شن‌یانگ جی-۶

J-6/F-6
	یک A J-6 در نمایشگاه بین‌المللی هوافضا و هوانوردی چین
کاربری	هواگرد جنگنده
تولیدکننده	شرکت هواگرد شنیانگ
نخستین پرواز	۳۰ سپتامبر ۱۹۵۹
معرفی‌شده در	۲۹ آوریل ۱۹۶۲ (نوع عملیاتی آن در ۱۹۶۴)
بازنشستگی	اواخر دهه ۱۹۹۰ (چین); میانه ۲۰۰۲ (پاکستان)
وضعیت	در حال خدمت
کاربر اصلی	نیروی هوایی ارتش آزادی‌بخش خلق; نیروی هوایی پاکستان (پیشین); نیروی هوایی ارتش کره شمالی; نیروی هوایی بنگلادش
ساخته‌شده	۱۹۵۸-۱۹۸۶
تعداد ساخته‌شده	بیش از ۴,۵۰۰ (از جمله JJ-6 trainer)
توسعه‌یافته از	میگ-۱۹
توسعه‌یافته به	نانچانگ کیو-۵

شنیانگ جی-۶، با نام صادراتی اف-۶ و نام ناتو: فارمر (دهقان)، مدل چینی هواپیمای جنگنده میگ-۱۹ است. این جنگنده ۱۵۴۰ کیلومتر (۱٫۴۵ ماخ) سرعت بیشینه، ۱۷٬۹۰۰ متر سقف پرواز و حدود ۶۴۰ کیلومتر شعاع عملیاتی داشت و برای ۱۰۰ ساعت پرواز (حدود ۱۰۰ سورتی) پیش از انجام اورهال بر روی آن ساخته شده بود.

تاریخچه

میگ-۱۹ نخستین جنگنده مافوق صوت شوروی بود که از سال ۱۹۵۵ وارد ارتش این کشور شد و قابلیت‌های مشابهی با هواپیمای اف-۱۰۰ سوپرسیبر آمریکایی‌ها داشت. میگ-۱۹ هرچند پس از مدت کوتاهی از فعالیت در ارتش شوروی خارج شد و جای خود را به هواپیماهای پیشرفته‌تر داد اما چابکی، قدرت چرخش و سلاح قدرتمند آن توجه چینی‌ها را به خود جلب کرده و موجب شد تا آن‌ها از سال ۱۹۵۸ تا ۱۹۸۱ به تولید مدلی از این هواپیما اقدام کرده و آن را به کشورهای دیگری نیز صادر کنند. مدل چینی میگ-۱۹ که در کشورهای دیگر به اف-۶ فارمر شهرت یافت، در سال ۲۰۰۵ در چین از فعالیت جنگی خارج شد. چینی‌ها همچنین یک جنگنده مخصوص حمله به زمین و پشتیبانی هوایی با نام نانچانگ کیو-۵ را بر اساس بدنه اف-۶ فارمر طراحی کردند. اف-۶ به عنوان جنگنده ای با عمر استفاده محدود ساخته شده و بعد از فقط صد ساعت پرواز بایستی اورهال کامل بر روی آن انجام شود.

آمریکایی‌ها در سال ۱۹۶۵، همزمان با جنگ ویتنام، پس از پروازهای آزمایشی محرمانه با یک اف-۶ ارتش پاکستان به این نتیجه رسیدند که اف-۶ و میگ-۱۹ نسبت به جنگنده مدرن‌تر و قدرتمندتر میگ-۲۱ روس‌ها و همینطور مدل قدیمی‌تر میگ-۱۷، و مدل چینی آن جی-۵، در نبرد نزدیک هوایی تواناتر است. آن‌ها معتقد بودند که سرعت بالاتر میگ-۲۱ که با موتورهای پیشرفته‌تر توربوجت به دست می‌آمد، برخلاف تصور اولیه، در جنگ هوایی کاربردی ندارد چون تقریباً تمام جنگ‌های هوایی آن دوران در سرعت‌های زیر صوت رخ می‌داد و اف-۶ (و نتیجتاً میگ-۱۹) مانورپذیرتر از میگ-۲۱ و شتاب آن هم برای جنگ هوایی کافی است.

