂના-જમાનાની કુરિયર/આંગડિયા જેવી સવલતોનો ઉપયોગ કરી શકે છે.


પ્રતિભાવો

[ફેરફાર કરો]
મુખ્ય લેખ: Responses to terrorism

આતંકવાદને પ્રતિભાવનું ફલક ઘણું વિશાળ છે. તેમાં રાજકીય વર્ણપટની ફેર-ગોઠવણી અને મૂળભૂત મૂલ્યોનું ફેર-મૂલ્યાંકનનો સમાવેશ થઈ શકે છે. જયારે પ્રતિ-આતંકવાદ શબ્દપ્રયોગ પ્રમાણમાં સીમિત અર્થ ધરાવે છે, જેમાં ત્રાસવાદી પ્રવૃત્તિઓ કરનારાઓ સુધી વાત મર્યાદિત રહે છે.


અમુક ચોક્કસ પ્રકારના પ્રતિભાવોમાં સમાવિષ્ટ છેઃ

  • લક્ષિત કાયદાઓ, અપરાધીઓ માટેની કાર્યવાહીઓ, દેશનિકાલ અને પોલીસની સત્તામાં વધારો
  • લક્ષ્યને અવરોધો સર્જી રક્ષવું, જેમ કે દરવાજાઓ બંધ કરી દેવા અથવા ટ્રાફિક અવરોધો વધારવા
  • આગોતરી અથવા પ્રત્યાઘાતરૂપી લશ્કરી કાર્યવાહી
  • ગુપ્તતંત્રની પ્રવૃત્તિઓ તથા જાપ્તો વધારવો
  • આગોતરી માનવતાવાદી પ્રવૃત્તિઓ
  • વધુ સઘન પૂછતાછ અને બંધનમાં રાખવા અંગેની નીતિઓ


સમૂહ પ્રસાર-માધ્યમો

[ફેરફાર કરો]

ત્રાસવાદી પ્રવૃત્તિઓ ચલાવનારાઓનું મુખ્ય ધ્યેય પ્રસાર-માધ્યમોમાં છવાઈ જવાનું હોઈ શકે છે, જે સમસ્યાઓ સામાન્ય રીતે પ્રસાર-માધ્યમોમાં ઉપેક્ષિત હોય છે, તેને આ રીતે સામે લાવવાનો હોઈ શકે છે. કેટલાક આને પ્રસાર-માધ્યમોનો ચાલાકીભર્યો ઉપયોગ અને શોષણ કહે છે.[૧૦૭] બીજા કેટલાક આતંકવાદ/ત્રાસવાદને અત્યંત નિયંત્રિત પ્રસાર-માધ્યમોનું જ સંતાન કહે છે, જે તે સિવાય બીજા વૈકલ્પિક દષ્ટિકોણોને સ્થાન આપતા નથી; ત્રાસવાદ માટે નિયંત્રિત પ્રસાર-માધ્યમો જ જવાબદાર છે એ અર્થનું કહેનારા પોલ વોટસન મુજબ, કારણ કે "તમે બીજી કોઈ રીતે તમારી માહિતી મેળવી શકતા નથી." પોલ વોટસનના સંગઠન સિ શિપહર્ડને "ઈકો-ટેરિરિસ્ટ" તરીકે ખ્યાતનામ બન્યું છે, જો કે કોઈ પણ પ્રકારની જાન-માનની હાનિ ન કર્યાનો તેનો દાવો છે.


પોતાનો સંદેશો ફેલાવવા ઇચ્છતા સમુદાયો માટે ઈન્ટરનેટે એક નવો માર્ગ ખોલ્યો છે. ત્રાસવાદી ઝુંબેશોના ટેકામાં અને વિરોધમાં પગલાં અને પ્રતિ-પગલાં લેવાનું એક આખું ચક્ર આનાથી રચાયું છે. યુનાઈટેડ નેશન્સે સુદ્ધાં પોતાનો ઓનલાઈન પ્રતિ-ત્રાસવાદ સ્રોત ઊભો કર્યો છે.[૧૦૮]


ભવિષ્યમાં ત્રાસવાદને હતોત્સાહ કરવાના હેતુથી, પ્રસાર-માધ્યમો, અમુક વખતે આતંકવાદી પ્રવૃત્તિઓ સાથે સંકળાયેલા સંગઠનોને (સ્વ-અંકુશ અથવા નિયમો અનુસાર) પ્રતિબંધિત કરે છે. જો કે, આનાથી એ સંગઠનોને વધુ ત્રાસવાદી આત્યંતિક પગલાં લેવાનું પ્રોત્સાહન મળી શકે, કે જે પ્રસાર-માધ્યમોએ પ્રસારિત કરવા જ પડે. તેનાથી વિપરીત, જેમ્સ એફ. પાસ્ટર આતંકવાદ અને પ્રસાર-માધ્યમો વચ્ચેનો નોંધપાત્ર સંબંધ સમજાવે છે અને તેમાં બંનેને એકબીજાથી મળતા ફાયદાઓ નીચે લીટી દોરે છે.[૧૦૯] 


ઢાંચો:Epigraph


ઇતિહાસ

[ફેરફાર કરો]
2009ના આતંકવાદી બનાવો (જાન્યુઆરી-જૂન)
મુખ્ય લેખ: History of terrorism


"આતંકવાદ / ત્રાસવાદ" શબ્દનો પ્રયોગ મૂળે ફ્રેન્ચ ક્રાંતિમાં "આતંકનું વર્ચસ્વ" દરમ્યાન જેકોબિન કલબની પ્રવૃત્તિઓનું વિવરણ આપવા માટે કરવામાં આવ્યો હતો. જેકોબિન નેતા મૅકસીમિલિઈન રોબેસ્પીઈરેના શબ્દોમાં, "ત્રાસવાદ ન્યાય, ઉશ્કેરાટ, કઠોર, અક્કડથી વિશેષ કશું જ નથી. 1795માં, ફ્રાન્સના ઈડમુન્ડ બુર્કેએ જેકોબિન્સને "લોકોના ભોગેત્રાસવાદીઓ તરીકે ઓળખાતા હજારો શિકારી-કૂતરાઓને" રહેવા દેવા માટે વખોડી કાઢ્યા હતા.[૧૧૦]


