Nacia Teatro (Budapeŝto)
| Nacia Teatro | |||
|---|---|---|---|
 | |||
teatrejo 
| |||
| Bazaj datoj | |||
| Tipo | Teatro | ||
| Estiĝo | 1-a de aŭgusto 2000 | ||
| Malfermo | 15-a de marto 2002 | ||
| Adreso | |||
| Lando | Hungario vd
| ||
| Situo | Pest (urbo) (ĝis 1873), poste Budapeŝto | ||
| Situo | |||
| Geografia situo | 47° 29′ 39″ N, 19° 3′ 37″ O (mapo)47.494219.0604 | ||
| |||
 Nacia Teatro | |||
| Retejo | http://www.nemzetiszinhaz.hu/ | ||
La Nacia Teatro en Budapeŝto estas la plej grava teatro en la ĉefurbo havanta 4 epokojn en diversaj konstruaĵoj. La nuna teatro estis la kvara stabila (ne migranta) teatro en Hungara reĝlando, ties lokon montras la ŝablono.
_%C3%BAt_-_M%C3%BAzeum_k%C3%B6r%C3%BAt_sarok,_a_Nemzeti_Sz%C3%ADnh%C3%A1z_%C3%A9s_a_Nemzeti_Sz%C3%ADnh%C3%A1z_b%C3%A9rh%C3%A1za._-_Budapest,_Fortepan_82203-crop.jpg)
La unua teatro
[redakti | redakti fonton]En la 18-a jarcento la teatroj estis germanlingvaj, sed sporade estis ankaŭ hungarlingvaj migraj teatroj. Komence de la 19-a jarcento oni multe decidis fondi hungaran nacian teatron. Tiu pretiĝis en 1837 ekster de la tiama urbomuro de Pest (urbo) fare de arkitekto Mátyás Zitterbarth. La debuta prezentaĵo estis verko de Mihály Vörösmarty. La tiama Teatro Magyar ŝanĝis nomon al Nacia Teatro en 1840. En la 15-an de marto 1848 okazis solena prezentado honore al la revolucio. La klasikisma teatro estis pligrandigita en 1875 al impona angulkonstruaĵo. Ĉefe loĝejoj estis alkonstruitaj, ties profito helpis la teatran buĝeton. La teatro funkciis ĝis 1908 kaj ĝi estis malkonstruita en 1914.
Ĝis ekfunkcio de Budapeŝta Ŝtata Operejo en 1884 la teatro prezentis ankaŭ operojn kaj baletojn.
Aktualaj teatrestroj
[redakti | redakti fonton]- József Bajza (poeto) (1837–1838)
- Móric Szentkirályi (1838)
- Gedeon Ráday (1806) (1838–1840, 1845–1849, 1855–1860)
- Pál Nyáry (1839-1840)
- János Simontsits (1841–1842, 1849–1852)
- Endre Bartay (1843–1845)
- Leó Festetics (1852–1854)
- Mihály Nyéky (1854–1855, 1860–1862)
- Sámuel Radnótfáy Nagy (1862–1869)
- Antal Zichy (1869–1870)
- Bódog Orczy (1870–1873)
- Ede Szigligeti (1873–1878)
- Frigyes Podmaniczky (1875–1886)
- István Keglevich (1886–1888)
- Ferenc Beniczky (1888–1891)
- Géza Zichy (1891–1894)
- Elek Nopcsa (1894–1897)
- Andor Festetics (aktoro) (1894–1900)
- László Beöthy (teatrestro) (1900–1902)
- Sándor Somló (1902–1908)
La plej menciindaj aktoroj estis en tiu epoko János Bartha (aktoro, 1799), Károly Benza, Lina Bodenburg, Hermin Boér, Mária Csávássy-Fekete Kovácsné, Natália Csercser, Teréz Csillag, József Dezső, Béla Hetényi, Lujza Magda Hubenayné, Júlia Gvozdanovics, Ákos Egressy, Gábor Egressy, Gusztáv Eőry Pordán, Ilka Fáncsy, Mari Fehérvári, József Farkas (dancisto), Mihály Füredi, Ida Harmath, Anikó Hivatal, Jenő Ivánfi, Borcsa Kocsisovszky, Ferenc Komlóssy (aktoro), Ida Komlóssy Kövérné, Róza Laborfalvi, Márton Lendvay (patro), Margit Maróthy, Károly Megyeri, Lajos Mészáros (aktoro), Flóra Munkácsy, János Németh (operkantisto), György Némethy, György Pálffy (aktoro), Mihály Réthy, Xavér Ferenc Stéger, József Szákfy, József Szerdahelyi, Jolán Szigeti, Pál Szilágyi (aktoro), József Tamássy, György Telepi (ankaŭ dekoraciisto), Lajos Temesváry, Miklós Udvarhelyi.