تاریخچه کاربرد

در مجموع ارتش‌های ۱۵ کشور از این جنگنده استفاده کرده‌اند که از میان آن‌ها دو کشور میانمار و کره‌شمالی هنوز در حال استفاده از آن هستند. در جنگ‌های متعدد نیز از این هواپیما استفاده شده‌است:

جنگ‌های هند و پاکستان: نیروی زمینی پاکستان از این جنگنده بین سال‌های ۱۹۶۵ تا ۲۰۰۲ استفاده می‌کرد. پاکستانی‌ها ۱۴۰ مورد اصلاح برای بهینه‌سازی این هواپیما در عملیات‌های شناسایی و پشتیبانی نزدیک هوایی انجام دادند. جنگنده‌های پاکستانی در جنگ سال ۱۹۷۱ هند و پاکستان ۶ موفقیت هوایی تأییدشده را ثبت کردند که یکی از آن‌ها در مقابل هواپیمای پیشرفته‌تر میگ-۲۱ بود. ۵ اف-۶ نیز در این جنگ از دست رفت که ۳ فروند آن بر اثر پدافند زمینی، یکی در جنگ هوایی و یکی بر اثر آتش خودی بود.
جنگ ویتنام: ارتش ویتنام شمالی از سال ۱۹۶۹ از این هواپیما در جنگ با قوای ویتنام جنوبی و آمریکا استفاده می‌کرد.
جنگ اتیوپی و سومالی: نیروی هوایی سومالی در این جنگ از جی-۶ استفاده می‌کرد اما با توجه به قدرت بالاتر اتیوپیایی‌ها که از خلبانان کوبایی استفاده می‌کردند، به سختی شکست خورده و ۷۵ درصد نیروی هوایی ان‌ها نابود شد.
جنگ تانزانیا و اوگاندا: توسط تانزانیا
جنگ کامبوج و ویتنام: هر دو کشور
جنگ ایران و عراق: در این جنگ هر دو کشور مجهز به جی-۶ بودند. ایران در سال ۱۹۸۱ تعداد ۱۶ فروند اف-۶ فارمر را به چین سفارش داد و بین سال‌های ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۴ دریافت کرد. بر اساس برخی گزارش‌ها تعداد اف-۶های تحویل داده شده ۲۲ یا ۲۵ فروند بوده‌است و با واسطه از کره شمالی دریافت شد. عراق نیز ۴۰ فروند جی-۶ را در سال‌های ۱۹۸۲ و ۸۳ با واسطه از مصر یا اردن خریداری کرد.^[۲] هر دو کشور از این هواپیما بیشتر برای حمله به اهداف زمینی استفاده می‌کردند.

کاربران

کاربران کنونی

میانمار
کره شمالی
۹۸ هواپیما در خدمت هستند اما مشخص نیست که چه تعداد ارزش استفاده دارند.

کاربران سابق

ایران

ایران ۱۶ فروند اف-۶ فارمر را در سال ۱۹۸۱ به چین سفارش داد و بین سال‌های ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۴ دریافت کرد. بر اساس برخی گزارش‌ها تعداد اف-۶های تحویل داده شده ۲۲ یا ۲۵ فروند بوده و با واسطه از کره شمالی دریافت شد. هیچکدام از آنها فعال نیستند.

آلبانی

۸۲ جی-۶سی. در سال ۲۰۰۵ بازنشسته شد.

بنگلادش

۶ اف‌تی-۶ برای استفاده آموزشی فعال است.

کامبوج

عراق: ۴۰ فروند در سال‌های ۱۹۸۲ و ۸۳ با واسطه از مصر و اردن دریافت و در جنگ ایران و عراق استفاده شد.
چین

نیروی هوایی: در سال ۲۰۰۵ از خدمت نظامی خارج شد. ۱۳۰ هواپیما برای آموزش فعال است و آن‌ها هم در حال جایگزینی با جی‌ال-۸ هستند.^[۳]
نیروی دریایی: ۱۶ هواپیمای تمرین‌دهنده برای آموزش فعال است.^[۳]

مصر

با اف-۱۶ جایگزین شده‌است.