જાન્યુઆરી 1858માં, ઈટાલિયન દેશભકત ફેલિસ ઓર્સિનીએ ત્રણ બોમ્બ ફેંકીને ફ્રેન્ચ સમ્રાટ નેપોલિયન ત્રીજાની હત્યા કરવાની કોશિશ કરી હતી.[૧૧૧] જેમાં આઠ પ્રેક્ષકો માર્યા ગયા હતા અને 142 ઘાયલ થયા હતા.[૧૧૧] આ ઘટનાએ રશિયાના શરૂઆતના ત્રાસવાદી સમુદાયોની રચના માટે પ્રેરણા આપવાની ખૂબ મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા અદા કરી હતી.[૧૧૧] 1869માં પીપલ્સ રિટ્રીબ્યુશન (લોકોનો પ્રતિશોધ) નામના સંગઠનની સ્થાપના કરનારા રશિયન સેરગીય નેચાયેવ પોતાને "ત્રાસવાદી" જાહેર કર્યો હતો, જે જૂના સમયમાં આ શબ્દને તેના આધુનિક અર્થમાં પ્રયોજવાનું એક ઉદાહરણ છે.[૨૪] ધ પઝેસ્ડ નામની કાલ્પનિક નવલકથામાં ફાયદોર દોસ્તોવસ્કીએ નેચાયેવના પાત્રને વણ્યું છે. 1880ના દાયકામાં જર્મન વિપ્લવવાદી લેખક જહાન મોસ્ટે "એડવાઈઝ ફોર ટેરરિસ્ટ્સ (ત્રાસવાદીઓ ઉપયોગી સલાહો)" વહેંચી હતી.[૧૧૨]



વિકિસૂક્તિ પર આ વિષયક 'સૂક્તિઓ' છે: આતંકવાદ
વિકિમીડિયા કોમન્સ પર Terrorism સંબંધિત માધ્યમો છે.

વધુ વાંચન

[ફેરફાર કરો]

2008, ISBN 978-3-8364-5163-5

  • માટોવિક, વિઓલેટા, સુસાઈડ બોમ્બર્સ હુ ઈઝ નેકસ્ટ , બેલગ્રેડ, ધ નેશનલ કાઉન્ટર ટેરરિઝમ કમિટિ,ISBN 978-86-908309-2-3
  • સુંગા, લયાલ એસ., યુએસ એન્ટી-ટેરરિઝંમ પોલિસી એન્ડ એશિયાઝ ઓપ્શન્સ, ઈન જોહાનેન, સ્મિથ અને ગોમેઝ,(eds.)સપ્ટેમ્બર 11 એન્ડ પોલિટિકલ ફ્રીડમ્સઃ એશિયન પ્રસ્પેકિટવ્સ (સિલેકટ)(2002) 242–264.
  • અર્નો તૌસ્ચ "અગેઈન્સ્ટ ઈસ્લામોફોબિયા. કવોન્ટિટેટિવ એનાલિસિસ ઓફ ગ્લોબલ ટેરરિઝમ, વર્લ્ડ પોલિટિકલ સાયકલ્સ એન્ડ સેન્ટર પેરિફરી સ્ટ્ર્કચર્સ" હૌપપાઉગે, એન.વાય.: નોવા સાયન્સ પબ્લિશર્સ (માહિતી માટેઃ https://www.novapublishers.com/catalog/), 2007
  • Anderson, Sean; Sloan, Stephen (1995). Historical dictionary of terrorism. Metuchen, N.J.: Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-2914-5.
  • ચાર્લ્સ ટિલ્લી, ટેરર, ટેરરિઝમ, ટેરરિસ્ટસ ઈન સોશિયોલોજિકલ થિયરી (2004) 22, 5-13 ઓનલાઈન
  • સ્ચમિડ, એલેકસ (Ed.) [૪], યુએન ફોરમ ઓન ક્રાઈમ એન્ડ સોસાયટી (અપરાધ અને સમાજ અંગે યુએનનો મંત્રણામંચ). આતંકવાદ પરનો વિશેષ અંક. 2004, વોલ્યુમ 4:1/2.


