Luisa Pérez de Zambrana

Luisa Pérez de Zambrana
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Luisa Pérez Montes de Oca
Jaiotza	El Cobre (en) , 1837ko abuztuaren 25a
Herrialdea	Kuba
Heriotza	Habana, 1922ko maiatzaren 25a (84 urte)
Familia
Ezkontidea(k)	Ramon Zambrana Valdés (en)
Haurrideak	ikusi Julia Pérez Montes de Oca (en)
Jarduerak
Jarduerak	idazlea

Luisa Pérez y Montes de Oca (El Cobre, Santiago, Kuba, 1837ko abuztuaren 25a - Habana, 1922ko maiatzaren 25a) senarraren abizenarekin pasatu zen historiara. Horregatik deitzen zaio Luisa Pérez de Zambrana. Azentu elegiarreko poetisa kubatarra izan zen.

Luisa Pérez de Zambrana El Melgarejo finkan jaio zen, Kobre meategietatik gertu, Santiagon. Luisa Pérez y Montes de Oca gisa bataiatu ondoren, galdu egin zuen amaren abizena, Ramón de Zambrana literatura-kritikari, intelektual eta kultura-sustatzaile ospetsuarekin ezkondu zenean. Umea zela hil zitzaion aita, Kanariar Uharteetakoa zena, eta Luisa familiarekin Santiago hirira joan zen, non poeta gisa ezagutarazi baitzen. Ezkontzean Habanan finkatu zen.

Bizitza eta lana

Poesia-dohainarekin jaio zen, eta Kuba eta Hispanoamerikako onenetakotzat jotzen da.14 urte zituela, bere lehen literatura-lana eta bertsoak konposatu zituen, eta, Santiagon, bere inguruko intelektualen laguntzarekin argitaratutako koaderno batean jaso zituen eta miretsi egin zuten haren poesia.

Liburuak buelta eman zion uharteari, eta, Habanan, Ramon Zambrana intelektuala Luisaran lanaz liluratuta geratu zen. Santiago Kubara joan zen hura ezagutzera eta harekin konprometitzera, argazki baten bidez ezagutu ondoren, gero Habanara eramateko asmoz. Bere poesia-dohainak eta grazia eta fintasuna zirela eta, Luisa hautatu zuten Tacón antzokian 1860an Avellanedako Gertrudis Gómez handia koroatzeko.

Luisa eta Ramón 1858an ezkondu ziren eta bost seme-alaba izan zituzten, baina ezkondu eta zortzi urtera alargun geratu zen. Geroago, bere ahizpa Julia hil zen, hura ere poetisa, eta bost seme-alabak hiltzen ikusi zituen. Horrek ondorioak izan zituen bai gogo-aldartean, bai lanean.Haren bizitza heriotzaren presentzia etengabeak markatu zuen, senarra eta bost seme-alabak galdu baitzituen pixkanaka 1886 eta 1898 artean, eta haren lana sentsibilitatez, malenkoniaz, pasioz eta samurtasunez betea egon zen, erlijio-gogoetekin eta heriotzari buruzko ukitu filosofikoarekin: azken bi ezaugarri horiek nabaritzen dira bere elegietan. 1918an, omenaldia egin zion La Habanako Ateneoak, eta, horren ondoren, bere olerkien beste edizio bat argitaratu zen, Enrique José Varonaren hitzaurrearekin, eta gure lirikako adierazgarriena deitu zion. Reglako Lizeo Artistiko eta Literarioaren sortzailea izan zen. Madrilgo Lore Jokoetan saritu zituzten haren lanak. Lan horien artean; Devocionario, La vuelta al bosque, Dolor supremo, Martirio. Honela adierazi zuen Luisaren lana Jose Martik: «Handitasunaren bertsoak egiten dira, baina sentimenduarena bakarrik egiten da poesia».

Heriotza

Azken urteak Reglako habana-herrian bizi izan zituen, eta bertan hil zen 1922ko maiatzaren 25ean.

Lanak

Poesiak

• Poesías de la señorita Da.Luisa Pérez y Montes de Oca (1856)
• Poesías de Luisa Pérez de Zambrana (1860)
• Poesias (1920)
• Elegías familiares (1937)
• Poesías completas (1953-1918)(1957)

Eleberriak

• La hija del verdugo (1955)
• Angélita y Estrella (1957)

Bibliografia - Azterketa kritikoak

• Félix Ernesto Chávez López (2010). Subjektu erromantikoaren eraikuntza Luisa Pérez de Zambranaren poesian. Meri Torrasek eta Hervé Le Correk zuzendutako doktore-tesia. Bartzelonako Unibertsitate Autonomoa. Espainiako Filologia Saila.

Kanpo estekak

Wikitekan badira testuak, gai hau dutenak: [[:s:{{{1}}}|Luisa Pérez de Zambrana]]

• Datuak: Q5984689
• Multimedia: Luisa Pérez de Zambrana / Q5984689