Marko Vovtxok
| Marko Vovtxok | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Мария Александровна Вилинская-Маркович |
| Jaiotza | Yekaterininskoye (en)  , 1833ko abenduaren 10a (juliotar egutegia) |
| Herrialdea |  Errusiar Inperioa |
| Heriotza | Naltxik, 1907ko uztailaren 28a (juliotar egutegia) (73 urte) |
| Hobiratze lekua | Naltxik |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | Opanas Markovych (en) (1851ko urtarrila - 1867ko irailaren 1a) |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Haurrideak | ikusi
|
| Leinua | House of Markiewicz (en) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | ukrainera frantsesa errusiera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | itzultzailea, idazlea, haur literaturaren idazlea, editorea eta ipuingilea |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Mugimendua | errealismoa |
| Izengoitia(k) | Марко Вовчок, Я. Канонин eta Marko Vovchok |
| Genero artistikoa | kontakizun laburra |
  | |
Maria Oleksandrivna Vilinska —ukraineraz: Марія Олександрівна Вілінська—, Marko Vovtxok —ukraineraz: Марко Вовчок— izengoitiaz ezagunagoa (Jekaterininskoe, Errusiako Inperioa, 1833ko abenduaren 22agreg./abenduaren 10ajul. – Dolinsk, Errusiako Inperioa, 1907ko abuztuaren 10agreg./uztailaren 28ajul.) idazle eta itzultzaile ukrainarra izan zen.
Bizitza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Jekaterininskoe herrian jaio zen pobretutako familia noble batean[1]. Gurasoak Aleksandr Alekseevitx Vilinski eta Paraskeva Petrovna Danilova izan ziren[2]. Errusierazko hedabidean hazi zen[3]. 1845ean, Kharkiveko barnetegi pribatu batean ikasi zuen[4].
16 urte zituela, Opanas Markovytx folklorista eta etnografo ukrainarra ezagutu zuen[1]. 1851ko urtarrilean ezkondu ziren[5]. Opanasek zuzentzaile lanpostu bat lortu zuen Txernihiven. Laster Maria haurdun geratu zen. Alabari Vera izena jarri zioten eta ez zen luzaro bizi[5].
Orduan, lan bila, Markovytxtarrak Kievera mugitu ziren, non Opanasek Estatuko Jabetza Ganberako kontulari lana lortu zuen[5]. 1853an, Bohdan semea jaio zitzaien[5].
1856an, Mariak lehen istorioak idatzi zituen: «Erredenzioa» eta «Aita Andriy». Senarrak San Petersburgon bizi zen Panteleimon Kulix lagunari bidali zizkion lan hauek. Istorioak gustatu zitzaizkion eta beste lan batzuk ere bidaltzea eskaini zion. Pixkanaka-pixkanaka, beste hamar istorio idatzi zituen, Marko Vovtxok izengoitiaz sinatutako Herri-ipuinak izeneko lehen liburua osatu zutenak (familiako kondairaren arabera, arbaso batek Marko izena eta Vovk —Otso— ezizena zituen)[5].
1859. urtearen hasieran, San Petersburgora joan ziren Markovytxtarrak[5].
1870eko hamarkadan errusierara egindako itzulpenen plagioagatik eskandalu baten ostean, ia amaitu zuen literatur ibilbidea. Orduan argitu zen ez zituela itzulpenak egiten eta beste idazleak kontratatzen zituela[6]. 1878an, San Petersburgo utzi zuen[7] eta Mikhail Lobatx-Zhutxenkorekin ezkondu zen[8]. 1891n Boris biloba adoptatu zuen[2].
1907ko abuztuaren 10ean hil zen Dolinsken[9].
Lanak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Narodni opovidannia (1857, 1862, 1865)
- Institutka (1862)
- Vid sebe ne vtetxex / Pavlo Txornokril (1862)
- Vykup (1862)
- Marusia (1875—1878)
- Txortova prygoda (1902)
- Haidamaky (1908)
- Diak (1908)
- Jak Khapko solodu vidriksia (1908)
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b (Ukraineraz) Бойко, Василь. (1918). «Біоґрафичні відомости про Марка Вовчка і питання про авторство» Марко Вовчок: історично-літературинй начерк (з біографією письменниці і покажчиком літератури). Друкарь, 10-81 or. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 2018/07/09).
- ↑ a b (Errusieraz) «Предисловие» Лобач-Жученко Борис Михайлович, инженер-механик капитан 2 ранга (1875-1938); Борис Борисович, подполковник (1899-1995). Семейный фонд. Фонд № Р-2238. Опись №1. 1871-1995 гг.. , 3 or..
- ↑ (Ukraineraz) Левчик, Надія. (2012). «Самоозначення у мистецькому слові: етапи творчого шляху Марка Вовчка» Науковий вісник Ужгородського університету. Серія: Філологія. Соціальні комунікації 27: 97-101. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 2018/07/09).
- ↑ (Ukraineraz) «Зовні – проста баба… А чоловіки сходять по ній з розуму» Молодий Буковельник jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 2017/01/01).
- ↑ a b c d e f (Errusieraz) Василенко, Анна. «Марко Вовчок: «Молчащее божество»» Секретные материалы 20 века jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 2015/11/14).
- ↑ (Ukraineraz) Цалик, С. (2011). «Як Марко Вовчок літературних негрів наймала» Країна 27.
- ↑ (Errusieraz) Белецкий, Александр. (1954). Украинские повести и рассказы. Избранные произведения украинских писателей XIX - начала XX века. 1 Государственное издательство художественной литературы, 695 or..
- ↑ (Errusieraz) Лапин, Евгений. (2020). «Под Новороссийском жила женщина, из-за которой сходили с ума самые одаренные мужчины своего времени» Новороссийский рабочий.
- ↑ (Errusieraz) «Вовчок, Марко» Три века Санкт-Петербурга. 1 Санкт-Петербург: Санкт-Петербургский государственный университет, 559 or..
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q2421158
Multimedia: Marko Vovchok / Q2421158