સંદર્ભો

[ફેરફાર કરો]
  1. ↑ એંગસ માર્ટિન, આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા અંતર્ગત સ્વ-બચાવનો અધિકાર-૧૧ સપ્ટેમ્બરના આતંકવાદી હુમલાઓને પ્રતિભાવ સંગ્રહિત ૨૦૦૯-૦૪-૨૯ ના રોજ વેબેક મશિન, ઓસ્ટ્રેલિયન લો એન્ડ બિલ્સ ડાયજેસ્ટ ગ્રૂપ, ઓસ્ટ્રેલિયા સંસદની વેબસાઈટ, ૧૨ ફેબ્રુઆરી 2002
  2. ↑ થાલિફ દીન. પોલિટિકસઃ યુ.એન. મેમ્બર સ્ટેટ્સ સ્ટ્રગલ ટુ ડિફાઈન ટેરરિઝમ સંગ્રહિત ૨૦૧૧-૦૬-૧૧ ના રોજ વેબેક મશિન (રાજકારણઃ યુ.એન.ના સભ્ય રાષ્ટ્રો આતંકવાદને વ્યાખ્યાયિત કરવા માટે સંઘર્ષ કરે છે), ઈન્ટર પ્રેસ સર્વિસ, ૨૫ જુલાઈ ૨૦૦૫
  3. ↑ ૩.૦ ૩.૧ Abrahms, Max (March 2008). "What Terrorists Really Want: Terrorist Motives and Counterterrorism Strategy" (PDF). International Security. Cambridge, MA: MIT Press. 32 (4): 86–89. ISSN 0162-2889. મૂળ (PDF 1933 KB) માંથી 2008-11-09 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-11-04.
  4. ↑ ૪.૦ ૪.૧ "What is terrorism?". BBC News. 20 September 2001. મેળવેલ 2010-01-13. Hardly anyone disputes that flying an aircraft full of passengers into the World Trade Center was terrorism of the worst kind. But the outrage has tended to obscure the fact that there is still argument about what the word covers. In other contexts, the debate about who is a terrorist and who is a freedom-fighter is not dead. ... You would get wide agreement across the world that innocent civilians or bystanders should not be targeted - as opposed to being killed inadvertently in an attack on the military. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  5. ↑ ૫.૦ ૫.૧ ૫.૨ ૫.૩ ૫.૪ "What is terrorism?". BBC News. 20 September 2001. મેળવેલ 2010-01-13. One is Britain - the Terrorism Act 2000 is the largest piece of terrorist legislation in any member state. The Act says terrorism means the use or threat of action to influence a government or intimidate the public for a political, religious or ideological cause. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  6. ↑ ૬.૦ ૬.૧ ૬.૨ Francis Townsend, Bruce Hoffman, Steve Inskeep (host) (November 25, 2009). "Experts Explore How To Define Terrorism Act". NPR. મેળવેલ 2010-01-13. Incidents like Fort Hood are forcing terrorism experts to refine what should count as a terrorist act. ... When you look at the just basic English dictionary definition of terror, which is the use of violence to instill fear and intimidation, I think it's hard to imagine this wasn't an act of terror. ... Professor BRUCE HOFFMAN (Georgetown University): For me, an act of violence becomes an act of terrorism when it has some political motive. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  7. ↑ ૭.૦ ૭.૧ James Poniewozik (June 11, 2009). "Is the Media Soft on White Male Terrorism?". Time Magazine. મેળવેલ 2010-01-13. The Webster definition of terrorism is "the systematic use of terror especially as a means of coercion." Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  8. ↑ ૮.૦ ૮.૧ ૮.૨ Fareed Zakaria (Jun 2, 2008). "The Only Thing We Have to Fear ... If you set aside the war in Iraq, terrorism has in fact gone way down over the past five years". Newsweek. મેળવેલ 2010-01-12. "Over the past 30 years, civil wars in the Democratic Republic of Congo, Angola, Liberia, Sierra Leone, Uganda, Bosnia, Guatemala, and elsewhere have, like Iraq, been notorious for the number of civilians killed. But although the slaughter in these cases was intentional, politically motivated, and perpetrated by non-state groups—and thus constituted terrorism as conceived by MIPT, NCTC, and START— Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  9. ↑ "આર્કાઇવ ક .પિ" (PDF). મૂળ (PDF) માંથી 2011-07-25 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-02-25.
  10. ↑ "Terrorism". Merriam-Webster's Dictionary. 1795.
  11. ↑ Bruce Hoffman, Steve Inskeep (host) (November 25, 2009). "Experts Explore How To Define Terrorism Act". NPR. મેળવેલ 2010-01-13. But Hoffman concedes he might not have viewed Fort Hood as terrorism a decade or two ago. Back then, he believed there had to be some sort of chain of command; that a terror network had to be involved for an incident to rank as a terrorist attack. But Hoffman was forced to revisit that view, in light of the Unabomber, the Oklahoma City bomber, and now his conviction that terrorist groups like al-Qaida have learned they don't need to finance or train would-be terrorists directly; instead, they can motivate them to commit terrorism on their own. In that sense, Hoffman sees the Fort Hood attack as a prime example of one of the major trends in 21st century terrorism. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  12. ↑ હોફમૅન, બ્રુસ "ઈનસાઈડ ટેરરિઝમ (આતંકવાદની અંદર)" કોલંબિયા યુનિવર્સિટી પ્રેસ 1998 ISBN 0-231-11468-0. પૃષ્ઠ 32. જુઓ ન્યૂયોર્ક ટાઈમ્સમાં પ્રકાશિત સમાલોચના ઈનસાઈડ ટેરરિઝમ
