Margaret Dobbs
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 19 Samhain 1871 Contae Aontroma, Northern Ireland  |
| Bás | 2 Eanáir 1962 90 bliana d'aois |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | drámadóir, duine léannta |
| Teaghlach | |
| Athair | Conway Edward Dobbs agus Sarah Mulholland |
Scoláire agus drámadóir Éireannach ba ea Margaret Emmeline Dobbs (19ú Samhain 1871 – 2a Eanáir 1962), aitheanta go formhór as ucht a cuid iarrachtaí chun an Ghaeilge a chaomhnú.[1][2][3]
Beatha
[cuir in eagar | athraigh foinse]Rugadh Dobbs ag 41 Sráid Líosainn Íochtarach i mBaile Átha Cliath ar an 19ú Samhain 1871, an ceathrú páiste le Conway Edward Dobbs, dlíodóir, agus Sarah Mulholland.[2][4] Bhí a hathair ina Giúistís Síochána i gContae Aontroma, Ard-Sirriam i gCarraig Fhearghais sa bhliain 1875 agus Ard-Sirriam i gContae Lú sa bhliain 1882. Iníon le St. Clair Kelvin Mulholland Eglantine as Contae an Dúin ba ea a máthair, Sara.[2][5]
D'fhan an chlann ina cónaí i mBaile Átha Cliath tar éis bhreith Margaret.[6][7] Tar éis bhás a athar sa bhliain 1898, ámh, bhog a máthair an chlann ar ais go Gleann Aireamh.[8][9][10]
Ní raibh ach pas beag ban Protastúnach ann a raibh spéis acu i nAthbheochan na Gaeilge, Dobbs ionas measc.[11][12] Chuaigh Dobbs go dtí an Ghaeltacht i gContae Dhún na nGall chun Gaeilge a fhoghlaim, Hugh Flaitile ina chéad mhúinteoir. brought the idea of promoting the language go Gleannta Aontroma and her circle of friends.[8][9]
Bhí Dobbs ina ball bunaitheora den bhFeis Mhór na nGleann i nAontroim sa bhliain 1904, agus níos deireanaí ina rúnaí liteartha. Sa bhliain 1946, bhronn coiste na Feise onóir uirthi, le feiceál fós ina baile, Teachh Portnagolan. Ina óráid ghlactha, dúirt sí:[8][9][10][13]
- Ireland is a closed book to those who do not know her language. No one can know Ireland properly until one knows the language. Her treasures are hidden as a book unopened. Open the book and learn to love your language
Scríobh Dobbs seacht ndráma, foilsithe ag Dundalgan Press sa bhliain 1920, cé nár cuireadh ach trí cinn ar an stáitse. Bhuaigh The Doctor and Mrs McAuley corn Warden ag Feis Bhéal Feirste sa bhliain 1913, ach níor éirigh lena drámaí ach d'éirigh sí as á scríobh. Lean sí léi ag obair ar léann staire agus seandálaíochta, agus foilsíodh a chuid alt i n-iriseán amhail is Ulster Journal of Archaeology, i n-iriseán na Gearmáine (Zeitschrift für celtische Philologie), Revue Cletique na Fraince agus Ériu na hÉireann.[8][9][14]
Cara dílis léi ba ea Roger Casement agus chuir sí dá chostais chosanta nuair a cuireadh tréas ina leith.[8][9][10][15] Cé nach her political views were not clearly known, bhí Dobbs ina ball de Chonradh na Gaeilge agus ar choiste gnó Chumann na mBan.[13][16][17]
Fuair sí bás abhaile in, Portnagolan House, Bun Abhann Dalla, ar an 2a Eanáir 1962.[9]
Foinsí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Seán Duffy (15ú Eanáir 2005). "Medieval Ireland: An Encyclopedia": 115–. Routledge.
- "Full text of "Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland"". Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.
- "TEI header for Tochmarc Éadaine". Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.
- "Eriu 46". CELT. Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.
- "Feis na nGleann". culturenorthernireland.org. Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.[nasc briste go buan]
- "Place Names NI - Home". placenamesni.org.[nasc briste go buan]
- "Holdings: Obituary of Margaret Emmeline Dobbs.". sources.nli.ie. Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.
- M. Sihra (14ú Márta 2007). "Women in Irish Drama: A Century of Authorship and Representation": 222–. Palgrave Macmillan UK.
- "Women in 20th-Century Ireland, 1922-1966: Sources from the Department of the Taoiseach". National Archives of Ireland. Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Sean Mac Reamoinn (20ú Márta 1996). "An Irishman's Diary". Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Montgomery-Massingberd, Hugh. "Burke's Irish Family Records". Burkes Peerage Ltd, 1976.
- ↑ "Dictionary of Irish Biography - Cambridge University Press". Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.
- ↑ "Irish Genealogy". Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.
- ↑ Dermot Walsh. "DOBBS, Margaret (1871-1962)". Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.
- ↑ "National Archives: Census of Ireland 1911". Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.
- ↑ "Irish Genealogy". Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 "Margaret Dobbs". Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.
- ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 "Feis Na NGleann: A Century of Gaelic Culture in the Antrim Glens" 37– (2005).
- ↑ 10.0 10.1 10.2 Kate Newmann. "The Dictionary of Ulster Biography". Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.
- ↑ Peter Hulme (15ú Meán Fómhair 2007). "Writing, Travel and Empire: Colonial Narratives of Other Cultures": 180–. I.B.Tauris.
- ↑ Matthews (2010). "Renegades: Irish Republican Women 1900-1922": 94–. Mercier Press Ltd.
- ↑ 13.0 13.1 J. MacPherson (16ú Deireadh Fómhair 2012). "Women and the Irish Nation: Gender, Culture and Irish Identity, 1890-1914": 117–. Springer.
- ↑ "Dobbs (Margaret E.) • CODECS: Online Database and e-Resources for Celtic Studies". Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.
- ↑ Angus Mitchell (23ú Eanáir 2014). "Roger Casement: 16Lives": 110–. O'Brien Press.
- ↑ "The Irish Women's History Reader" (January 2001): 63–. Psychology Press.
- ↑ "Ireland 1916 Rising History Dublin". Dáta rochtana: 3ú Samhain 2016.