ویکی‌گفتاورد:فرض حسن نیت

فرض حسن نیت یکی از اصول پایه‌ای هر پروژهٔ ویکی (از جمله ویکی‌گفتاورد) است. از این که ما به همه کس اجازهٔ ویرایش می‌دهیم نتیجه می‌شود که فرض کرده‌ایم که بیشتر مشارکت‌کنندگان در این پروژه هدفشان کمک به آن است نه ضرر زدن. اگر چنین نبود پروژه‌هایی مثل ویکی‌گفتاورد از همان اول محکوم به شکست بودند.

بنابراین هرگاه که می‌توانید با اطمینان فرض کنید که یک اشتباه با نیتی خیر روی داده است بدون واگردانی یا گذاشتن نام خرابکاری بر آن، تصحیحش کنید. اگر با کسی بر سر موضوعی مخالفت دارید به یاد بیاورید که او نیز شاید می‌انگارد که دارد به پیشبرد پروژه کمک می‌رساند. بنابراین سعی کنید که از صفحه‌های بحث برای توضیح موضع خود استفاده کنید و به دیگران نیز این فرصت را بدهید که چنان کنند. این امر می‌تواند از کژفهمی و دامن‌زدن به مشکلات جلوگیری کند. بخصوص این نکته را به خاطر بسپارید که هنگام مواجهه با تازه‌واردانی که با فرهنگ و قوانین ویکی‌گفتاورد ناآشنایند بردباری و شکیبایی پیشه کنید.

رفتار یک تازه‌وارد ممکن است از نظر خودش درست و بجا باشد و هر مشکلی که پیش بیاید شاید برخاسته از ناآگاهی یا کژفهمی او نسبت به قوانین و فرهنگ ویکی‌گفتاورد است. بنابراین بعید نیست که تازه‌واردی معتقد باشد که فلان سیاست باید تغییر کند تا منطبق با تجربیات او در جایی دیگر بشود. در همین راستا بسیاری از تازه‌واردان با خود تجارب و تخصصهایی را می‌آورند و انتظار دارند که همگان بی‌درنگ سر تعظیم و ارادت فرود آورند. رفتارهای برخاسته از چنین ذهنیاتی لزوماً بدخواهانه نیست.

فرض حسن نیت راجع به نیات است نه اعمال. انسانهای خیرخواه اشتباه می‌کنند و شما باید هرگاه چنین چیزی روی داد خطا را تصحیح کنید. نباید به گونه‌ای عمل کنید که گویی خطای آنها عمدی بوده‌است. تصحیح کنید اما زخم زبان نزنید. به یقین در ویکی‌گفتاورد کسانی هستند که با ایشان مخالفت دارند. حتی اگر در اشتباه هستند به این معنی نیست که آنها سعی در نابود کردن پروژه دارند. کسان دیگری خواهند بود که همکاری و راه‌آمدن با آنها مشکل خواهد بود، این نیز به این معنی نیست که آنها قصد نابود کردن پروژه را دارند بلکه به این معنی است که باعث حرص خوردن شما هستند. هیچگاه لازم نیست که کردار یک ویرایشگر را برخاسته از نیت سوء او بدانیم, حتی اگر این نیت سوء به نظر واضح می‌آید، چرا که تمام تدابیر دفاعی ما (مانند واگردانی و قطع دسترسی) بر اساس اعمال است نه نیات.

مسلم است که فرض حسن نیت با نادیده‌‌گرفتن اعمال بد تفاوت دارد. اگر انتظار دارید که افراد، شما را به عنوان فردی با حسن نیت به حساب آورند سعی کنید که حسن نیت خود را نشان دهید. سعی کنید مسئله درک این امر را بر دوش دیگران میندازید. اینگونه فریاد زدن که «فرض را باید بر این بگذارید که نیتم خیر است!» به این معنی نیست که شما دیگر نباید توضیحی برای کارهای خود بدهید. و اگر این کار به صورت عادت دربیاید ممکن است دیگران به مرور به نیت خوب شما شک کنند.

هنگامی که جنگهای ویرایشی اوج می‌گیرد، فرض حسن نیت آسان نیست.

اگر فرض را بر نیت بد بگذارید چندین اتفاق بد می‌تواند رخ دهد. از جمله:

• حملات شخصی: هنگامی که به کسی حملهٔ شخصی می‌کنید، طرف مقابل احتمالاً بنا را بر نیت بد شما می‌گذارد و جنگ ویرایشی شدت می‌گیرد. مردم همانند فیل به ندرت چیزی را فراموش می‌کنند.
• فراموش کردن سیاست دیدگاه بی‌طرف: آرمان نهایی این است که مقاله‌ها مورد پسند همگان باشد. هر واگردانی (به جای تغییر و اصلاح) یک ویرایش جانبدارانه (هرچقدر خارج از اعتدال می‌خواهد باشد) برای دیدگاه بی‌طرف یک شکست محسوب می‌شود. سعی کنید بفهمید که چرا طرف مقابل گمان بُرده که مقاله جانبدارانه است. پس از آن اگر ممکن است سعی کنید که آن دیدگاه (یا نکته)‌ را هم در مقاله بگنجانید، البته به گونه و لحنی که فکر می‌کنید ناجانبدارانه است. اگر تمام طرفها چنین رویه‌ای را پیش بگیرند سرانجام به دبط (مخفف دیدگاه بی‌طرف) نائل می‌شویم (یا دست‌کم چیزی به اندازهٔ‌ کافی نزدیک به آن).

تصحیح اشتباه کسی دیگر (حتی اگر فکر می‌کنید که عمدی بوده‌است) بهتر از متهم کردن او به دروغگویی است. تصحیح یک جملهٔ اشتباه تازه‌افزوده‌شده بهتر از حذف آن است. البته توصیه‌نامه، ویراستاران را ملزم نمی‌کند که با ظاهر شدن شواهدی دال بر نیت بد باز بنا را بر نیت خیر بگذارند. از جمله چیزهایی که می‌تواند نشانهٔ عدم حسن نیت باشد خرابکاری، حملهٔ شخصی و راه‌انداختن جنگ ویرایشی است.

جستارهای وابسته

• ویکی‌پدیا:فرض حسن نیت