  13. ↑ Record, Jeffrey (December 2003). "BOUNDING THE GLOBAL WAR ON TERRORISM" (PDF). Strategic Studies Institute (SSI). મેળવેલ 2009-11-11. The views expressed in this report are those of the author and do not necessarily reflect the official policy or position of the Department of the Army, the Department of Defense, or the U.S. Government. This report is cleared for public release; distribution is unlimited.
  14. ↑ સ્ચમિડ, એલેકસ, અને જોગંમૅન આલ્બર્ટ. પોલિટિકલ ટેરરિઝમઃ અ ન્યૂ ગાઈડ ટુ એકટર્સ, ઓથર્સ, કન્સેપ્ટ્સ, ડેટા બેઝિઝ, થિયરીઝ, એન્ડ લિટરેચર. આમસ્ટરડેમઃ ઉત્તર હૉલેન્ડ; ન્યૂ બ્રુન્સવિકઃ ટ્રાન્સેકશન બુકસ, 1988.
  15. ↑ ૧૫.૦ ૧૫.૧ Geoffrey Nunberg (October 28, 2001). "HEAD GAMES / It All Started with Robespierre / "Terrorism": The history of a very frightening word". San Francisco Chronicle. મૂળ માંથી 2011-08-04 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-01-11. For the next 150 years the word "terrorism" led a double life -- a justifiable political strategy to some an abomination to others Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  16. ↑ Elysa Gardner (2008-12-25). "Harold Pinter: Theater's singular voice falls silent". USA Today. મેળવેલ 2010-01-11. In 2004, he earned the prestigious Wilfred Owen prize for a series of poems opposing the war in Iraq. In his acceptance speech, Pinter described the war as "a bandit act, an act of blatant state terrorism, demonstrating absolute contempt for the concept of international law." Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  17. ↑ Barak Mendelsohn (2005-01). "Sovereignty under attack: the international society meets the Al Qaeda network (abstract)". Cambridge Journals. મૂળ માંથી 2011-06-04 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-01-11. This article examines the complex relations between a violent non-state actor, the Al Qaeda network, and order in the international system. Al Qaeda poses a challenge to the sovereignty of specific states but it also challenges the international society as a whole. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ); Check date values in: |date= (મદદ)
  18. ↑ "Terrorism". Encyclopædia Britannica. પૃષ્ઠ 3. મેળવેલ 2006-08-11.
  19. ↑ Kim Campbell (September 27, 2001). "When is 'terrorist' a subjective term?". Christian Science Monitor. મેળવેલ 2010-01-11. New York Times columnist William Safire wrote that the word "terrorist" has its roots in the Latin terrere, which means "to frighten." Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  20. ↑ Kim Campbell (September 27, 2001). "When is 'terrorist' a subjective term?". Christian Science Monitor. મેળવેલ 2010-01-11. The French were the first to coin the term, he says. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  21. ↑ Geoffrey Nunberg (October 28, 2001). "HEAD GAMES / It All Started with Robespierre / "Terrorism": The history of a very frightening word". San Francisco Chronicle. મૂળ માંથી 2011-08-04 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-01-11. In 1792 the Jacobins came to power in France and initiated what we call the Reign of Terror and what the French call simply La Terreur. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  22. ↑ Robert Mackey (November 20, 2009). "Can Soldiers Be Victims of Terrorism?". The New York Times. મેળવેલ 2010-01-11. Terrorism is the deliberate killing of innocent people, at random, in order to spread fear through a whole population and force the hand of its political leaders. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  23. ↑ Jeremy Lott (December 5, 2001). "Suicide Blunderers: Terrorists kill selves, blame Jews". Reason Magazine. મેળવેલ 2010-01-11. The World Trade Center and Pentagon bombings were an unthinkable masterstroke, producing a media spectacle that rocked the world. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  24. ↑ ૨૪.૦ ૨૪.૧ ક્રેનશૉ, માર્થા, ટેરરિઝમ ઈન કન્ટેકસ્ટ , પૃ. 77.
  25. ↑ "UN Reform". United Nations. 2005-03-21. મૂળ સંગ્રહિત માંથી 2007-04-27 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-07-11. The second part of the report, entitled "Freedom from Fear backs the definition of terrorism - an issue so divisive agreement on it has long eluded the world community - as any action "intended to cause death or serious bodily harm to civilians or non-combatants with the purpose of intimidating a population or compelling a government or an international organization to do or abstain from doing any act."
  26. ↑ Khan, Ali (1987). "A Theory of International Terrorism" (PDF). Social Science Research Network. મેળવેલ 2008-07-11.
