Edmundo Langleykoa

Edmundo Langleykoa
	; Irudi gehiago
; Yorkeko Dukea
Bretainiako gobernadorea
Bizitza
Jaiotza	Kings Langley, 1341eko ekainaren 5a
Heriotza	Kings Langley, 1402ko abuztuaren 1a (61 urte)
Hobiratze lekua	Kings Langley
Familia
Aita	Eduardo III.a Ingalaterrakoa
Ama	Filipa Hainautekoa
Ezkontidea(k)	Isabella of Castile, Duchess of York (en) ; Joan Holland (en) (1393ko azaroaren 4a (egutegi gregorianoa) -
Seme-alabak	ikusi Edward of Norwich, 2nd Duke of York (en) ; Constance of York (en) ; Richard of Conisburgh, 3rd Earl of Cambridge (en) ;
Haurrideak	ikusi Joan of England (en) ; Isabella de Coucy (en) ; Margaret, Countess of Pembroke (en) ; Maria Walthamgoa; Eduardo; Joanes Gantekoa; Lionel of Antwerp, 1st Duke of Clarence (en) ; Thomas of Woodstock, 1st Duke of Gloucester (en) ;
Leinua	York etxea
Jarduerak
Jarduerak	politikaria
Jasotako sariak	ikusi Galtzariaren Ordena ;
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Ehun Urteko Gerra

Edmundo Langleykoa, Yorkeko I. dukea (Kings Langley, Hertfordshire, 1341eko ekainaren 5a - Kings Langley, Hertfordshire, 1402ko abuztuaren 1a) York etxearen sortzailea izan zen.

Ingalaterrako Eduardo III.aren eta Henaoko Feliparen 5. seme-alaba zen.

Biografia

Edmundo Langleykoa Hertfordshiren jaio zen, Ingalaterrako erdialdean dagoen konderrian, 1341eko ekainaren 5ean. Aita Eduardo III.a Ingalaterrakoa izan zuen eta ama, berriz, Filipa Hainautekoa. Garaian egin ohi zen bezala, Edmundori jaioterriaren izena eman zioten ezizen, Kings Langley Palace.

Eduardo III.a Ingalaterrakoaren laugarren semea zen. 1385ean Yorkeko duke izendatu zuten eta York etxearen sortzailea izan zen, baina bere seme gazteena zen Richard Conisburghekoa Anne de Mortimerrekin ezkondu zenean ikusi zuten Ingalaterrako tronua erreklamatzeko aukera. Anne de Mortimer Anberesko Edmund Lionelen anaia zaharrenaren biloba zen, Clarenceko lehen dukea, alegia, Bi Arrosen Gerran. Egungo Lancaster etxea Edmunden anaia zaharrena zen Joanes Gantekoaren ondorengoek egin zuten.

Surreyko kontea zuen aitapontekoa eta, hau hil zenean, Trento iparraldeko lurrak jaso zituen, Yorkshire bereziki.

1399an, Rikardo II.a Irlandara gerra egitera joana zela, erregeordetza haren gain geratu zen. Henrike Lancasterkoa, gero Henrike IV.a izango zena, Ingalaterran sartu zelarik, erresistentzia antolatzen saiatu zen, baina laster harekin bat egin zuen.

Eduardo III.a Ingalaterrakoak semea Margarita Flandriakoarekin ezkontzen saiatu zen, Flandriako kondesa eta Brabante eta Limburgeko dukaten oinordekoa zena. Filipe I.a Borgoinakoaren alarguna zen eta Europako printzesa aberatsena zen. Frantziako erresumaren aurka borroka egin ahal izateko lagunak behar zituen Eduardo III.a Ingalaterrakoak, baina plana ez zitzaion ondo atera, ahaideak baitziren elkarren artean eta Urbano VI.a aitasantuak ez baitzien ezkontza burutu ahal izateko dispentsa eman.

Azkenean, Edmundo Hertfordeko gazteluan ezkondu zen 1372ko martxoaren 1ean. Emaztea Elisabet Gaztelakoa izango zuen, anaia Joanes Gantekoaren emaztea zen Konstantzaren ahizpa. Petri I.a Gaztelakoaren alabak ziren biak.

Bikoteak 3 seme-alaba izan zituen:

Eduardo Yorkekoa (1373-1415), bera izango zen aitaren ondorengo York etxean; Filipa Bohunekoarekin ezkondu zen eta Agincourteko guduan hilko zen.
Konstantza (1374-1416), Gloucesterko kondea zen Tomas Le Despencerrekin ezkonduko zena; alaba natural bat izan zuen Kenteko kondea eta Woodstockeko baroia zen Edmundo Hollandekin.
Richard (1376-1415); Cambridgeko kondea izango zen eta burua moztuta hil zen.

Hala ere, beti izan ziren zurrumurruak senar-emazteen inguruan eta azken seme hau Edmundorena ote zen ez zegoen garbi. Ez Edmundo Langleykoak, ezta anaia zaharrena zuen Eduardok ez zioten ezer utzi testamentuetan eta historialari batek baino gehiagok uste du John Hollanden semea zelako dela hori eta ez Edmundorena. Hala ere, Richarden semea izango zen Ricardo Plantagenetek jasoko zuen Yorkeko dukerriaren titulua. Hori gutxi balitz, Ricardo Plantagenet Yorkeko dukeak emango zion hasiera York eta Lancaster etxeen arteko dinastia-arazoari, Bi Arrosen Gerrari, alegia. Eta, horren ondorioz, Ricardo Plantageneten semeetako bik jasoko zuten Ingalaterrako koroa: Eduardo IV.a Ingalaterrakoak eta Rikardo III.a Ingalaterrakoak^[1].

«

...Garbi dagoena Elisabet Gaztelakoaren bi bilobak Ingalaterrako errege izan zirela da. Beste kontu bat da Edmundo Langleykoaren bilobak ere ba ote ziren...^[1]

»

1392ko azaroaren 23an, Elisabet Gaztelakoa hil egin zen eta, 1393ko azaroaren 24an, Edmundo Langleykoa berriro ezkondu zen, oraingoan, 13 urte besterik ez zituen Juana Hollandekin. Joana Edmundo Hollanden arreba zen, alaba Konstantzaren amorantea, alegia. Ezkontza honek ez zuen ondorengorik izan.

1402ko abuztuaren 1ean, Edmundo Langleykoa hil egin zen jaio zen toki berean, Hertfordshireko King's Langleyn. 61 urte zituen eta hantxe bertan eman zioten lur.

Zuhaitz genealogikoa

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2014/11/19 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.