Ausetanoak
 | |
| Mota | talde etniko historiko |
|---|---|
| Honen parte | Iberiarrak |
| Geografia | |
| Jatorria | Osona |
| Hedapen mapa | |
 | |
Ausetanoak[1], Ausetaniak edo Ausetaniarrak[2] (eta latinez, Ausetanii), bi herri iberiar desberdin izendatzeko izen etnikoa da, iturri klasikoek bi herriri eman baitzieten izen hori bera. Horietako herri bat Bartzelona probintziako Osona eskualdean zegoen, hots, Pirinioaurrean, "Auso" hiriko ausetanoak hain zuzen. Besteak, Teruel ingurunean, Ebro bailaran, beraz, alde batetik Osicerdako ausetaniak zeuden eta bestetik ositanoak[3]. Osonako ausetanien lurraldean sortu zen hiri erromatar bat: Ausa (Ptolomeorentzat) edo Auso (epigrafian agertzen den izena), gaur egun Vic hiria dena[4].
Iturri klasikoetako Ausetanii izenaren esanahia "Auso-ko biztanleak' da[5] . Iberieraz, txanponetan auśesken legenda agertzen da, beti ere, iberierazko izenaren forma genitiboan (Noren).
Iberiar garaian, Osonako ausetanien hiriburua Aura, Asua zen, gaur egungo Vic[6]. Ter ibaiaren erdiko eta goiko arroan biltzen ziren, eta bere mugakideak Indigeteak ziren, arro horren behealdea eta bokalean zeudenak.
Euren izena indoeuroparra dela proposatu da, beste hipotesiekin batera. Antonio Tovarrek, adibidez, Ausci etnonimoarekin[7] duen antzekotasuna nabarmendu zuen[8]. Posiblea da zeltikoa izatea, Bergistanoak izena bezala.
Txanponak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]-
Ausesken. Ausetanoen zilarrezko txanponaren ifrentzua. -
Ausesken; ausetanoen zilarrezko txanponaren aurrealdea.
Anibalek menderatu zituen Italiarako bidean (K .a. 218), eta ondoren, Katon Zaharrak konkistatu zituen Antzinako Erromarentzat K.a. 195ean.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Gamboa Uriarte, Olatz; Ruiz Torrado, Maria. (2006). [https://www.buruxkak.eus/kondaira-artikulua/euskaldunen-irudia-antzinaro-eta-erdi-aroko-testu-historiko-eta-literarioetan-egile-klasikoen-garaitik-errege-erregina-katolikoen-garaiko-kroniketara-arte/208 «“Euskaldunen irudia Antzinaro eta Erdi Aroko testu historiko eta literarioetan”. Euskaldunen irudia Antzinaro eta Erdi Aroko testu historiko eta literarioetan: Egile klasikoen garaitik Errege-Erregina Katolikoen garaiko kroniketara arte»] Kondaira 5: 1-73. ISSN 1698-9287..[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ Bilbao Telletxea, Gidor. (2002). Latin-literaturarako sarbidea : idazleak eta idazlanak. Udako Euskal Unibertsitatea, 68 or. ISBN 84-8438-035-1. PMC 52408694. (Noiz kontsultatua: 2022-11-19).
- ↑ (Gaztelaniaz) Padrós Gómez, Calos. (2016). «La problemática de las fuentes clásicas. Reflexiones y planteamientos del caso Ausetano» Servei d’Investigacions Arqueològiques i Prehistòriques 34 [17]: 221-231..
- ↑ (Gaztelaniaz) Molas Font, Marai Dolores. (1979). «Acerca de la Urbe Ausetanorum y la ciudad romana de Ausa» Boletín del Seminario de Estudios de Arte y Arqueología: BSAA 45: 189-2020. ISSN 0210-9573..
- ↑ De Bernardo Stempel, Patrizia (2006) «From Ligury to Spain. Hispanic coins ("iberian" -(sk)en) and some theonyms». Palaeohispánica, n.º 6, pp. 45-58.
- ↑ (Gaztelaniaz) Catalunya), Ergates Informàtica (Barcelona. «Ruta de los íberos ausetanos | femturisme» www.femturisme.cat (Noiz kontsultatua: 2021-02-20).
- ↑ Etnonimo etnia bat izendatzeko izena da.
- ↑ (Gaztelaniaz) García Alonso, Juan Luis. (2005). «Idoeuropeos en el Nordeste» Acta paleohispánica, IX. Palaeohispanica 5, (2005) 5: 235-258..