  27. ↑ Ronald Bailey (February 6, 2009). "Earth Liberation Front Terrorist Gets 22 Years in Prison for Anti-Biotech Arson". Reason Magazine. મેળવેલ 2010-01-11. Marie Mason decided to "elevate her grievances beyond the norms of civilized society" through fire and destruction, U.S. District Judge Paul Maloney said. The case _ which was prosecuted as domestic terrorism ... Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  28. ↑ Daniel Schorn (June 18, 2006). "Ed Bradley Reports On Extremists Now Deemed Biggest Domestic Terror Threat". 60 Minutes. મૂળ માંથી 2011-05-24 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-01-11. The biggest act of eco-terrorism in U.S. history was a fire ... Animal Liberation Front, whose masked members have been known to videotape themselves breaking into research labs, ... Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  29. ↑ Bruce Hoffman (June 2003). "The Logic of Suicide Terrorism". The Atlantic. મેળવેલ 2010-01-11. ...terrorism is meant to produce psychological effects that reach far beyond the immediate victims of the attack. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  30. ↑ Rick Hampson (2009-07-06). "Statue of Liberty gets her view back". USA Today. મેળવેલ 2010-01-11. On Saturday, the statue, closed above its base since the terror attacks, will reopen to visitors — a relative few, in small groups, specially ticketed, carefully screened and escorted by a park ranger. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  31. ↑ Juergensmeyer, Mark (2000). Terror in the Mind of God. University of California Press. પૃષ્ઠ 125–135.
  32. ↑ "Number of Terrorist Attacks, Fatalities". Washington Post. June 12, 2009. મેળવેલ 2010-01-11. The nation's deadliest terrorist acts - attacks designed to achieve a political goal Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  33. ↑ Juergensmeyer, Mark (2000). Terror in the Mind of God. University of California Press.
  34. ↑ Alexander Stille (May 31, 2003). "Historians Trace an Unholy Alliance; Religion as the Root Of Nationalist Feeling". The New York Times. મેળવેલ 2010-01-11. Now the context in which we see nationalism has completely changed, he said. Faced with the threat of Islamic fundamentalism, the West is more open to looking at the role of religion in the formation of nationalism. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  35. ↑ Bockstette, Carsten (2008). "Jihadist Terrorist Use of Strategic Communication Management Techniques" (PDF). George C. Marshall Center Occasional Paper Series (20). ISSN 1863-6039. મૂળ (PDF) માંથી 2009-02-01 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-01-01.
  36. ↑ Edith M. Lederer, Associated Press Writer (2008-11-13). "UN conference rejects religious terrorism". USA Today. મેળવેલ 2010-01-11. Countries attending a U.N. interfaith conference Thursday rejected the use of religion to justify acts of terrorism and other violence that kills and injures innocent civilians. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  37. ↑ Juergensmeyer, Mark (2000). Terror in the Mind of God. University of California Press. પૃષ્ઠ 127–128.
  38. ↑ "Terrorism in the United States 1999" (PDF). Federal Bureau of Investigation. મૂળ સંગ્રહિત (PDF) માંથી 2001-09-13 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-07-11.
  39. ↑ "Iraq accuses US of state terrorism". BBC News. 2002-02-20. મેળવેલ 2010-01-11. Iraq has accused the United States of state terrorism amid signs that the war of words between the two countries is heating up. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  40. ↑ "AskOxford Search Results - terrorist". AskOxford. AskOxford. મૂળ માંથી 2007-09-29 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-07-11.
  41. ↑ "Cambridge International Dictionary of English". Dictionary.cambridge.org. મૂળ માંથી 2008-09-26 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-08-10.
  42. ↑ "Dictionary.com". Dictionary.reference.com. 1979-10-20. મેળવેલ 2009-08-10.
  43. ↑ "Online Etymology Dictionary". Etymonline.com. 1979-10-20. મેળવેલ 2009-08-10.
  44. ↑ Bob Thompson (May 1, 2005). "Hollywood on Crusade". Washington Post. મેળવેલ 2010-01-11. ... terrorism. He was widely chastised for using a word that carries major negative connotations ... Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  45. ↑ બીત્સેલીમ (B'Tselem) ઈઝરાયેલ દ્વારા કોઈ પણ પેલિસ્તીનીની હત્યાને આઈએસએના પ્રમુખ આતંકવાદી ગણાવે છે
  46. ↑ ૪૬.૦ ૪૬.૧ Paul Reynolds, quoting David Hannay, Former UK ambassador (14 September 2005). "UN staggers on road to reform". BBC News. મેળવેલ 2010-01-11. This would end the argument that one man's terrorist is another man's freedom fighter... Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  47. ↑ ૪૭.૦ ૪૭.૧ રોડીન, ડેવિડ (2006). આતંકવાદ. ઈ. ક્રૅઈજ (Ed.)માં, ફિલસૂફીનો રાઉટલેજ જ્ઞાનકોશ. લંડનઃ રાઉટલેજ
