Στένσιλ

Διάγραμμα - παράδειγμα ενός στένσιλ.

«Καλή χρονιά 1984» - Γκραφίτι από στένσιλ που «στόλιζε» το τείχος του Βερολίνου

Τo στένσιλ, στα ελληνικά διάτρητο επειδή φτιάχνεται από ένα διάτρητο πρότυπο, συνήθως από χαρτόνι ή άλλα υλικά που διαπερνούνται δύσκολα από χρώμα, χρησιμοποιείται για να δημιουργηθούν συγκεκριμένα σχέδια γκράφιτι (γράμματα,σύμβολα, μορφές, ή σχέδια) κάθε φορά που χρησιμοποιείται (μπορεί να χρησιμοποιηθεί πάνω από μια φορά έχοντας το ίδιο αποτέλεσμα). Η τεχνική στένσιλ στην εικαστική τέχνη αναφέρεται επίσης ως pochoir.

Τα στένσιλ διαμορφώνονται με την αφαίρεση των τμημάτων από το υλικό πρότυπο σχέδιο, υπό μορφή κειμένου ή εικόνας. Αυτό δημιουργεί ουσιαστικά ένα αρνητικό. Το πρότυπο μπορεί έπειτα να χρησιμοποιηθεί για να δημιουργήσει τη θετική εικόνα, με την εφαρμογή της χρωστικής ουσίας στην επιφάνεια του προτύπου, που μέσω των αφαιρούμενων τμημάτων θα αφήσει μια αναπαραγωγή του διάτρητου. Τα τμήματα του υπόλοιπου προτύπου που είναι απομονωμένα μέσα αφαιρούμενα μέρη της εικόνας καλούνται νησιά. Όλα τα νησιά πρέπει να συνδεθούν με άλλα μέρη του προτύπου με τις γέφυρες, δηλαδή στενά τμήματα του υλικού, που δεν αφαιρούνται ή μπορεί και να προστίθενται για αυτό το σκοπό. Μια σχετική τεχνική (που έχει βρει εφαρμογή σε μερικές υπερρεαλιστικές συνθέσεις) είναι η αερογραφία, στην οποία το ζωγράφισμα με ψεκασμό (σπρέυ γίνεται γύρω από ένα τρισδιάστατο αντικείμενο. Αυτή η τεχνική είναι συγκρίσιμη με τα έργα ζωγραφικής στις σπηλιές που χρονολογούνται παλιότερα από το 10.000 π.Χ., όπου τα χέρια των ανθρώπων χρησιμοποιούνταν για να δημιουργήσουν το περίγραμμα "τυπωμένων" χεριών, μεταξύ άλλων έργων τέχνης, όπως ζωγραφιές ζώων. Ο καλλιτέχνης πιθανόν ψέκαζε τη χρωστική ουσία γύρω από το χέρι του με το στόμα του. Ένα κόκκαλο μπορεί να χρησιμοποιούνταν για να κατευθύνει το ρεύμα της χρωστικής ουσίας.

Τα διάτρητα μπορούν να γίνουν με ένα ή πολλά στρώματα χρώματος χρησιμοποιώντας διαφορετικά πρότυπα, ένα για κάθε χρώμα, με σκοπό να δημιουργηθεί πολυχρωμία. Το στένσιλ χρησιμοποιείται συνήθως όταν θέλει κάποιος να αποτυπώσει πολλά ίδια αντίγραφα, ένα αντίγραφο ακριβείας ή ένα γρήγορο γκράφιτι.

Χρήση

Μολύβια αερολύματος

Τα στένσιλ αερολύματος έχουν πολλές πρακτικές εφαρμογές και η έννοια του στένσιλ χρησιμοποιείται συχνά σε βιομηχανικά, εμπορικά, καλλιτεχνικά, οικιστικά και ψυχαγωγικά περιβάλλοντα, καθώς και από το στρατό, την κυβέρνηση και τη διαχείριση υποδομών. Το πρότυπο χρησιμοποιείται για τη δημιουργία του περιγράμματος της εικόνας. Τα πρότυπα στένσιλ μπορούν να κατασκευαστούν από οποιοδήποτε υλικό που θα κρατήσει το σχήμα του, από απλό χαρτί, χαρτόνι, πλαστικά φύλλα, μέταλλα και ξύλο.

Μεταξοτυπία

Η μεταξοτυπία είναι ένας τύπος εκτύπωσης σε χαρτί ή κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα κατά τον οποίο το μελάνι απορροφάται από το ύφασμα. Η διαχείριση της μελάνης επιτυγχάνεται με ένα στένσιλ που εφαρμόζεται απευθείας στο χαρτί ή στα υφάσματα. Αυτή η διαδικασία επιτρέπει την επεξεργασία ενός μόνο χρώματος μελάνης κάθε φορά. Κατά συνέπεια, τα πολύχρωμα σχέδια πρέπει να μεταξοτυπώνονται αρκετές φορές, με κάθε διάστημα να απαιτεί χρόνο για να στεγνώσει.

Στρατιωτικό στένσιλ

Τα στένσιλ χρησιμοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια στις ένοπλες δυνάμεις των περισσότερων χωρών και συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα. Χρησιμοποιούνται για τη σήμανση εξοπλισμού, οχημάτων, μερίδων, πινακίδων, κρανών κ.λπ

Μολύβια αμμοβολής

Τα στένσιλ αμμοβολής είναι παχιά στένσιλ από βινύλιο ή καουτσούκ που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία σχεδίων σε ξύλο, σκυρόδεμα και γυαλί κατά τη διαδικασία αμμοβολής. Τα στένσιλ αμμοβολής είναι συνήθως αυτοκόλλητα σχέδια που επιτρέπουν στα στένσιλ να προσκολλώνται σχεδόν σε οποιαδήποτε επιφάνεια και να αφαιρούνται εύκολα μετά την ολοκλήρωση της αμμοβολής.

Airbrush

Το στένσιλ που χρησιμοποιείται στο airbrushing ονομάζεται frisket και εφαρμόζεται απευθείας στο σχέδιο. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο ή τον περιορισμό της υπερχείλισης χρώματος, τη δημιουργία αιχμηρών ή σύνθετων σχημάτων, αλλά δεν προορίζεται για πολλαπλές χρήσεις.