Twasidigen

twasidigen
Yllústraasje fan 'e ûnderskate soarten symmetryske libbensfoarmen yn it Field Museum, yn Chicago.
Taksonomy
domein:	eukaryoaten (Eukaryota)
ryk:	dieren (Animalia)
ûnderryk:	echte dieren (Metazoa)
(sûnder rang):	weefseldieren (Eumetazoa)
tuskenryk:	twasidigen (Bilateria)
Hatschek, 1888

De twasidigen (wittenskiplike namme: Bilateria) foarmje in tuskenryk fan it ryk fan 'e dieren (Animalia) en it ûnderryk fan 'e echte dieren (Metazoa). Ta dizze groep hearre bisten mei in twasidige symmetry; d.w.s. alle bisten dy't behalven in ûnder- en in boppekant ek in foar- en in efterein hawwe, yn tsjinstelling ta bygelyks kwabben, dy't wol in ûnder- en in boppekant hawwe, mar gjin foar- of efterein. Sadwaande wurde ûnder de twasidigen alle libbene bisten beflapt, útsein de radiaaldieren (Radiata), dy't de netteldieren en ribkwabben omfiemje, en fierders de spûnsdieren (Parazoa) en de sturtselligen (Choanoflagellata).

Op 'e platwjirms (Platyhelminthes) en de toskmûlwjirms (Gnathostomulida) nei hawwe alle twasidigen in folslein spiisfertarringsstelsel, mei aparte mûl- en anusiepenings. Guon groepen twasidigen, op 'e nij de platwjirms en toskmûlwjirms en ek de bûkhierrigen (Gastrotricha), hawwe gjin lichemsholten, wylst har by alle oare groepen yn gruttere of mindere mjitte lichemsholten ûntjûn hawwe. It ierst bekende fossyl fan in twasidige is de Kimberella dy't datearret fan 555 miljoen jier lyn. Men giet derfan út dat de twasidigen har as groep ûntwikkele hawwe yn it Protearosoïkum, sa'n 850 miljoen jier lyn.

Klassifikaasje

tuskenryk twasidigen (Bilateria) boppestamme termleazen (Acoelomorpha) stamme echte termleazen (Acoela) stamme snoerhûdigen (Nemertodermata) rangleas tuskentakson termdieren (Nephrozoa) boppestamme nijmûnigen (Deuterostomata) stamme rêchstringdieren (Chordata) ûnderstamme manteldieren of sturtgorda's (Tunicata, foarhinne Urochordata) klasse mantelfiskjes (Appendicularia) klasse salpen (Thaliacea) klasse sekpipen (Ascidiacea) klasse sorberaten (Sorberacea) ûnderstamme plasseleazen of kopgorda's (Cephalochordata) klasse lansetfiskjes (Leptocardii) ûnderstamme wringedieren (Vertebrata) incertae sedis (yndieling ûnwis) boppeklasse kaakleaze fisken (Agnatha) klasse Anaspida † klasse Cephalospidomorphi † klasse Conodonta † klasse njoggeneagen en sibben (Petromozontida of Hyperoartia) klasse Pteraspidomorphi † klasse slymnjoggeneagen (Myxini) klasse Thelodonti † tuskenstamme kaakdieren (Gnathostomata) incertae sedis (yndieling ûnwis) klasse kreakbienfisken (Chondrichthyes) klasse pânserfisken (Placodermi) † klasse stikelhaaien (Acanthodii) † boppeklasse bienfiskeftigen (Osteichthyes) klasse kwastfinnigen (Sarcopterygii) klasse strielfinnigen (Actinopterygii) boppeklasse fjouwerpoatigen (Tetrapoda) klasse amfibyen (Amphibia) rangleas tuskentakson sauropsiden (Sauropsida) klasse fûgels (Aves) klasse reptilen (Reptilia) rangleas tuskentakson synapsiden (Synapsida) klasse sûchdieren (Mammalia) rangleas tuskentakson krûpwjirms (Ambulacraria) stamme ikelwjirms (Hemichordata) stamme riedselwjirms (Xenoturbellida) stamme stikelhûdigen (Echinodermata) boppestamme oermûnigen (Protostomata) stamme pylkwjirms (Chaetognatha) rangleas tuskentakson ferfellingsdieren (Ecdysozoa) stamme beardieren (Tardigrada) stamme ferwielwjirms (Onychophora) stamme hynstehierwjirms (Nematomorpha) stamme korsetdieren (Loricifera) stamme lidpoatigen (Arthropoda) ûnderstamme gifkakigen (Chelicerata) klasse degenkrabben (Merostomata) klasse seeskorpioenen (Eurypterida) † klasse seespinnen (Pycnogonida) klasse spineftigen (Arachnida) ûnderstamme seispoatigen (Hexopoda) klasse binnenkakigen (Entognatha) klasse ynsekten (Insecta) ûnderstamme kreefteftigen (Crustacea) ûnderstamme tûzenpoatigen (Myriapoda) stamme peniswjirms (Priapulida) stamme rûnwjirms (Nematoda) stamme stikelwjirms (Kinorhyncha) rangleas tuskentakson platwjirmeftigen (Platyzoa) stamme bûkhierrigen (Gastrotricha) stamme heakwjirms (Acanthocephala) stamme krânsdieren (Cycliophora) stamme lytstoskdieren (Micrognathozoa) stamme platwjirms (Platyhelminthes) stamme rêddieren (Rotifera) stamme toskmûlwjirms (Gnathostomulida) rangleas tuskentakson kaamkrânsdieren (Lophotrochozoa) rangleas tuskentakson kaamdieren (Trochozoa) stamme ringwjirms (Annelida) stamme slurfwjirms (Echiura) stamme snoerwjirms (Nemertea) stamme weakdieren (Mollusca) rangleas tuskentakson tentakelkrânsdieren (Lophophorata) stamme earmpoatigen (Brachipoda) stamme hoefizerwjirms (Phoronida) stamme moasdieren (Bryozoa) stamme tsjelkwjirms (Entoprocta)

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.