  48. ↑ Peter Steinfels (March 1, 2003). "Beliefs; The just-war tradition, its last-resort criterion and the debate on an invasion of Iraq". The New York Times. મેળવેલ 2010-01-11. For those like Professor Walzer who value the just-war tradition as a disciplined way to think about the morality of war... Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  49. ↑ Bruce Hoffman (1998). "Inside Terrorism". Columbia University Press. પૃષ્ઠ 32. ISBN 0-231-11468-0. મૂળ માંથી 2009-04-16 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-01-11. Google cached copy Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  50. ↑ Bruce Hoffman (1998). "Inside Terrorism". The New York Times. મેળવેલ 2010-01-11. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  51. ↑ Raymond Bonner (November 1, 1998). "Getting Attention: A scholar's historical and political survey of terrorism finds that it works". The New York Times: Books. મેળવેલ 2010-01-11. Inside Terrorism falls into the category of must read, at least for anyone who wants to understand how we can respond to international acts of terror. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  52. ↑ માલયન લોકોનું જાપાનીઓ વિરુદ્ધનું લશ્કર સંગ્રહિત ૨૦૦૭-૦૩-૨૪ ના રોજ વેબેક મશિન સંક્ષિપ્ત બ્રિટાનિકા
  53. ↑ ડૉ. ચૅરિસ કર્લાક"Malayan Emergency, 16 June 1948". મૂળ સંગ્રહિત માંથી 2007-06-08 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-02-25. , 16 જૂન 2003
  54. ↑ રોનાલ્ડ રેગન, નેશનલ કન્ઝરવેટિવ પોલિટિકલ એકશન કૉન્ફરન્સમાં આપેલું ભાષણ સંગ્રહિત ૨૦૦૬-૦૮-૨૦ ના રોજ વેબેક મશિન 8 માર્ચ, 1985. સ્પાર્ટાકસ શૈક્ષિણિક વેબસાઈટ પર.
  55. ↑ "President Meets with Afghan Interim Authority Chairman". Georgewbush-whitehouse.archives.gov. 2002-01-29. મેળવેલ 2009-08-10.
  56. ↑ રાષ્ટ્રપતિ નેશનલ ગાર્ડ સાથે આતંકવાદ સામેની લડાઈમાં પ્રગતિ ચર્ચે છે વ્હાઈટ હાઉસ વેબસાઈટ ફેબ્રુઆરી 9, 2006
  57. ↑ સુધા રામચંદ્રન ડેથ બિહાઈન્ડ ધ વ્હીલ ઈન ઈરાક સંગ્રહિત ૨૦૦૯-૦૩-૧૨ ના રોજ વેબેક મશિન એશિયન ટાઈમ્સ, નવેમ્બર 12, 2004, "આત્મઘાતી હુમલાઓનો ઉપયોગ વિદ્રોહી જૂથો પણ કરતા હતા અને તેથી તેમના હુમલાઓને આત્મઘાતી આતંકવાદ તરીકે ઓળખાવામાં આવે તે તેમને પસંદ નહોતું. "શહાદત" જેવો શબ્દપ્રયોગ તેમને વધુ પસંદ હતો
  58. ↑ એલેકસ પેરી હાઉ મચ ટુ ટિપ ધ ટેરરિસ્ટ? સંગ્રહિત ૨૦૦૯-૦૩-૧૧ ના રોજ વેબેક મશિન ટાઈમ મૅગેઝિન, સપ્ટેમ્બર 26, 2005. "તમિલ ટાઈગર્સ એ શબ્દ સામે જરૂર વાંધો ઉઠાવશે. અન્ય ગેરિલા અને આત્મઘાતી વિસ્ફોટ કરનારાઓની જેમ, તે "સ્વાતંત્ર્ય સેનાની" શબ્દપ્રયોગને પસંદ કરે છે."
  59. ↑ ટેરરિઝમઃ કન્સેપ્ટ્સ, કોઝિસ, એન્ડ કન્ફલિકટ રિસોલ્યુશન સંગ્રહિત ૨૦૦૯-૦૩-૦૧ ના રોજ વેબેક મશિન (આતંકવાદઃ વિભાવનાઓ, કારણો અને સંઘર્ષ નિવારણ) જયોર્જ માસોન યુનિવર્સિટી સંઘર્ષ વિશ્વ્લેષણ અને ઉકેલ માટેની ઈન્સ્ટિટ્યૂટ, ડિફેન્સ થ્રેટ રિડકશન એજન્સી દ્વારા મુદ્રિત, ફોર્ટ બેલવોઈર, વર્જિનિયા, જાન્યુઆરી 2003
  60. ↑ Humphreys, Adrian. "One official's 'refugee' is another's 'terrorist'", National Post, January 17, 2006.
  61. ↑ થિઓડોર પી. સેટો ધ મોરાલિટી ઓફ ટેરરિઝમ (આતંકવાદની નૈતિકતા) જુલાઈ 23, 1946ના ધ ટાઈમ્સમાં પ્રકાશિત એક યાદી તેમાં સમાવિષ્ટ છે, જેને યહૂદી આતંકવાદી કૃત્યો તરીકે દર્શાવાઈ છે, બેગીન જેનો અગ્રસદસ્ય હતો તે ઈરગુન દ્વારા શરૂ કરાયેલાં કૃત્યો પણ તેમાં સામેલ છે
  62. ↑ બીબીસી ન્યૂઝઃ પ્રોફાઈલ્સઃ મેનાચેમ બેગીન બીબીસી વેબસાઈટ "બેગીનની આગેવાનીમાં, ભૂગર્ભ આતંકવાદી જૂથ ઈરગને અનેક હિંસાનાં કૃત્યો પાર પાડ્યાં છે."
  63. ↑ ઈકબાલ અહેમદ "સ્ટ્રેઈટ ટોક ઓન ટેરરિઝમ" (આતંકવાદ વિશે સીધી વાત) માસિક સમાલોચના, જાન્યુઆરી, ૨૦૦૨. "મેનાચેમ બેગીન સહિત, "વોન્ટેડ"ના પોસ્ટરો પર લખેલું હતું, "આતંકવાદીઓ, ... આટલું ઈનામ." મેં જોયેલી મહત્તમ ઈનામની રકમ 100,000 બ્રિટિશ પાઉન્ડની હતી, જે મેનાચેમ બેગીનના માથા સાટે જાહેર કરવામાં આવી હતી"
  64. ↑ લોર્ડ દેસાઈ હંસાર્ડ, હાઉસ ઓફ લોર્ડ્સ સંગ્રહિત ૨૦૦૭-૦૩-૧૧ ના રોજ વેબેક મશિન 3 સપ્ટેમ્બર 1998 : સ્તંભ 72, "અલબત્ત, જોમો કેન્યાટ્ટા, નેલસન મંડેલા અને મેનાચેમ બેગીન માત્ર ત્રણ જ ઉદાહરણ આપીએ તો ત્રણેને આતંકવાદી તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા પણ તે તમામ પોતાના દેશના સફળ રાજકીય નેતાઓ અને યુનાઈટેડ કિંગડમ્ના સારા મિત્રો નીવડ્યા હતા. "
  65. ↑ બીબીસી ન્યૂઝઃવર્લ્ડઃ અમેરિકાઝઃ યુએન રિફોર્મ્સ રિસીવ મિકસ્ડ રિસપોન્સ (યુએન સુધારાઓને મિશ્ર પ્રતિભાવ) બીબીસી વેબસાઈટ "તાજેતરના સમયના તમામ સક્રિય જૂથોમાંથી, એએનસી કદાચ સશસ્ત્ર લડતનો સૌથી શ્રેષ્ઠ પરંપરાગત દ્વિઘાતાત્મક દષ્ટિકોણ રજૂ કરે છે. પશ્ચિમી સરકારોએ એકવાર જેને આતંકવાદી જૂથ ગણાવ્યું હતું, તે હવે દક્ષિણ આફ્રિકાની કાયદેસરની, ચૂંટાયેલી સરકાર રચે છે, જેમાં વિશ્વની યથાર્થ આદર્શ વિભૂતિઓમાંના એક, નેલસન મંડેલા સામેલ છે."
  66. ↑ બીબીસી ન્યૂઝઃ વર્લ્ડઃ આફ્રિકાઃ પ્રોફાઈલઃ નેલસન મંડેલા બીબીસી વેબસાઈટ "નેલસન મંડેલા હજુ પણ વિશ્વના સૌથી આદરણીય રાજપુરુષોમાંના એક છે"
  67. ↑ કિવન વિરુદ્ધ રોબિનસન (પીડીએફ), 783 F2d. 776 (9th Cir. સંગ્રહિત ૨૦૦૯-૦૩-૦૧ ના રોજ વેબેક મશિન1986) સંગ્રહિત ૨૦૦૯-૦૩-૦૧ ના રોજ વેબેક મશિન(પીડીએફ), સ્યરાકસ યુનિવર્સિટી કૉલેજ ઓફ લૉની વેબસાઈટ
  68. ↑ પૃષ્ઠ 17, ઉત્તર આયર્લેન્ડઃ ટીપી, ટી, એસ 11 સંગ્રહિત ૨૦૦૭-૧૨-૦૧ ના રોજ વેબેક મશિન (પીડીએફ) કિવન્સ યુનિવર્સિટી બેલફાસ્ટ સ્કૂલ ઓફ લૉ
  69. ↑ "Guardian Unlimited style guide".
  70. ↑ "BBC editorial guidelines on the use of language when reporting terrorism". મૂળ (DOC) માંથી 2006-03-26 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-02-25.
