Eliro

שְׁמוֹת
literatura verko • libro de la Biblio
Aŭtoroj
Lingvoj
Lingvo	Biblia Hebrea lingvo
Eldonado
Ĝenro	sankta libro
Loko de rakonto	Antikva Egiptio • Reed Sea • Rephidim • Elim • Wilderness of Sin • Monto Sinajo
Partoj • Eliro 1 • Eliro 2 • Eliro 3 • Eliro 4 • Eliro 5 • Eliro 6 • Eliro 7 • Eliro 8 • Eliro 9 • Eliro 10 • Eliro 11 • Eliro 12 • Eliro 13 • Eliro 14 • Eliro 15 • Eliro 16 • Eliro 17 • Eliro 18 • Eliro 19 • Eliro 20 • Eliro 21 • Eliro 22 • Eliro 23 • Eliro 24 • Eliro 25 • Eliro 26 • Eliro 27 • Eliro 28 • Eliro 29 • Eliro 30 • Eliro 31 • Eliro 32 • Eliro 33 • Eliro 34 • Eliro 35 • Eliro 36 • Eliro 37 • Eliro 38 • Eliro 39 • Eliro 40 vd
Roluloj Javeo • Moseo • Aarono • Shiphrah and Puah • Joĥebed • Mirjam • Jitro • Cipora • Abihu • Becalel • Faraono en la Biblio • Gerŝom • Eliezer • Ĥur • Eleazar • Itamar • Oholiab • Josuo • Amaleko • Javeo vd

Eliro (mallonge Eli) estas la dua libro (de la Malnova Testamento) en la Biblio. Ĝi estas la dua el la kvin libroj de Moseo, kiuj nomiĝas hebree Torao (kiu estas parto de la Tanaĥo), greke Pentateŭko.

Hebrea biblio
Tanaĥo Leĝo de Moseo (Torah) • Libro de Genezo • Libro de Eliro • Libro de Levidoj • Libro de Nombroj • Libro de readmono Profetaj libroj (Nevi'im) Unuaj profetoj • Josuo • Juĝistoj • 1-a libro de Samuel • 2-a libro de Samuel • 1 Reĝoj • 2 Reĝoj Postaj profetoj • Jesaja • Jeremia • Jeĥezkel Malgrandaj profetoj • Hoŝea • Joel • Amos • Obadja • Jona • Miĥa • Naĥum • Ĥabakuk • Cefanja • Ĥagaj • Zeĥarja • Malaĥi La skribaĵoj (Ketuvim) Poetaj libroj • Psalmoj • Proverboj • Ijob Kvin solenaj volvolibroj • Alta kanto de Salomono • Rut • Plorkanto • Predikanto (Kohelet) • Ester Historiaj libroj • Daniel • Ezra • Neĥemja • 1-a Kroniko • 2-a Kroniko
Judisma portalo Malnova Testamento Pentateŭko • Libro de Genezo • Libro de Eliro • Libro de Levidoj • Libro de Nombroj • Libro de Readmono Historiaj libroj • Josuo • Juĝistoj • Rut • 1-a de Samuel • 2-a de Samuel • 1 Reĝoj • 2 Reĝoj • 1-a Kroniko • 2-a Kroniko • Ezra • Neĥemja • Ester Saĝeco & Poetaro • Ijob • Psalmoj • Proverboj • Predikanto • Alta Kanto de Salomono Profetaj libroj Grandaj profetoj • Jesaja • Jeremia • Plorkanto • Jeĥezkel • Daniel Malgrandaj profetoj • Hoŝea • Joel • Amos • Obadja • Jona • Miĥa • Naĥum • Ĥabakuk • Cefanja • Ĥagaj • Zeĥarja • Malaĥi

Nomo

La titolo estas

• en la hebrea: שמות ("la nomoj de") laŭ la unuaj vortoj
• en la greka Septuaginto (LXX): ΕΞΟΔΟΣ
• en la latina Nova Vulgato: Liber Exodus (libro de la eliro).

La libro nomiĝas Eliro, ĉar ĝi rakontas pri la eliro de la Izraelidoj el Egiptujo, gvidate de Moseo.

Aŭtoro

Longe oni pensis, ke ĝin verkis la profeto Moseo laŭ Dia revelacio, sed hodiaŭ la plejmulto de la teologoj estas konvinkitaj, ke diversaj aŭtoroj ĝin verkis dum multe da tempo.

Detalojn vidu ĉe Pentateŭko!

Enhavo kaj strukturo

Jen ebla dispozicio en tri ĉefaj partoj:

• Izrael en Egiptujo (Eli 1 - 11)
• La eliro el Egiptujo (Eli 12 - 18)
• Ĉe la monto Sinaj (Eli 19 - 40)

Jen kelkaj konataj perikopoj el Eliro:

• Moseo en la kesto el kanoj
• La egiptaj plagoj
• La paska festeno
• La trairo tra la Ruĝa Maro
• La Dekalogo (Eli 20,2-17)
• La interligo de Sinaj
• La kesto de la interligo kaj la sankta tabernaklo
• La ora bovido

Resumo

La libro de Eliro daŭrigas la rakontadon de la Biblia ciklo, sekvante la historion de la izraelanoj de Egiptujo al la Sinaj-dezerto. Ĝi rakontas la historion de Moseo, kiu estis savita kiam infano kaj poste iĝis la vokita liberiginto de la izraelaj sklavoj en Egiptujo.

Dank' al mirindaj plagoj kiujn Dio sendis sur la egiptajn regantojn, Moseo atingis liberigi la izraelajn sklavojn el Egiptujo. Sekvas la eliro, la transirado de la Ruĝa Maro, kaj la vizitado de Sinaj-monto, kie Dio donas al Moseo la Dek Ordonojn.

La libro daŭrigas per detaloj pri la konstruado de la Sanktejo kaj inaŭgurado de la sacerdota sistemo. Ĝi montras la kontinuan ribelon de la izraela popolo kontraŭ Moseo kaj kontraŭ Dio, malgraŭ la mirakla liberigo kaj leĝado akceptita ĉe Sinaj-montaro.

Gravaj temoj de la libro estas la povo de Dio por liberigi sian popolon, la interrilatado inter Dio kaj homo, kaj la devoj de la izraela popolo stari kiel dia regno de pastroj.

Teksto en Esperanto

La (iom prilaborita) traduko de Zamenhof estas trovebla

• paperforme:
  • en la esperanta Biblio: IKUE kaj KELI (ed.): Biblio, eldonejo KAVA-PECH, Dobřichovice (Praha) 2006, ISBN 80-85853-90-6
• diversloke enrete:
  • https://web.archive.org/web/20010414021515/http://www.geocities.com/kalblando/biblio/eliro.htm (x-forme, kun versiklonombroj)

Vidu ankaŭ

• Skanaĵo de Esperanto-traduko de LLZ en Vikimedia Komunejo
• Tanaĥo
• Leĝo de Moseo
• Nova testamento