Μετάλλευμα

Αιματίτης (Hematite), μεταλλευτικό ορυκτό του σιδήρου με ευρεία διάδοση στο στερεό φλοιό της Γης

Μετάλλευμα (αγγλικά: Ore, Mineral, Erz) είναι συγκέντρωση ενός ή περισσοτέρων ορυκτών, που δημιουργήθηκε κατόπιν γεωλογικών διεργασιών στο φλοιό της γής ή στην επιφάνειά της ή στο θαλάσσιο πυθμένα και  από την οποία μπορεί να ληφθεί, με μια περισσότερο ή λιγότερο σύνθετη και οικονομικά συμφέρουσα επεξεργασία, ένα μέταλλο (π.χ. μετάλλευμα σιδήρου).Ο όρος αυτός έχει επεκταθεί και σε μη μεταλλικά ορυκτά, όπως π.χ. μετάλλευμα θείου, φθορίτου. Γενικότερα, οι Ορυκτές Πρώτες Υλες (ΟΠΥ, "Mineral resources") είναι συγκεντρώσεις ορυκτών ή πετρωμάτων, όχι απαραίτητα μεταλλευμάτων, των οποίων τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες, δικαιολογούν την εκμετάλλευσή τους και το συνακόλουθο οικονομικό ενδιαφέρον για χρήση στη βιομηχανία, την ενέργεια, το εμπόριο. Οι Ορυκτές Πρώτες Υλες (ΟΠΥ) ανήκουν στην ευρύτερη κατηγορία των φυσικών πόρων ("natural resources") και μάλιστα των μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων.

Κοιτασματολογία-Μεταλλευτική Ερευνα

Υφίστανται τμήματα του στερεού φλοιού της γης ή της επιφάνειας της γης ή του πυθμένα της θάλασσας,  όπου εξαιτίας διάφορων γεωλογικών διεργασιών, έχει προκληθεί εμπλουτισμός σε χρήσιμα ορυκτά ή μέταλλα ή γενικά χημικές ενώσεις σε τέτοιο βαθμό, ώστε η ποιότητά και η ποσότητά τους να δικαιολογούν την οικονομική αξιοποίησή τους. Αυτά ακριβώς τα τμήματα συνιστούν τα «κοιτάσματα» των χρήσιμων ορυκτών ή μεταλλευμάτων ή γενικά χρήσιμων ενώσεων.  Η έννοια του κοιτάσματος είναι στενά συνδεδεμένη με τη δυνατότητα εκμετάλλευσης των ορυκτών πρώτων υλών.

H Κοιτασματολογία είναι ο κλάδος των γεωεπιστημών που ασχολείται με την έρευνα εντοπισμού κοιτασμάτων, τη μελέτη των χαρακτηριστικών τους, την αξιολόγησή τους και την ενδεχόμενη περιβαλλοντική επικινδυνότητά τους. Οι συγκεντρώσεις χωρίς άμεσο οικονομικό ενδιαφέρον συνιστούν τις λεγόμενες "εμφανίσεις" (π.χ. εμφάνιση αμιάντου). Τα διάφορα ορυκτά τα οποία βρίσκονται μαζί με τα αξιοποιήσιμα σε ένα κοίτασμα ή μετάλλευμα και δεν παρουσιάζουν οικονομικό ενδιαφέρον ονομάζονται σύνδρομα ("gangue minerals"). 

Η Μεταλλευτική έρευνα που ασχολείται ειδικότερα με την έρευνα εντοπισμού των μεταλλευμάτων, περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, από τη γεωλογική χαρτογράφηση επιφανειών με αεροφωτογράφηση μέχρι αντιπροσωπευτική δειγματοληψία εδαφών. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει σύγχρονες γεωφυσικές μεθόδους, δηλ. με την εξέταση ανωμαλιών σε φυσικές ιδιότητες γεωλογικών σωμάτων, κλπ. οι οποίες συμπληρώνονται από την γεωχημική έρευνα δηλ. όπου αναζητούνται ανωμαλίες στην συγκέντρωση και κατανομή ιχνοστοιχείων στα εδάφη και τα νερά. Οταν από τις ανωτέρω ερευνητικές μεθόδους/τεχνικές, εντοπισθεί μετάλλευμα ή γενικότερα ενδιαφέρων γεωλογικός σχηματισμός, η μεταλλευτική έρευνα περνά στην επόμενη φάση της αξιολόγησης.  