  71. ↑ ગેરવ્યવસ્થાઓ અને આતંકવાદ, અપરાધ ન્યાયના ધોરણો અને ધ્યેયો બાબતે રાષ્ટ્રીય સલાહકાર સમિતિ (વોશિંગ્ટન ડી.સી.:1976)
  72. ↑ "13 Beagles Stolen From Researchers". The New York Times. February 2, 1988. મેળવેલ 2010-01-11. Animal-rights proponents have removed 13 beagles used for medical research ... A campus spokeswoman, Kathy Jones, called the theft a quasi-terrorist act. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  73. ↑ હડસન, રેક્ષ એ. ત્રાસવાદી કોણ અને શા માટે બને છેઃ ત્રાસવાદીઓના રેખાચિત્રો પ્રસ્તુત કરતો 1999નો સરકારી અહેવાલ, ફેડરલ સંશોધન વિભાગ, ધ લયોન્સ પ્રેસ, 2002
  74. ↑ "Freedom squelches terrorist violence: Harvard Gazette Archives".
  75. ↑ "Freedom squelches terrorist violence: Harvard Gazette Archives" (PDF). મેળવેલ 2008-12-28.
  76. ↑ "Poverty, Political Freedom, and the Roots of Terrorism" (PDF). 2004. મેળવેલ 2008-12-28.
  77. ↑ "Unemployment, Inequality and Terrorism: Another Look at the Relationship between Economics and Terrorism" (PDF). 2005. મૂળ (PDF) માંથી 2008-08-03 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2008-12-28.
  78. ↑ Bruce Hoffman (June 2003). "The Logic of Suicide Terrorism". The Atlantic. મેળવેલ 2010-01-11. The terrorists appear to be deliberately homing in on the few remaining places where Israelis thought they could socialize in peace. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  79. ↑ પાપે, રોર્બ્ટ એ. "આત્મઘાતી આતંકવાદ પાછળનો વ્યૂહાત્મક તર્ક," અમેરિકી પોલિટિકલ સાયન્સ રિવ્યૂ, 2003. 97 (3): પૃષ્ઠ 1–19.
  80. ↑ "Basque Terrorist Group Marks 50th Anniversary with New Attacks". Time Magazine. Jul. 31, 2009. મૂળ માંથી 2011-02-14 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2010-01-11. Europe's longest-enduring terrorist group. This week, ETA (the initials stand for Basque Homeland and Freedom in Euskera, the Basque language) Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ); Check date values in: |date= (મદદ)
  81. ↑ "Shining Path". The New York Times. March 18, 2009. મેળવેલ 2010-01-11. The Shining Path, a faction of Peruvian militants, has resurfaced in the remote corners of the Andes. The war against the group, which took nearly 70,000 lives, supposedly ended in 2000. ... In the 1980s, the rebels were infamous for atrocities like planting bombs on donkeys in crowded markets, assassinations and other terrorist tactics. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  82. ↑ "1983: Car bomb in South Africa kills 16". BBC. 2005-05-20. મેળવેલ 2010-01-11. The outlawed anti-apartheid group the African National Congress has been blamed for the attack ... He said the explosion was the "biggest and ugliest" terrorist incident since anti-government violence began in South Africa 20 years ago. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  83. ↑ Rick Young (May 16, 2007). "PBS Frontline: 'Spying on the Home Front'". PBS: Frontline. મેળવેલ 2010-01-11. ... we and Frontline felt that it was important to look more comprehensively at the post-9/11 shift to prevention and the dilemma we all now face in balancing security and privacy. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  84. ↑ શાબાદ, ગોલ્ડી અને ફ્રાન્સિસકો જોસ લ્લેરા રામો. "એક લોકશાહી રાષ્ટ્રમાં રાજકીય હિંસા," આતંકવાદના સંદર્ભમાં. સંપાદક. માર્થા ક્રેનશૉ. યુનિવર્સિટી પાર્કઃ પેનિસ્લિવેનિયા રાજય યુનિવર્સિટી, 1995. પૃ.467.
  85. ↑ Peter Rose (August 28, 2003). "Disciples of religious terrorism share one faith". Christian Science Monitor. મેળવેલ 2010-01-11. Almost everyone Stern interviewed said they were doing God's will, defending the faithful against the lies and evil deeds of their enemies. Such testimonials, she suggests, "often mask a deeper kind of angst and a deeper kind of fear - fear of a godless universe, of chaos, of loose rules, and of loneliness." Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  86. ↑ Sageman, Mark (2004). Understanding Terror Networks. Philadelphia, PA: U. of Pennsylvania Press. પૃષ્ઠ 166–67. ISBN 978-0812238082.
  87. ↑ Williams, Phil (2008). "Violent Non-State Actors and National and International Security". મેળવેલ 2009-02-14.
  88. ↑ Sean Coughlan (21 August 2006). "Fear of the unknown". BBC News. મેળવેલ 2010-01-11. A passenger on the flight, Heath Schofield, explained the suspicions: "It was a return holiday flight, full of people in flip-flops and shorts. There were just two people in the whole crowd who looked like they didn't belong there." Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  89. ↑ ૮૯.૦ ૮૯.૧ કૉંગ્રેસ લાયબ્રેરી - આતંકવાદના સમાજશાસ્ત્ર અને મનોવિજ્ઞાન અંગેનો ફેડરલ સંશોધન વિભાગ.
  90. ↑ "Pds Sso" (PDF). Eprints.unimelb.edu.au. મૂળ (PDF) માંથી 2008-05-12 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-08-10.
