آرسیتس
آرسیتس (پارسی باستان: *R̥šitaʰ; یونانی باستان: Ἀρσίτης Arsítēs; یکی از سرداران اردشیر سوم و داریوش سوم و ساتراپ پارسی فریگیه هلسپونت در شاهنشاهی هخامنشی در قرن چهارم پیش از میلاد بود.[۱] ساتراپی او همچنین شامل منطقه پافلاگونیا بود.
در سال ۳۴۰ پیش از میلاد، او احتمالاً به درخواست اردشیر سوم، یک نیروی مزدور را به رهبری آپولودوروس آتنی برای دفاع از پرینتوس که توسط فیلیپ دوم مقدونی محاصره شده بود، فرستاد. این عملیات موفقیت آمیز بود و از پیشروی بیشتر فیلیپ به آسیای صغیر جلوگیری کرد.[۲][۳]
اما در بهار ۳۳۴ پیش از میلاد اسکندر مقدونی پس از عبور از هلسپونت در قلمرو آرسیتس پا به آسیای صغیر گذاشت. سپس آرسیتس در ائتلاف ساتراپ‌های ایرانی آسیای صغیر برای مقابله با وی شرکت کرد. در شورای جنگی متعاقب زلیا، او عمدتاً در مخالفت با نقشه زمین سوخته ارائه شده توسط ممنون بود.[۴] در نبرد گرانیک، او سواره‌نظام پافلاگونی را در جناح چپ ایرانیان درست در سمت راست آرشام و ممنون رودسی فرماندهی کرد.[۵]
آرسیتس از میدان نبرد در گرانیک گریخت، اما اندکی بعد با این احساس که تقصیر شکست باید به گردن او بیفتد، خودکشی کرد.[۶] ساتراپی او اولین ساتراپی بود که در خاک آسیا به دست اسکندر افتاد. سپس اسکندر یکی از سرداران خود، کالاس را به عنوان ساتراپ جدید منصوب کرد.
آرسیتس پسری به نام میتروپاست داشت که پس از مرگ پدرش به جزیره‌ای در خلیج فارس گریخت. در سال ۳۲۵/۴ پیش از میلاد او توسط فرمانده نیروی دریایی نئارخوس از جزیره برده شد و در بقیه سفر با او همراه شد.[۷]
دودمان فارناکیان
[ویرایش]حکمرانان دودمان فارناکیان و زمان خدمتشان به ترتیب عبارتند از:
- فارناک یکم (۵۵۰–۴۹۷ پیش از میلاد)
- آرتاباز یکم (۴۸۰–۴۵۵ پ.م.)
- فارناباز یکم (۴۵۵–۴۳۰ پ.م.)
- فارناک دوم (۴۳۰–۴۲۲ پ.م.)
- فارناباز دوم (۴۲۲–۳۸۷ پ.م.)
- آریوبرزن (۴۰۷–۳۶۲ پ.م.)
- آرتاباز دوم (۳۸۹–۳۲۹ پ.م.)
- فارناباز سوم (۳۷۰–۳۲۰ پ.م.)
- آرسیتس (- پ.م.) آخرین ساتراپ ایرانی فریگیه هلسپونت
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ آریان, آناباسیس اسکندر ۱.۱۲.۸.
- ↑ Pausanias, 1.29.10
- ↑ Griffith, HMac ii.563 n. 2
- ↑ آریان, آناباسیس اسکندر .۱.۱۲.۸.۱۰
- ↑ دیودور سیسیلی ۱۷.۱۹.۴.
- ↑ آریان، آناباسیس اسکندر، ۱.۱۶.۳
- ↑ Nearchos, FrGrHist 133 F28.
منابع
[ویرایش]موسوی بجنوردی، محمدکاظم (۱۳۸۴)، دانشنامهٔ ایران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ص. ۴۲۴، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۰۲۵-۳۳-۱
حاکمان در قلمرو شاهنشاهی هخامنشی | ||
|---|---|---|
| شاه شاهان شاهنشاهی هخامنشیان |  | |
| ساتراپ‌های اسپاردا | ||
| ساتراپ‌های فریگیه هلسپونت | ||
| ساتراپ‌های کاپادوکیه | ||
| حاکمان یونانی شهرهای آسیای کوچک | ||
| خاندان لیکیه | ||
| خاندان کاریا | ||
| پادشاهان مقدونیه | ||
| شاهان صور | ||
| شاهان صیدا |
| |
| ساتراپ‌های ارمنستان | ||
| ساتراپ‌های مصر | ||
| ساتراپ‌های باختریش | ||
| ساتراپ‌های ماد | ||
| ساتراپ‌های کیلیکیه | ||
| ساتراپ‌های بابیروش | ||
از سال ۳۳۰ پ. م در بیشتر مناطق، حاکمان هلنی جایگزین حاکمان هخامنشی شدند. | ||
- مقالههای دارای واژگان به زبان پارسی باستان (حدود ۶۰۰-۴۰۰ پیش از میلاد)
- مقالههای دارای واژگان به زبان یونانی باستان (تا ۱۴۵۳)
- ساتراپیهای هخامنشیان در آناتولی
- ساتراپ‌های هخامنشیان فریگیه
- فرماندهان سپاه هخامنشی
- اهالی ایران در سده ۴ (پیش از میلاد)
- ایرانیان در جنگهای ایران و یونان
- ایالتها و قلمروهای بنیانگذاریشده در سده ۵ (پیش از میلاد)
- ایالتها و قلمروهای بنیانگذاریشده در سده ۶ (پیش از میلاد)
- ایالتها و قلمروهای منحلشده در سده ۴ (پیش از میلاد)
- ۳۳۴ (پیش از میلاد)
- درگذشتگان ۳۳۴ (پیش از میلاد)