Ιστοί και Υφές Μεταλλευμάτων

Χαρακτηριστική Υφή με δίδυμους κρυστάλλους μεταλλεύματος σφαλερίτη (sphalerite), Big Four Mine,Colorado,USA

Ο Ιστός (structure) εκφράζει τη μορφή, το βαθμό κρυστάλλωσης καθώς και τον τρόπο σύνδεσης των ορυκτών που συνιστούν το μετάλλευμα. Οι ιστοί των μεταλλευμάτων με βάση τους μορφολογικούς χαρακτήρες διακρίνονται σε:   

1. Απλοί κοκκώδεις ιστοί όταν τα ορυκτά εφάπτονται μεταξύ τους μέσα στο μετάλλευμα όπως σε ένα μωσαϊκό. Οι ιστοί αυτοί μπορεί να είναι: α. Αλλοτριόμορφοι ιστοί όταν τα ορυκτά φαίνονται ως κοκκώδη συσσωματώματα χωρίς ιδιομορφία β.  Υποδιόμορφοι ιστοί με μερική ιδιομορφία ορυκτών γ. Πανιδιόμορφοι ιστοί, με ορυκτά σε πλήρη ιδιομορφία δ. Πορφυριτικοί ιστοί με μεγάλους ιδιόμορφους κρυστάλλους (φαινοκρύσταλλοι) σε ακανόνιστη κύρια μάζα (matrix). 2. Συμπλεκτικοί ιστοί όταν υφίσταται αλληλοδιείσδυση των κρυστάλλων ή των κόκκων των διαφόρων ορυκτών. Οι ιστοί αυτοί μπορεί να είναι: α.Πλεγματοειδείς με δοκοειδείς ή βελονοειδείς κρυστάλλους σε πλέγμα του οποίου τα διάκενα πληρώνονται από έτερο ορυκτό  β.  Μυρμηκιτικοί ή γραφικοί ιστοί με λεπτομερή ανάμειξη δυο ορυκτών  γ. Ιστοί απόμειξης (exsolution) στερεών διαλυμάτων δ. Ποικιλτικοί ιστοί ε.  Αρτεριτικοί ιστοί όπου υπάρχει διείσδυση ενός ορυκτού με μορφή φλεβιδίων μέσα σε άλλο ορυκτό   στ.  Διαβλαστικοί ιστοί όπου έχουμε λεπτομερείς ινώδεις κρυστάλλους σε ακατάστατη ανάμειξη μεταξύ τους.    Τέλος, με βάση το μέγεθος των συστατικών οι ιστοί μπορεί να είναι α) Ισοδιαμετρικοί, όταν έχουμε το ίδιο μέγεθος κρυστάλλων για το σύνολο των συστατικών και β.  Ανισοδιαμετρικοί, όταν έχουμε διαφορετικό μέγεθος κρυστάλλων.      

Η Υφή (texture) αναφέρεται κυρίως στον τρόπο με τον οποίο τα διάφορα ορυκτολογικά συστατικά του μεταλλεύματος διατάσσονται στο χώρο, καθώς και τη μορφή που προκύπτει τελικά από την πλήρωση του χώρου από αυτά. Οι υφές των μεταλλευμάτων με βάση τους μορφολογικούς χαρακτήρες διακρίνονται σε:   

1. Ακανόνιστες ή κοκκώδεις υφές όπου δεν υφίσταται κανείς προσανατολισμός των ορυκτολογικών συστατικών του μεταλλεύματος. 2. Προσανατολισμένες υφές όπου έχουμε προσανατολισμό που είτε συμπίπτει με την κρυσταλλογραφική διεύθυνση του ορυκτού είτε όχι. Εδώ διακρίνονται περαιτέρω: α. Ινώδης υφή, Φυλλώδης υφή, Κοκκώδης υφή, Ακτινοειδής υφή, Συγκεντρική ή φλοιώδης υφή 3. Σύνθετες υφές, όπου ο προσανατολισμός των ορυκτών είναι πιο σύνθετος με εναλλαγές σε στρώματα (ρυθμικές στρωματοειδείς-ταινιοειδείς υφές).   

Με βάση την προκύπτουσα μορφή από την πλήρωση του χώρου διακρίνονται: Συμπαγείς, πορώδεις – κοκκώδεις, σαχκαρώδεις, πλεγματοειδείς, κυψελώδεις ή σκωριώδεις, ορυκταμυγδαλοειδείς και Γεώδεις υφές.   

Η μελέτη του ιστού και της υφής των μεταλλευμάτων συμβάλει τόσο στην ερμηνεία του τρόπου αλλά και των συνθηκών γένεσης των κοιτασμάτων, διευκρινίζει σε μεγάλο βαθμό τη σειρά απόθεσης των περιεχομένων ορυκτών και γενικότερα υποβοηθεί τη λήψη αποφάσεων για την μετέπειτα επεξεργασία του μεταλλεύματος (μεθοδολογία εμπλουτισμού κλπ).   

