Plantagacoj

Kiel legi la taksonomion

Plantagacoj

Biologia klasado

Regno:	plantoj Plantae
Subregno:	trakeofitoj Tracheophyta
Superdivizio:	spermatofitoj Spermatophyta
Divizio:	angiospermoj Angiospermae
Klaso:	dukotiledonoj Magnoliopsida
Subklaso:	asteredoj Asteridae lamiedoj Lamiidae
Ordo:	lamialoj Lamiales
Familio:	plantagacoj Plantaginaceae Juss. ^[1]

Tipa genro

plantago Plantago
L.

Aliaj Vikimediaj projektoj

Sistematiko en Vikispecioj

Komunejo pri Plantagacoj

v • d • r

La plantagacoj^[2] (latine Plantaginaceae) estas planta familio el la dukotiledonaj angiospermoj. Tiu familio apartenas al la ordo lamialoj (Lamiales). Ĝi enhavas ĉirkaŭ 120 genrojn kaj pli ol 1600 speciojn^[1]^,^[3]. Ĝia tipa genro estas plantago^[2].

Taksonomio

La plantagacoj estas tradicie priskribataj kun nur tri genroj: Bougueria, Littorella, kaj Plantago. Novaj filogenaj esploroj montris ke la plantagacoj en strikta senco estas interplektitaj kune kun pluraj genroj antaŭe listigitaj en la familio de skrofulariacoj (sed ne la tipogenro skrofuliaro). Kvankam la nomo Veronicaceae (1782) estas la plej malnova familionomo por ĉi tiu grupo, Plantaginaceae (1789) estas protektita laŭ la Internacia Kodo de Botanika Nomenklaturo (IKBN) kaj havas sekve prioritaton super ĉiu pli frua familinomo priskribanta grupo en kiu estas plantagacoj. Krome la IKBN ne konsideras familinomojn uzitaj antaŭ 1789 protekteblaj, kio plue elŝlosas uzadon de la nomo Veronicaceae. Oni proponis ke la nomo Antirrhinaceae havu konservan prioritaton super Plantaginaceae, sed intertempe la Angiosperm Phylogeny Group akceptis la nomon Plantaginaceae. Olmstead (2003) tamen elektis uzi la nomon Veronicaceae.

Laŭ WFO kaj TPL

Laŭ World Flora Online kaj The Plant List (26 jun. 2020)^[1]^,^[3], jen ĉi-sube la listo de la akceptitaj taksonoj, kaj ties Esperantaj nomoj^[4]:

