Τηθύς (γεωλογία)

Η θάλασσα της Τηθύος υπήρξε μεγάλη κεντρική θάλασσα, η οποία εκτεινόταν ανάμεσα στην Ευρασιατική ήπειρο και την Αφρικανική (Γκοντβάνα) στις εξής γεωλογικές περιόδους: σε όλο τον παλαιοζωικό αιώνα και στον μεσοζωικό αιώνα και στην πρώτη περίοδο του καινοζωικού αιώνα, η οποία ονομαζόταν τριτογενής και τώρα πλέον παλαιογενής περίοδος και η οποία περιελάμβανε τρεις εποχές (παλαιόκαινος εποχή, ηώκαινος εποχή, ολιγόκαινος εποχή). Βλ. Βικιπαίδεια, λήμμα Γεωλογικός Χρόνος. Η θάλασσα της Τηθύος ονομάστηκε έτσι χάρη στην αρχαία ελληνική θεότητα των ωκεανών Τηθύς. Σημερινά υπολείμματα της Τηθύος είναι η Μεσόγειος και η Ερυθρά Θάλασσα.

Όλο αυτό το μεγάλο γεωλογικό διάστημα (600 εκατομμύρια χρόνια περίπου) η Τηθύς παρέμεινε μία μακρόστενη θάλασσα που ένωνε τους δύο μεγάλους ωκεανούς της Γης. Έπαθε πολλές μεταβολές και τα όριά της μεταβλήθηκαν αρκετές φορές. Μεγάλη σημασία είχε κατά τις διάφορες ορογενέσεις και μάλιστα κατά την τελευταία αλπική ορογένεση. Μέσα στη θάλασσα αυτή και στα περιθώρια των δύο ηπείρων σχηματίστηκαν θαλάσσιες τάφροι (γεωσύγκλινα), μέσα στα οποία αποτέθηκαν ιζήματα και από αυτά αργότερα δημιουργήθηκαν οι αλπικές οροσειρές όπως οι Άλπεις, τα Πυρηναία, οι Δειναρικές Άλπεις, η Πίνδος, η οροσειρά Ταύρου, κ.λ.π.

Η Τηθύς έγινε εμπόδιο στην ανταλλαγή των χερσαίων πανίδων και χλωρίδων μεταξύ των βόρειων και νότιων περιοχών του μεγαλύτερου μέρους του πλανήτη μας. Το εμπόδιο όμως αυτό δεν ήταν ούτε μόνιμο ούτε αξεπέραστο. Σε πολλές φάσεις της γεωλογικής ιστορίας της Γης δημιουργήθηκαν κατάλληλες συνθήκες για τις επικοινωνίες, ανταλλαγές και μεταναστεύσεις ζώων και φυτών. Μέσα στη θάλασσα αυτή έζησαν στις διάφορες γεωλογικές εποχές πολλά ζώα. Ιδιαίτερη σημασία έχουν τα τρηματοφόρα (νουμμουλίτες, φουσουλίνες, γλιβικερίνες κ.λ.π.), τα κοράλλια, τα βραγχιόποδα, οι βελεμνίτες, οι αμμωνίτες κ.ά. Απολιθώματα αυτών βρίσκονται σήμερα σε πολλά στρώματα πετρωμάτων τα οποία σχηματίστηκαν μέσα στην Τηθύ θάλασσα. Τα απολιθώματα αυτά είναι πολύτιμοι οδηγοί στη γεωλογία, για τον προσδιορισμό, τη χρονολόγηση και την ταξινόμηση των διάφορων στρωμάτων.