Membroj en la opera kaj baleta branĉoj estis:
- Géza Allaga (dirigento, violonĉelisto), Henrik Benkő (muzikisto), Gusztáv Böhm la unua reĝisoro pri operoj, Franz Doppler flutisto, Karl Doppler flutisto, Adolf Ellenbogen (violonisto kaj dirigento), Elek Erkel drumisto, Ferenc Erkel (dirigento), Vilmos Foltényi (korusano), Vilmos Grünfeld (violonisto), Ede Gócs (korusano), Lajos Hegedűs (teatrestro), Dragomir Krančević (koncertmajstro), Ede Reményi (koncertmajstro), János Richter (dirigento), Márk Rózsavölgyi (koncertmajstro)
- operkantistoj Vittorina Bartolucci, Ida Benza, Ignác Bognár, Vilma Bognár, Róza Bogya, Anna Carina, Marietta Erdélyi, Heinrich Ernst, Jozefa Ernstné Kaiser, Zsófia Hofbauer, Ida Huber, Fülöp Láng, Ferenc Ormay, Irma Reichová, Ilka Toperczer, Erzsébet Vidmár.
- Emília Aranyváry (baletisto), Federico Campilli (koreografo), Lajos Kilányi (koreografo), Irma Rotter (baletisto).
La dua teatro
[redakti | redakti fonton]| Nacia Teatro (la dua teatrejo) | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| teatrejo
| |||
| Bazaj datoj | |||
| Tipo | Teatro | ||
| Estiĝo | 1-a de aŭgusto 2000 | ||
| Malfermo | 15-a de marto 2002 | ||
| Adreso | |||
| Lando | Hungario vd
| ||
| Situo | Budapeŝto | ||
| Situo | |||
| Geografia situo | 47° 29′ 48″ N, 19° 4′ 12″ O (mapo)47.49666719.07 | ||
| |||
 Nacia Teatro (la dua teatrejo) | |||
| Retejo | http://www.nemzetiszinhaz.hu/ | ||
En 1908 la teatro ŝanĝis lokon al la tiam funkcianta teatro Népszínház aŭ "Popolteatro" (en la nuna Placo Blaha Lujza), kie daŭre funkciis ĝis 1964. Tiam pro konstruado de metroo oni malkonstruis ankaŭ tiu ĉi teatron. Pli frue la teatrejo ruiniĝis dum sieĝo de Budapeŝto (1945) kaj dum la hungara revolucio de 1956 signifas aktoroj estis partoprenantoj.
Kelkaj aktoroj en tiu erao estis ekzemple Gábor Agárdy, Gizi Bajor, Samu Balázs, Lajos Básti, Oszkár Beregi, Ferenc Bessenyei, Mariann Csernus, Gyula Csortos, Hilda Gobbi, József Hajdú, Ferenc Kállai, György Kálmán, Ferenc Ladányi, Margit Lukács, János Makláry, Erzsi Máthé, Ági Mészáros, Árpád Ódry, Lajos Őze, Matild Palay, Erzsi Pápai, János Rajz, Gellért Raksányi, Anna Rápolthy, Kálmán Rózsahegyi, Éva Ruttkai, Imre Sinkovits, Artúr Somlay, Emma Somló, Pál Somogyvári, Margit Szabó, József Tímár, Anna Tőkés, Mari Törőcsik, Jenő Törzs, Tivadar Uray, Hédi Váradi, Zsuzsa Zolnay, dirigento estis Rezső Lavotta, reĝisoroj estis Sándor Bodnár kaj Endre Gellért.