  91. ↑ "Addressing Security Council, Secretary-General Calls On Counter-Terrorism Committee To Develop Long-Term Strategy To Defeat Terror". Un.org. મેળવેલ 2009-08-10.
  92. ↑ Lind, Michael (2005-05-02). "The Legal Debate is Over: Terrorism is a War Crime | The New America Foundation". Newamerica.net. મૂળ માંથી 2009-02-21 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-08-10.
  93. ↑ "Press conference with Kofi Annan & FM Kamal Kharrazi". Un.org. 2002-01-26. મૂળ માંથી 2009-03-21 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ 2009-08-10.
  94. ↑ Michael Stohl (April 1, 1984). "The Superpowers and International Terror". International Studies Association, Atlanta. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ); |access-date= requires |url= (મદદ)
  95. ↑ Michael Stohl (1988). "Terrible beyond Endurance? The Foreign Policy of State Terrorism". International Studies Association, Atlanta. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ); |access-date= requires |url= (મદદ)
  96. ↑ Michael Stohl (1984). "The State as Terrorist: The Dynamics of Governmental Violence and Repression". International Studies Association, Atlanta. પૃષ્ઠ 49. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ); |access-date= requires |url= (મદદ)
  97. ↑ Michael Slackman (March 22, 2009). "New Status in Africa Empowers an Ever-Eccentric Qaddafi". The New York Times. મેળવેલ 2010-01-11. Once vilified for promoting state terrorism, Colonel Qaddafi is now courted. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  98. ↑ "The "No Rent" Manifesto.; Text Of The Document Issued By The Land Leag... - Article Preview - The". New York Times. 2009-08-02. મેળવેલ 2009-08-10.
  99. ↑ નિકોલસ વેર્થ, કારેલ બાર્ટોસેક, જિન-લુઈસ પેને, જિન-લુઈસ મારગોલિન, અન્ડ્રેઝ પાકઝકોવસ્કી, સ્ટીફાન કોર્ટોઈસ, ધ બ્લેક બુક ઓફ કમ્યુનિઝમ: ક્રાઈમ્સ, ટેરર, રિપ્રેશન (સામ્યવાદનો કાળો ચોપડોઃ અપરાધો, આતંક, દમન), હારવર્ડ યુનિવર્સિટી પ્રેસ, 1999, પાકું પૂઠું, 858 પૃષ્ઠ, ISBN 0-674-07608-7
  100. ↑ Kisangani, E. (2007). "The Political Economy Of State Terror" (PDF). Defence and Peace Economics. 18 (5): 405–414. doi:10.1080/10242690701455433. મેળવેલ 2008-04-02.
  101. ↑ આર.જે. રુમ્મેલ કૃત ડેથ બાય ગવર્મેન્ટ, ન્યૂ બ્રુન્સવિક, એન.જે.: ટ્રાન્સેકશન પબ્લિશર્સ, 1994. ઓનલાઈન કડીઓઃ [૧][૨][૩]
  102. ↑ નો લેસન લર્નડ ફ્રોમ ધ હોલોકસ્ટ? (હોલોકસ્ટમાંથી કંઈ ન શીખ્યા?) સંગ્રહિત ૨૦૦૭-૧૦-૩૦ ના રોજ વેબેક મશિન , બાર્બરા હાર્ફ, 2003.
  103. ↑ ૧૦૩.૦ ૧૦૩.૧ ૧૦૩.૨ ૧૦૩.૩ ડિટેકશન ઓફ ટેરરિસ્ટ ફાયનાન્સિગ (આતંકવાદી નિધિયનનો પત્તો મેળવવો), યુ.એસ. નેશનલ ક્રેડિટ યુનિયન એડમિનિસ્ટ્રેશન (NCUA), 2002
  104. ↑ Jeremy Lott (October 6, 2004). "Tripped Up". Reason Magazine. મેળવેલ 2010-01-11. and before the Soviet Union fell, terrorist organizations were funding themselves through subsidies from Communist governments Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  105. ↑ "Hackers warn high street chains". BBC News. 25 April 2008. મેળવેલ 2010-01-11. That's the beauty of asymmetric warfare. You don't need a lot of money, or an army of people. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  106. ↑ આ સંદર્ભમાં આત્મઘાતી વિસ્ફોટો સૌથી અસરકારક આતંકવાદી કૃત્યો છે. નીચેનાં કામ જોશોઃ -માં ટાંકેલા છેRichardson, Louise (2006). What Terrorists Want: Understanding the Terrorist Threat. London, UK: John Murray. પૃષ્ઠ 33. ISBN 0719563062. CS1 maint: discouraged parameter (link)
  107. ↑ ધ મીડિયા એન્ડ ટેરરિઝમઃ અ રિસેસમેન્ટ (પ્રસાર-માધ્યમો અને આતંકવાદઃ એક ફેર-મૂલ્યાંકન) પોલ વિલ્કીનસન. આતંકવાદ અને રાજકીય હિંસા, વોલ્યુમ 9, નં.2 (1997નો ઉનાળો), પૃષ્ઠ 51–64 ફ્રેન્ક કાસ, લંડન દ્વારા પ્રકાશિત.
  108. ↑ "Security Council Counter-Terrorism Committee]". મેળવેલ 2009-06-17.
  109. ↑ Pastor, James F. (2009). Terrorism & Public Safety Policing: Implications of the Obama Presidency. New York, NY: Taylor & Francis. ISBN 978-1-4398-1580-9.
  110. ↑ Edmund Burke (1795). "Letter No. IV. To the Earl Fitzwilliam". Library of Economics and Liberty. પૃષ્ઠ 308–76, 371. મેળવેલ 2010-01-11. Thousands of those Hell-hounds called Terrorists, whom they had shut up in Prison on their last Revolution, as the Satellites of Tyranny, are let loose on the people. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (મદદ)
  111. ↑ ૧૧૧.૦ ૧૧૧.૧ ૧૧૧.૨ ક્રેનશૉ, માર્થા, ટેરરિઝમ ઈન કન્ટેકસ્ટ , પૃ. 38.
  112. ↑ ક્રેનશૉ, પૃ. 44.


બાહ્ય કડીઓ

[ફેરફાર કરો]

યુનાઈટેડ નેશન્સનાં સંમેલનો

[ફેરફાર કરો]


આતંકવાદ અને આંતરરાષ્ટ્રીય માનવતાવાદી કાયદો

[ફેરફાર કરો]


આતંકવાદ પરના લેખોમાં તજજ્ઞતા ધરાવતી સમાચાર નિયંત્રણ વેબસાઈટો

[ફેરફાર કરો]


વૈશ્વિક આતંકવાદ પર અભ્યાસપત્રો અને લેખો

[ફેરફાર કરો]


આતંકવાદ અને યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ અંગેના અભ્યાસપત્રો અને લેખો

[ફેરફાર કરો]


આતંકવાદ અને ઈઝરાયેલ અંગે અભ્યાસપત્રો અને લેખો અને ઇતિહાસ

[ફેરફાર કરો]

અન્ય

[ફેરફાર કરો]


ઢાંચો:War on Terrorism ઢાંચો:Abuse

"https://gu.wikipedia.org/w/index.php?title=આતંકવાદ&oldid=874358" થી મેળવેલ