Don Quixote da Mancha

Don Quixote da Mancha
Portada
Título orixinal	Don Quijote de la Mancha
Autor/a	Miguel de Cervantes
Orixe	España
Lingua	castelán
Xénero(s)	Novela de cabalarías
Editorial	Francisco de Robles Xuntanza Editorial (en galego)
Data de pub.	1605 e 1615 1990 (en galego)
Tradución	Valentín Arias, Xela Arias, María Xesús Senín, María Xosefa Senín, Xosé Antón Palacio Sánchez, Xavier Senín
Na rede
[ editar datos en Wikidata ]

Don Quixote da Mancha (en castelán: Don Quijote de la Mancha), é unha novela escrita por Miguel de Cervantes. Publicada a súa primeira parte co título de O enxeñoso fidalgo don Quixote da Mancha (en castelán: El ingenioso hidalgo don Quijote de la Mancha) a comezos de 1605, é a obra máis destacada da literatura española e unha das principais da literatura universal. En 1615 apareceu a súa continuación baixo o título de Segunda parte del ingenioso caballero don Quijote de la Mancha. O Quixote de 1605 publicouse dividido en catro partes; pero semella que o Quixote de 1615 en calidade de Segunda parte da obra, quedou revocada de feito a partición en catro seccións do volume publicado dez anos antes por Cervantes.

É a primeira obra xenuinamente desmitificadora da tradición cabaleiresca e cortés polo seu tratamento chanceiro. Representa a primeira novela moderna e a primeira novela polifónica; como tal, exerceu un enorme influxo en toda a narrativa europea. Por considerarse «o mellor traballo literario xamais escrito», encabezou a lista das mellores obras literarias da historia, que se estabeleceu coas votacións de cen grandes escritores de 54 nacionalidades a petición do Club Noruegués do Libro en 2002; así, foi a única excepción na estrita orde alfabética que se dispuxo.

Foi traducido ó galego en 1990 por Xela Arias, Valentín Arias, Xosefa S. Fernández, A. Palacio Sánchez, Xavier Senín e Xesús Senín (Xuntanza, ISBN 84-86614-64-3). Esta tradución, do texto completo, fora precedida pola tradución dun fragmento do capítulo 11 da primeira parte, realizada por Antón Valcárcel e publicada no nº 6 d'A Nosa Terra, do 5 de xaneiro de 1917, e pola de Juan Beceiro en 1972. Segundo Xesús Alonso Montero, este foi o primeiro texto de Cervantes traducido ó galego.

Varias edicións do Quixote, entre elas dúas en galego.

Primeira parte

Comeza cun prólogo no cal se burla da erudición pedantesca cuns poemas cómicos, a maneira de preliminares, compostos en loor da obra polo mesmo autor, xa que non atopou ninguén que quixese loar unha obra tan extravagante (como sabemos por unha carta de Lope de Vega). Segundo Lope, trataríase dunha escritura desatada libre de normativas, que mestura o xénero lírico, épico, tráxico e cómico e onde se meten no medio do desenvolvemento historias de diversos xéneros, como as de Grisóstomo e a pastora Marcela, a novela El curioso impertinente, a historia do cativo, o discurso sobre as armas e as letras, a da Idade de ouro do home, a primeira saída de Don Quixot e a segunda co seu inseparable escudeiro Sancho Panza. Esta digresión estilística foi corrixida na segunda parte da novela, con Don Quixote e Sancho como protagonistas absolutos.

Cervantes crea unha orixe ficticia da historia facendo ver que se basea no manuscrito dun tal Cide Hamete Benengeli, historiador mourisco inventado con nome de carácter humorístico (Benengeli faría referencia a unha berenxena). O libro comeza coa frase posiblemente máis famosa da literatura castelá:

Nun lugar da Mancha de cuxo nome non me quero lembrar, non hai moito tempo vivía un fidalgo dos de lanza en estaleiro, adarga antiga, cabalo fraco e galgo corredor.

O libro narra as aventures por terras de Castela-A Mancha e a Coroa de Aragón do xentilhome Alonso Quijano, que é descrito no capítulo I como un home da baixa nobreza castelá (castellano viejo), esmirrado e amareleto que gastara todos os seus recursos e enerxías na adquisición e lectura de libros de cabalaría. O protagonista tolea porque confunde a ficción e a realidade nas súas lectures e querendo emular os protagonistas, faise nomear cabaleiro no capítulo III. Para armarse cabaleiro, Don Quixote entra nun hostal que confunde cun castelo, toma a dúas prostitutas por doncelas, o porqueiro por trompeteiro que anuncia a súa chegada o hostaleiro retranqueiro como gobernador do castelo. A cerimonia é unha autentica burla porque non cumpre ningún requisito dunha ordenación cabaleiresca, mais Don Quixote marcha de alí satisfeito.

Segunda parte

A segunda parte de Don Quixote caracterízase per estar máis achegada estilisticamente á novela moderna por que non aparecen tantos personaxes como na primeira parte (o protagonismo recae exclusivamente en Don Quixote e Sancho) e o punto de vista narrativo é máis homoxéneo. Na segunda parte nárrase a terceira e derradeira saída, co encontro co bandoleiro Perot Rocaguinarda, a estadía en Barcelona, a recuperación do siso e o final de Don Quixote.

Véxase tamén

Outros artigos

• Biblioteca Galega de Clásicos Universais

Ligazóns externas

• El ingenioso hidalgo Don Quijote de La Mancha na Biblioteca Nacional de España
• Ficha documental na Biblioteca Nacional de España
• Ficha de la primera edición del Quijote na Biblioteca Dixital Hispánica da Biblioteca Nacional de España
• Don Quijote de la Mancha Edición dirixida por Francisco Rico no Centro Virtual Cervantes