Aktualaj teatrestroj
[redakti | redakti fonton]- Imre Tóth (teatrestro) (1908–1917)
- Zoltán Ambrus (verkisto) (1917–1922)
- Sándor Hevesi (1922–1932)
- László Márkus (reĝisoro) (1932–1933)
- Géza Voinovich (1933–1935)
- Antal Németh (1935–1944)
- Ferenc Sándor Kiss (1944)
- Tamás Major (1945–1962)
La tria teatro
[redakti | redakti fonton]| Nacia Teatro | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| teatrejo
| |||
| Bazaj datoj | |||
| Tipo | Teatro | ||
| Estiĝo | 1-a de aŭgusto 2000 | ||
| Malfermo | origine 1897, kiel Nacia Teatro 1966 | ||
| Rekonstruo | 1966 | ||
| Teĥnikaj datoj | |||
| Sidlokoj | 756 | ||
| Adreso | |||
| Paĝaro | https://pestimagyarszinhaz.hu/ | ||
| Adreso | 1077 Budapest, Hevesi Sándor tér 4. | ||
| Lando | Hungario vd
| ||
| Situo | Budapeŝto | ||
| Situo | |||
| Geografia situo | 47° 30′ 14″ N, 19° 4′ 24″ O (mapo)47.50419.07323 | ||
| |||
 Nacia Teatro | |||
| Retejo | http://www.nemzetiszinhaz.hu/ | ||
La Nacia Teatro denove ŝanĝis lokojn unue al nuntempa Teatro Thália (Budapeŝto) inter 1964-1966, poste al la tiama Teatro Magyar, kiu en 1966 estis pligrandigita kaj plene renovigita. Tamen pro la situo la konstruaĵo ne plaĉis al la publiko, ja kiel nacia teatro ĝi nepre bezonas imponan lokon en la ĉefurbo kaj ne laŭ malgranda placo kun malbonaj trafikaj cirkonstancoj. La politiko ofte ordonis, ekzemple pli novaj reĝisoroj alvenis en 1978: Tamás Ascher, Gábor Székely (reĝisoro) kaj Gábor Zsámbéki. István Énekes (koreografo) faris la necesajn koreografiajn laborojn.
Oni planis tre longe novan teatron, komence en urba parko, poste en urbocentro, fine pro politika premo laŭ maldekstra bordo de Danubo. Grupo de geaktoroj enuis la mizeran staton en provizoraj lokoj, tial ili fondis Teatron Katona József en 1985. Restis plu en la nacia teatro ekzemple Gábor Agárdy, György Győrffy, Miklós Tolnai kaj Sándor Tóth (muzikalkantisto). El la foririntoj menciindas Miklós Benedek, György Cserhalmi, Mari Csomós, Károly Eperjes, Hilda Gobbi, Piroska Molnár, Mária Ronyecz, László Sinkó, László Szacsvay, Dorottya Udvaros. Pro la forirantoj la nivelo draste malboniĝis. Fine la kvara nacia teatro ekfunkciis, tiu ĉi (tria) nacia teatro prenis denove la nomon Teatro Magyar. Tamen la aktora hejma lernejo ne foriris, ĝi daŭre funkciis plu.
Aktualaj teatrestroj
[redakti | redakti fonton]- Béla Both (reĝisoro) (1964–1971)
- Endre Marton (1971–1978)
- Péter Nagy (literaturhistoriisto) (1978–1979)
- János Sziládi (1979–1982)
- Dezső Malonyai (teatrestro) (1982–1989)
- Imre Csiszár (reĝisoro) (1989–1991)
- László Ablonczy (1991–1999)
- István Iglódi (1999–2000)
La kvara teatro
[redakti | redakti fonton]| Nacia Teatro | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| teatrejo
| |||
| Bazaj datoj | |||
| Tipo | Teatro | ||
| Estiĝo | 1-a de aŭgusto 2000 | ||
| Malfermo | 15-a de marto 2002 | ||
| Adreso | |||
| Lando | Hungario vd
| ||
| Situo | Budapeŝto | ||
| Situo | |||
| Geografia situo | 47° 28′ 15″ N, 19° 4′ 15″ O (mapo)47.4708333319.07083333Koordinatoj: 47° 28′ 15″ N, 19° 4′ 15″ O (mapo) | ||
| |||
 Nacia Teatro | |||
| Retejo | http://www.nemzetiszinhaz.hu/ | ||
La kvara Nacia Teatro funkcias ekde 2001. Ĝi troviĝas laŭ la Danubo. Kelkaj opinias, ke la teatro simbolizas ŝipon. En 2005 apude Palaco de Artoj konstruiĝis.
La teatro kune kun la apuda subĉiela teatro havas 20 844 kvadratmetrojn. En la konstruaĵo centre estas la preskaŭronda sidlokaro (619 sidlokoj). Apud la konstruaĵo estas ankaŭ memorparko kune kun skulptaĵoj de hungaraj aktoroj. Tie estas ankaŭ subĉiela teatro kaj labirinto el heĝo.
Kelkaj aktoroj el tiu periodo
[redakti | redakti fonton]- Péter Blaskó
- László Földes (muzikisto)
- Gábor Hevér
- Mari Nagy
- Ödön Rubold
- József Szarvas
- Dorottya Udvaros
Aktualaj teatrestroj
[redakti | redakti fonton]- György Schwajda (2000–2002)
- Péter Huszti (2002)
- Tamás Jordán (2003–2008)
- Róbert Alföldi (2008–2013)
- Attila Vidnyánszky (2013-)
-
La plej nova Nacia Teatro -
La plej nova Nacia Teatro -
La plej nova Nacia Teatro -
Fenestroj
.jpg)
.jpg)
.jpg)