Il trovatore
| Il Trovatore | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| drama muzika verko | |||||
| Aŭtoroj | |||||
| Lingvoj | |||||
| Lingvo | itala lingvo | ||||
| Eldonado | |||||
| Eldondato | 1852 | ||||
| Ĝenro | opero | ||||
| Loko de rakonto | Provinco Biskajo • Aragonio | ||||
| |||||
| |||||
Il trovatore (La Trobadoro) estas opero en kvar aktoj de Giuseppe Verdi laŭ itallingva libreto verkita ĉefe de Salvadore Cammarano, baze sur la hispanlingva teatraĵo El trovador (1836) de Antonio García Gutiérrez. Ĝi estis la plej sukcesa teatraĵo de Gutiérrez, kiun la fakulo pri Verdi nome Julian Budden priskribas kiel "tre flua, kreska melodramo rimarkinde defia de la aristotelaj unuecoj, kun ĉia maniero de fantastaj kaj bizaraj eventoj."[1]
Ties premiero okazis ĉe la Teatro Apollo en Romo en la 19a de Januaro 1853, kie ĝi "ekis venkan marŝon tra la opera mondo,"[2] sukceso ŝulda al la laboro de Verdi dum la antaŭaj tri jaroj. Ĝi ekis per sia alproksimiĝo de Januaro de 1850 al Cammarano kun la ideo de Il trovatore. Sekvis, malrapide kaj kun interrompoj, la preparado de la libreto, unue fare de Cammarano ĝis sia morto meze de 1852 kaj poste ĉe la juna libretisto Leone Emanuele Bardare, kiu havigis al la komponisto la oportunon proponi gravajn reviziojn, kiuj estis plenumitaj sub sia direktorado.[3] Tiuj revizioj estas vidataj ĉefe en la etendo de la rolo de Leonora.
Por Verdi, la tri jaroj pleniĝis je opera aktiveco ĉar la laboro pri tiu opero ne pluis dum la komponisto verkis kaj premieris Rigoletto en Venecio en Marto de 1851 kaj ankaŭ dum liaj personaj aferoj limigis lian aktivecon. Poste, en Majo de 1851, aldona komisio estis proponita de la kompanio de Venecio post la sukceso de Rigoletto' tie. Poste alia venis el Parizo dum li estis vizitante tiun urbon el la fino de 1851 kaj ĝis Marto de 1852. Tiele, eĉ antaŭ la libreto por Il trovatore estis eĉ kompletigita, antaŭ la muziko estis verkita, kaj antaŭ la opero premierita, Verdi havis totalon de kvar diversaj operprojektoj laborotaj kaj en diversaj stadioj de disvolvigo.
Nune, en sia itallingva versio, Trovatore estas ludita tre ofte kaj estas ekzemplo de standarda opera repertorio.
En Esperanto Aperis
[redakti | redakti fonton]Referencoj
[redakti | redakti fonton]Notoj
- ↑ Budden, p. 59
- ↑ Budden, p. 66
- ↑ Budden, p. 65
- ↑ Luiza Carol Balado pri la grafo Trubaduro – Unua parto, Esperanta Retradio la 27an de decembro 2023
- ↑ Luiza Carol Balado pri la grafo Trubaduro – Dua parto, Esperanta Retradio la 3an de januaro 2024
Ĉefaj fontoj
- Grover-Friedlander, Michal (2005). Vocal Apparitions: The Attraction of Cinema to Opera. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-12008-9. antaŭvidebla at Google Books.
- Marcus, Millicent Joy (1986). Italian Film in the Light of Neorealism. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-10208-5. antaŭvidebla ĉe Google Books.
- Melitz, Leo (1921). The Opera Goer's Complete Guide. OCLC 5128391. videbla ĉe Google Books.
- Osborne, Charles (2007). The Opera Lover's Companion. Yale University Press. ISBN 978-0-300-12373-9. Preview at Google Books.
- Phillips-Matz, Mary Jane (1993), Verdi: A Biography, London & New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-313204-4
- Pitou, Spire (1990). The Paris Opéra: An Encyclopedia of Operas, Ballets, Composers, and Performers. Growth and Grandeur, 1815–1914. New York: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-26218-0.
- Tambling, Jeremy (1987). Opera, Ideology and Film. Manchester University Press. ISBN 0-7190-2238-X
Aliaj fontoj
- Baldini, Gabriele (1970), (trans. Roger Parker, 1980), The Story of Giuseppe Verdi: Oberto to Un Ballo in Maschera. Cambridge, et al: Cambridge University Press. ISBN 0-521-29712-5
- Chusid, Martin, (Eld.) (1997), Verdi’s Middle Period, 1849 to 1859, Ĉikago kaj Londono: University of Chicago Press. ISBN 0-226-10658-6 ISBN 0-226-10659-4
- De Van, Gilles (trad. Gilda Roberts) (1998), Verdi’s Theater: Creating Drama Through Music. Ĉikago kaj Londono: University of Chicago Press. ISBN 0-226-14369-4 (hardback), ISBN 0-226-14370-8
- Martin, George, Verdi: His Music, Life and Times (1983), New York: Dodd, Mead and Company. ISBN 0-396-08196-7
- Pistone, Danièle (1995), Nineteenth-Century Italian Opera: From Rossini to Puccini, Portland, Oregon: Amadeus Press. ISBN 0-931340-82-9
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Verdi: "The story" and "History" Arkivigite je 2013-12-22 per la retarkivo Wayback Machine on giuseppeverdi.it angle
- Il trovatore: Liberaj muziknotoj por elŝuti de International Music Score Library Project.
- Registroj de Il trovatore
- Libretto Arkivigite je 2004-07-13 per la retarkivo Wayback Machine
- Aria database
- plia diskaro pri Il trovatore
- San Diego OperaTalk! with Nick Reveles: Il Trovatore Arkivigite je 2009-04-23 per la retarkivo Wayback Machine
- Il trovatore at the Internet Movie Database