Angiospermae - angiospermoj
- Lamiales Bromhead - lamialoj
  - Plantaginaceae Juss. - plantagacoj
    - Acanthorrhinum Rothm. - akantorino
    - Achetaria Cham. & Schltdl. - aketario
    - Adenosma R. Br. - adenosmo
    - Albraunia Speta - albraŭnio
    - Anarrhinum Desf. - anarino
    - Angelonia Bonpl. - angelonio
    - Antirrhinum L. - antirino^[5]
    - Aragoa Kunth - aragoo
    - Asarina Mill. - azarino
    - Bacopa Aubl. - bakopo
    - Basistemon Turcz. - bazistemono
    - Benjaminia Mart. ex Benj. - benjaminio
    - Besseya Rydb. - besejo**
    - Bougueria Decne. - bugerio
    - Brookea Benth. - brukeo
    - Bryodes Benth. - briodo*
    - Bythophyton Hook. f. - bitofito
    - Callitriche L. - kalitriko^[6]
    - Campylanthus Roth - kampilanto
    - Chaenorhinum (DC.) Rchb. - kenorino
    - Chelone L. - kelono
    - Chionophila Benth. - kionofilo
    - Collinsia Nutt. - kolinsio
    - Conobea Aubl. - konobeo
    - Cymbalaria Hill - cimbalario^[7]
    - Darcya B.L. Turner & C.C. Cowan - darcio
    - Deinostema T. Yamaz. - deinostemo
    - Digitalis L. - digitalo^[8]
    - Dintera Stapf - dintero
    - Dizygostemon (Benth.) Radlk. ex Wettst. - dizigostemono
    - Dopatrium Buch.-Ham. ex Benth. - dopatrio
    - Ellisiophyllum Maxim. - elisiofilo
    - Encopella Pennell - enkopelo
    - Epixiphium (Engelm. ex A. Gray) Munz - epiksifio
    - Erinus L. - erinuso
    - Galvezia Dombey ex Juss. - galvezio
    - Gambelia Nutt. - gambelio
    - Geochorda Cham. & Schltdl. - geokordo
    - Globularia L. - globulario^[9]
    - Gratiola L. - gratiolo^[10]
    - Hebe Comm. ex Juss. - hebeo
    - Heliohebe Garn.-Jones - heliohebeo
    - Hemianthus - hemianto
    - Hemiphragma Wall. - hemifragmo
    - Herpestis C.F. Gaertn. - herpestiso*
    - Hippuris L. - hipurido^[11]
    - Holmgrenanthe Elisens - holmgrenanto
    - Holzneria Speta - holznerio
    - Hueblia Speta - hublio
    - Hydrotriche Zucc. - hidrotriko
    - Hydrotrida - hidrotrido
    - Ildefonsia Gardner - ildefonsio
    - Isoplexis (Lindl.) Benth. - izoplekso
    - Kashmiria D.Y. Hong - kaŝmirio
    - Keckiella Straw - kekielo
    - Kickxia Dumort. - kiksio
    - Lafuentea Lag. - lafuenteo
    - Lagotis Gaertn. - lagoto
    - Leiostemon Raf. - leiostemono
    - Lendneria Minod - lendnerio
    - Leptandra Nutt. - leptandro*
    - Leucospora Nutt. - leŭkosporo
    - Limnophila R. Br. - limnofilo
    - Linaria Mill. - linario^[12]
    - Lindenbergia - lindenbergio
    - Littorella P.J. Bergius - litorelo
    - Lophospermum D. Don - lofospermo
    - Mabrya Elisens - mabrio
    - Macuillamia Raf. - makuilamio
    - Maurandella (A. Gray) Rothm. - maŭrandelo**
    - Maurandya Ortega - maŭrandio
    - Mecardonia Ruiz & Pav. - mekardonio
    - Melosperma Benth. - melospermo
    - Micranthemum - mikrantemo
    - Microcarpaea R. Br. - mikrokarpeo
    - Misopates Raf. - mizopato
    - Mohavea A. Gray - mohaveo
    - Monopera Barringer - monopero
    - Monttea Gay - monteo
    - Nanorrhinum Betsche - nanorino
    - Neogaerrhinum Rothm. - neogerino
    - Neopicrorhiza D.Y. Hong - neopikrorizo
    - Nothochelone (A. Gray) Straw - notokelono
    - Nuttallanthus D.A. Sutton - nutalanto
    - Odicardis Raf. - odikardo
    - Ourisia Comm. ex Juss. - urizio
    - Paederotella (E. Wulff) Kem.-Nath. - pederotelo
    - Pagesia Raf. - pagezio
    - Parahebe W.R.B. Oliv. - parahebeo
    - Pennellianthus F. S. Crosswhite in F. S. Crosswhite & S. Kawano - penelianto
    - Penstemon Schmidel - penstemono
    - Pentstemonopsis Rydb. - pentstemonopso
    - Plantago L. - plantago^[2]
    - Pogonorrhinum Betsche - pogonorino
    - Psammetes Hepper - psameto*
    - Pseudolysimachion (W.D.J. Koch) Opiz - pseŭdolizimakio
    - Pseudorontium (A. Gray) Rothm. - pseŭdorontio
    - Rehmannia - remanio
    - Rhodochiton Zucc. ex Otto & A. Dietr. - rodokitono
    - Russelia Jacq. - ruselio
    - Sairocarpus D.A. Sutton - sairokarpo
    - Schistophragma Benth. ex Endl. - skistofragmo
    - Schweinfurthia A. Braun - ŝvejnfurtio
    - Scoparia L. - skopario
    - Scrofella Maxim. - skrofelo
    - Sibthorpia L. - sibtorpio
    - Silvinula Pennell ex Britton - silvinulo
    - Sophronanthe Benth. - sofronanto
    - Spirostegia - spirostegio
    - Stemodia L. - stemodio
    - Synthyris Benth. - sintirido*
    - Tetranema Benth. - tetranemo
    - Tetraulacium Turcz. - tetraulacio
    - Tonella Nutt. ex A. Gray - tonelao
    - Triaenophora - trienoforo
    - Trimerocalyx (Murb.) Murb. - trimerokaliko
    - Trungboa - trungboo
    - Uroskinnera Lindl. - uroskinero
    - Veronica L. - veroniko^[13]
    - Veronicastrum Heist. ex Fabr. - veronikastro
    - Wulfenia Jacq. - vulfenio
    - Wulfeniopsis D.Y. Hong - vulfeniopso

*genro akceptita en TPL sed ne en WFO, kiu tamen akceptas ĝiajn speciojn.

**genro akceptita en WFO sed ne en TPL. Tamen laŭ WFO, estas neniu akceptita specio en ĝi.

Kategorio Plantagacoj en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Plantagacoj en Vikispecioj (Kolekto pri ĉiuj vivantaj estuloj)

Portalo pri Biologio

Referencoj

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri botaniko.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).

[WFO-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Plantaginaceae ĉe World Flora Online

[PIV-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 plantago en PIV ĉe vortaro.net

[TPL-3] 3,0 ^3,1 Plantaginaceae ĉe The Plant List

[4] Listo de plantoj baza ĉe Google Sheets

[5] antirino en PIV ĉe vortaro.net

[6] kalitriko en PIV ĉe vortaro.net

[7] cimbalario en PIV ĉe vortaro.net

[8] digitalo en PIV ĉe vortaro.net

[9] globulario en PIV ĉe vortaro.net

[10] gratiolo en PIV ĉe vortaro.net

[11] hipurido en PIV ĉe vortaro.net

[12] linario en PIV ĉe vortaro.net

[13] veroniko en PIV ĉe vortaro.net

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]