Citadelo Hohensalzburg

Citadelo Hohensalzburg
Citadelo
Estas muzeo, fortreso, burgo [+]
Supermara alteco	540 m ü. A. [+]
Koordinatoj	47° 47′ 42″ N, 13° 2′ 50″ O (mapo)47.79513.0473
Estiĝo	1077
Citadelo Hohensalzburg (Aŭstrio) DEC
Citadelo Hohensalzburg
Vikimedia Komunejo:  Festung Hohensalzburg [+]
En TTT: Oficiala retejo [+]

La Fortikaĵo Hohensalzburg (germane Festung Hohensalzburg) troviĝas sur Festungsberg, malgranda monteto en la aŭstra grandurbo Salcburgo. Starigite laŭ peto de la salcburgaj princĉefepiskopoj kun longo de 250 m (820 ft) kaj larĝo de 150 m (490 ft), ĝi estas unu el la plej grandaj mezepokaj kasteloj en Eŭropo.

Historio

Komencoj

Konstruado de la fortikaĵo komenciĝis en 1077 sub ĉefepiskopo Gebehardo. Tiu origina dezajno estis nur baza kastelmuro kun ligna muro. En la Sankta Romia Imperio, la ĉefepiskopoj de Salzburg jam estis potencaj politikaj figuroj kaj ili vastigis la kastelon por protekti siajn interesojn. La konflikto de Gebhard kun imperiestro Henriko la 4-a dum la Investitura polemiko influis la vastiĝon de la kastelo, ĉar la ĉefepiskopo prenis la flankon de Gregorio la 7-a kaj la germana kontraŭ-reĝo Rudolf de Rheinfelden. La kastelo estis iom post iom vastigita dum la sekvaj jarcentoj. La ringaj muroj kaj turoj estis konstruitaj en 1462 sub princo-ĉefepiskopo Burkhard la 2-a von Weißpriach.

Princo-ĉefepiskopo Leonhard von Keutschach dum sia periodo de 1495 ĝis 1519 plue vastigis la kastelon. Lia helpanto Matthäus Lang von Wellenburg, kiu estis pli poste sukcedanto al Leonhard, en 1515 skribis priskribon de Reisszug, tre frua kaj primitiva funikularo kiu disponigis frajtaliron al la supra korto de la kastelo. La linio daŭre ekzistas, kvankam en ĝisdatigita formo, kaj estas verŝajne la plej maljuna funkcia fervojo en la mondo.

La nura tempo kiam la fortikaĵo fakte venis sub sieĝon estis dum la Germana Kamparana Milito en 1525, kiam grupo de ministoj, farmistoj kaj urbanaro provis forpeli Princo-ĉefepiskopon Matthäus Lang, sed ne konkeris la kastelon. En 1612 la senpovigita ĉefepiskopo Wolf Dietrich von Raitenau mortis ĉi tie en malliberejo. Dum la Tridekjara milito ĉefepiskopo Paris von Lodron fortigis la defendojn de la urbo, inkluzive de Hohensalzburg. Li aldonis diversajn partojn al la fortikaĵo, kiel ekzemple la pulvbutikoj kaj kromaj enirdometoj. La fortikaĵo estis transcedita sen batalo al francaj soldatoj sub generalo Jean Victor Marie Moreau dum Milito de la Dua koalicio en 1800 kaj la lasta princo-ĉefepiskopo Hieronymus von Colloredo fuĝis al Vieno. En la 19-a jarcento, ĝi estis utiligita kiel kazerno, stokaddeponejo kaj kelkarcero antaŭ funkciĉeso kiel armea antaŭposteno en 1861.

Novaj funkcioj lastatempe

Hohensalzburg-kastelo estis plibeligita ekde la malfrua 19-a jarcento kaj iĝis grava vidindaĵo kun la Festungsbahn-funikularo: ĝi malfermiĝis en 1892, gvidante supren de la urbo ĝis Hasengrabenbastei. Ĝi hodiaŭ staras kiel unu el la plej bonaj konservitaj kasteloj en Eŭropo.

Dum la frua 20-a jarcento ĝi estis utiligita kiel malliberejo, tenante italajn militkaptitojn dum la Unua mondmilito kaj naziajn aktivulojn antaŭ Anschluss.

Interno

La fortikaĵo konsistas el diversaj aloj kaj korto. La loĝejoj de la princo-episkopo situas en la tielnomita "Hoher Stock" (alta planko).

Salcburga virbovo

La Krautturm (pulvoturo) enhavas grandan aerofonon de pli ol 200 pipoj kiu estas nomita la "Salcburga virbovo" (germane Salzburger Stier). Tiu enorma mekanika orgeno estis konstruita en 1502 fare de ĉefepiskopo Leonhard von Keutschach. Ĝi estis renovigita fare de Rochus Egedacher en 1735. De Palmofesto ĝis la 31-a oktobro la "Salcburga virbovo" estas ludata ĉiutage je la 7-a, 11-a kaj 18-a horoj. La aerofono tiel iniciatis la ludadon de la kariljono ĉe Residenz-placo kaj finis ĝin denove. Unu el la plej famaj kabaredpremioj de Germanlingvio, Salzburger Stier, estas nomita laŭ ĝi.