ویتنام شمالی

پاکستان

در سال ۲۰۰۲ از خدمت خارج و با چنگدو جی-۷ جایگزین شد.^[۴] ۹ تمرین دهنده فعال است.^[۳]

سومالی

سودان

برای مأموریت‌های حمله به اهداف زمینی استفاده می‌شد.

تانزانیا

ویتنام

مشخصات

مشخصات عمومی

خدمه: ۱
طول: ۱۲٫۵۴ متر ()
پهنای بال: ۹٫۰۲ ()
ارتفاع: ۳٫۰۹ متر (۱۲ فوت و ۱۰ اینچ)
بال: مساحت ۲۵ متر مربع (1)
وزن خالی: ۵٬۴۴۷ کیلوگرم ()
بیشینه وزن برخاست: ۷٬۵۶۰ کیلوگرم ()
پیشرانه: ۲× توربوجت Liming Wopen-6A (Tumansky RD-9B)
- نیرو ی خشک: کیلونیوتن () هرکدام
- نیرو با پس سوز کیلو نیوتن () هرکدام

عملکرد

سرعت بیشینه: ۱٫۴۵ ماخ (۱۵۴۰ کیلومتر بر ساعت)
برد: ۶۴۰ کیلومتر ()
سقف پروازی: ۱۷٬۹۰۰ متر ()
نرخ اوج‌گیری: ۱۸۰ متر بر ثانیه ()
نسبت نیرو به وزن: ۰.۸۶

جنگ‌افزار

توپها: ۳ توپ ۳۰م‌م ان‌آر-۳۰(دو تا رو بال‌ها و یکی روی بدنه)
موشکها: ۴ جای موشک هوابه هوا روی بال
بمبها: حداکثر ۲۵۰ کیلو بمب غیرهدایت‌شونده یا راکت

جستارهای وابسته

پیشرفت‌های مرتبط

هواپیماهای مشابه

منابع

↑ Gordon, Yefim & Komissarov, Dmitry. Chinese Aircraft. Hikoki Publications. Manchester. 2008. شابک ‎۹۷۸−۱−۹۰۲۱۰۹−۰۴−۶
↑ Stockholm International Peace Research Institute 2009 بایگانی‌شده در ۱۳ مه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine جستجوی چین به ایران و چین به عراق
↑ ^۳٫۰ ^۳٫۱ ^۳٫۲ Adam Baddeley (February 2011). "The AMR Regional Air Force Directory 2011" (PDF). Asian Military Review. Archived from the original (PDF) on 28 September 2011. Retrieved 19 July 2011.
↑ Air Commodore Qadeer Ahmad Hashmi (Sitara-I-Basalat), "Final Salute to F-6", Defence Journal (Pakistan), URL: http://www.defencejournal.com/2002/may/salute.htm بایگانی‌شده در ۲۶ مارس ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine, accessed: 06 March 2010.

Wikipedia contributors، "Shenyang J-6،" Wikipedia، The Free Encyclopedia، http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Shenyang_J-6&oldid=473761563 (accessed February 15، 2012).
تصاویر شنیانگ جی-۶

[chinese-1] Gordon, Yefim & Komissarov, Dmitry. Chinese Aircraft. Hikoki Publications. Manchester. 2008. شابک ‎۹۷۸−۱−۹۰۲۱۰۹−۰۴−۶

[2] Stockholm International Peace Research Institute 2009 بایگانی‌شده در ۱۳ مه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine جستجوی چین به ایران و چین به عراق

[AMR-3] ۳٫۰ ^۳٫۱ ^۳٫۲ Adam Baddeley (February 2011). "The AMR Regional Air Force Directory 2011" (PDF). Asian Military Review. Archived from the original (PDF) on 28 September 2011. Retrieved 19 July 2011.

[4] Air Commodore Qadeer Ahmad Hashmi (Sitara-I-Basalat), "Final Salute to F-6", Defence Journal (Pakistan), URL: http://www.defencejournal.com/2002/may/salute.htm بایگانی‌شده در ۲۶ مارس ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine, accessed: 06 March 2010.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]