Aralia elata
 | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Aralia elata, japana Aralio,
| ||||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||||
La japana aralio (latine Aralia elata) estas plantospecio de la familio de la Araliacoj (Araliaceae).
Priskribo kaj ekologio
[redakti | redakti fonton]
„Aralia elata“ kreskas kiel somerverda, plurtrunka kaj granda arbusto aŭ malgranda arbo. En ĝia hejmregiono la planto kreskas ĝis alteco de 10 metroj, en Meezeŭropo ĝi nur atingas altecon de 4 ĝis 5 metroj. Ĝi havas nur malmultajn dikajn branĉojn kun griza arboŝelo kaj pikilhavaj branĉetoj. La alterne starantaj folioj longas ĝis 80 cm kaj estas unu- ĝis tri-oble pinataj. Aŭtune la folioj fariĝas ruĝe-flavaj kaj defalas.
La floraro de “Aralia elata” konsistas el terminale starantaj vertikalaj disbranĉitaj umbelaj floraroj. La blankaj, kvinnombraj floroj estas duseksaj aŭ masklaj, nur inaj ne ekzistas. Ekzistas nur unucirklo kun kvin stamenoj. Kvin kapeloj formas unu ovarion. Formiĝas bersimilaj drupoj, kiuj fariĝas mature malhelbluaj ĝis nigraj. En vintro birdoj manĝas ilin.
La kromosomonombro estas 2n = 24.
Disvastigo
[redakti | redakti fonton]„Aralia elata“ hejmiĝas origine en Rusujo (orienta Siberio), Ĉinujo (Manĉurio), Japanujo kaj Koreujo
Sistematiko
[redakti | redakti fonton]Oni povas distingi kvar variojn: • “Aralia elata” (MIQ.) SEEM. var. “elata”: Ĝi hejmiĝas en Ĉinujo, Koreujo kaj Japanujo. En Usono ĝi estas neofito. • „Aralia elata“ var. „inermis“ (YANAGITA) J.WEN: Ĝi hejmiĝas sur la Insuloj Izu en Japanujo. • “Aralia elata” var. “mandshurica” (RUPR. & MAXIM.) J.WEN: Tiu vario hejmiĝas en la nordaj partoj de Ĉinujo, Koreujo kaj la fora azio de Rusujo. • „Aralia elata“ var. „ryukyuensis“ J.WEN: Ĝi venis de la Rjukju-insularo kaj okcidenta Tajvano.
Uzado
[redakti | redakti fonton]La junaj foliburĝonoj estas manĝeblaj, En Japanujo ili estas bakitaj en tempuro. Tre junaj ŝosoj estas manĝataj ankaŭ krudaj. La folioj povas esti manĝataj post brogado.[1]
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Rafaël Govaerts (Hrsg.): „Aralia“ - „World Checklist of Selected Plant Families“ des Royal Botanic Gardens, Kew. Arkivigite je 2020-07-13 per la retarkivo Wayback Machine Zuletzt eingesehen am 29. April 2018.
- Qibai Xiang & Porter P. Lowry: „Araliaceae“: „Aralia elata“, S. 484 - textgleich online wie gedrucktes Werk, In: Wu Zheng-yi, Peter H. Raven & Deyuan Hong (Hrsg.): „Flora of China“, Volume 13 – „Clusiaceae through Araliaceae“, Science Press und Missouri Botanical Garden Press, Beijing und St. Louis, 2007. ISBN 978-1-930723-59-7 (Abschnitt Beschreibung)