Ora Halo

Komencante en 1498, ĉefepiskopo Leonhard von Keutschach havis la grandiozajn ŝtatloĝejojn instalitaj sur la tria etaĝo. La ĉambroj en kiuj la ĉefepiskopoj normale vivis estis unu plankon malsupre. La ŝtatloĝejoj estis ĉefe uzitaj por reprezentaj celoj kaj por festadoj. La Ora Halo estis riĉe ornamita kaj indikas ke la fortikaĵo servis la ĉefepiskopojn ne nur kiel rifuĝo dum krizo, sed ofte ankaŭ kiel loĝejo ĝis la 16-a jarcento.

Por akiri pli da spaco, ĉefepiskopo Leonhard von Keutschach konstruigis kvar masivajn marmorkolonojn sur la dekstra ekstera muro kaj alkonstruigis verandon. Kiel en la aliaj ĉambroj la plafono estas kasona, ĉiu kasonero ornamita per orbutonoj simbolantaj la stelojn sur la ĉielo. La 17 metrojn longa trabo, apoganta la plafonon, estas precipe menciinda. La blazono de Leonhard von Keutschach kune kun tiuj de la Sankta Romia Imperio, la plej potencaj germanaj urboj kaj la episkopejoj kiuj estis ligitaj al Salzburg, estas pentrita sur ĝi.

Kapelo de ĉefepiskopo Leonhard von Keutschach

Ĉefepiskopo Leonhard von Keutschach (1495-1519) starigis la kapelon en pli posta tempo. Riĉe ornamita stelvolbaĵo ornamas la plafonon de la kapelo. La interna parto de la pordo ĉe la enirejo estas kovrita per stuko. La pentrita kadro montras ruĝajn kolonojn sur alta soklo kun grizaj kapitaloj. La blazono de Salzburg kaj de Leonhard von Keutschach estas reproduktita en la timpano sub la mitro, legatokruco kaj glavo. Speciala kvalito de la blazono estas la rapo kaj en multaj lokoj en la fortikaĵo tio povas esti trovita kiel indiko de la konstruado de princ-ĉefepiskopa Keutschach. En la norda muro de la kapelo ekzistas du malfermaĵoj kiuj faris ebla partopreni la diservon de la flankoĉambro.

Ora kamero

La Ora Kamero estas la plej imponege meblita ĉambro de la princaj kameroj. La du longaj muroj estas alprenitaj per benkoj kiuj estas riĉe ornamitaj kun reboj, vinberoj, foliaro kaj bestoj. Tiuj benkoj kutimis esti kovritaj per ŝtofo aŭ ledo, sed la remburaĵo ne pluvivis en la modernan aĝon. La muroj ankaŭ kutimis esti kovritaj en oro-reliefornamita ledgobelino kiu ornamis la subaĵon de la muro.

Dormoĉambreto

La dormoĉambreto estas la plej intima ĉambro de la princaj kameroj. La origina meblaro kaj altvaloraj tekstiloj, kiel ekzemple gobelino, estis en la kuro de tempo anstataŭigita per pli "modernaj". La kompleksa panelo por teni for la malvarmon daŭre ekhavas atestanton al la grandiozeco de la pasinteco. La supraĵo de la paneloj estas ornamita kun gilded butonoj kaj rozetoj, dum la subaĵo, kiu estas nuda hodiaŭ, estis verŝajne kovrita per ledo aŭ velurgobelino. La pordo kaŝas necesejon, kio estas baze truo en la planko kun lignoframo. Reen en la pasinteco tio estis tre moderna sanitara instalaĵo kaj estis alirebla de ĉiu planko.

Literaturo

• Nicole Riegel: Die Bautätigkeit des Kardinals Matthäus Lang von Wellenburg (1468–1540), Münster (Westf.) 2009. ISBN 978-3-930454-75-4
• Karl Heinz Ritschel: Salzburger Miniaturen 2. Otto Müller Verlag, Salzburg-Wien 2001, ISBN 3-7013-1037-8
• Reinhard Medicus: Schlossberg (heute Festungsberg) und Nonnberg in Kultur- und Naturgeschichte, in: Bastei – Zeitschrift für die Erhaltung und Pflege von Bauten, Kultur und Gesellschaft, 54. Jahrgang. 3. Folge, Salzburg, 2005
• Nikolaus Schaffer: Zur Geschichte der Salzburger Geschütze im Jahr 1800. Sonderdruck aus: Mitteilungen der Gesellschaft für Salzburger Landeskunde, Band 125, Salzburg 1985.
• Patrick Schicht: Die Festung Hohensalzburg. Der Führer zu Geschichte und Architektur Wien 2007, ISBN 978-3-901232-88-6
• Patrick Schicht: Bollwerke Gottes. Der Burgenbau der Erzbischöfe von Salzburg Wien 2010, ISBN 978-3-85161-031-4
• Richard Schlegel: Feste Hohensalzburg, Otto Müller Verlag Salzburg, Salzburg 1944

Eksteraj ligiloj

• Ĉe "Salzburger Burgen und Schlösser"
• Hohensalzburg (privata retpaĝaro)
• Ĉe burgenseite.com
• Artikolo de la federacia ministerio pri monumentoj, 2006 Arkivigite je 2015-04-02 per la retarkivo Wayback Machine
• Kamerao rekte elsendanta
• Mallongaj informoj pri la fortikaĵo Arkivigite je 2015-03-15 per la retarkivo Wayback Machine