Αξιολόγηση των Μεταλλευμάτων ("mineral assessment")

Η περιεκτικότητα του μεταλλεύματος σε χρήσιμο μέταλλο αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα, ώστε να χαρακτηρίζεται ως οικονομικά βιώσιμη η εξόρυξη του μεταλλεύματος και εν συνεχεία η εφαρμογή μεταλλουργικής κατεργασίας για την εξαγωγή του μετάλλου. Περαιτέρω, η εκμεταλλευσιμότητα και οικονομική βιωσιμότητα ενός μεταλλεύματος, επηρεάζεται από διάφορους επιπλέον παράγοντες όπως: η γεωγραφική θέση εντοπισμού και η μορφολογία του κοιτάσματος, η αναμενόμενη προς εξόρυξη ποσότητα, η μέθοδος της εξόρυξης κι εν συνεχεία κατεργασίας, το κόστος της παραγωγής, η τιμή του τελικού προϊόντος, το επιπλέον κόστος της περιβαλλοντικής αποκατάστασης, η πιθανή επιβολή τελών (royalties) επί των δικαιωμάτων εξόρυξης.

Στην αρχική εκτίμηση της οικονομικής βιωσιμότητας των μεταλλευμάτων, συνυπολογίζονται δεδομένα από την έρευνα εντοπισμού και εν συνεχεία γίνεται η έκθεση αξιολόγησης (mineral assessment). Η αξιολόγηση συνίσταται σε υπολογισμό της ποσότητας του μεταλλεύματος και προσδιορισμό της ποιότητας του περιεχομένου μετάλλου με τη βοήθεια δεδομένων βάθους από γεωτρήσεις ή άλλα ερευνητικά έργα (π.χ. ερευνητικές τρανσέρες, φρέατα, αύλακες) ή σε συνδυασμό με άλλες τεχνικές (π.χ. γεωφυσικές διασκοπήσεις, κοιτασματολογικά στοιχεία), δειγματοληψία και εν συνεχεία εργαστηριακές αναλύσεις καθώς και δοκιμές σε αντιπροσωπευτικά ληφθέντα δείγματα. Για την αποφυγή λαθών κατά την αξιολόγηση, σε χώρες με μεταλλευτική παράδοση (π.χ. Καναδάς, Αυστραλία) έχουν καταρτισθεί «Kώδικες» (codes) για την προτυποποίηση της διαδικασίας καταγραφής των αποτελεσμάτων αξιολόγησης και ταξινόμησης των διαφόρων ορυκτών και μεταλλευμάτων.

Κύρια Μεταλλεύματα της Εξορυκτικής Βιομηχανίας

Τα κυριότερα μεταλλεύματα και περιεχόμενα ορυκτά της μεταλλευτικής/μεταλλουργικής βιομηχανίας είναι:

Μετάλλευμα, Ore	Κύριο Ορυκτό	Χημική Ενωση	Μέταλλο, Metal
Χρωμίτης	Chromite	FeΟ·Cr2O3	Χρώμιο, Cr
Νικελιούχα μεταλλεύματα	Θειούχο (Pentlandite) Θειούχο (Pyrrotine) Λατερίτης (Limonite type) Λατερίτης (Garnierite type)	(Fe,Ni)9S8 (Fe1-xNi)S Οξειδωμένες Ενώσεις Οξειδωμένες Ενώσεις	Νικέλιο, Νi
Βωξίτης	Alumina	Al2O3	Αλουμίνιο, Al
Μεταλλεύματα χαλκού	Chalcocite Chalcopyrite Malachite	Cu2S CuFeS2 Cu2CO3(OH)2	Χαλκός,Cu
Σιδηρομεταλλεύματα	Hematite Magnetite	Fe2Ο3 Fe3Ο4	Σίδηρος, Fe
Μαγγανιούχα μεταλλεύματα	Pyrolusite	MnO2	Μαγγάνιο, Mn
Τιτανιούχα μεταλλεύματα	Rutile Ilmenite	TiO2 FeΟ·TiO2	Τιτάνιο, Ti
Μεταλλεύματα μολύβδου	Galena Cerussite Αnglesite	PbS PbCO3 PbSO4	Μόλυβδος, Pb
Μικτά θειούχα Μεταλλεύματα (Ψευδαργύρου,Μολύβδου,Σιδήρου)	Galena Sphalerite Pyrite	PbS ZnS FeS2	Pb-Zn-Fe (συνήθως μαζί με Au και Ag)
Μεταλλεύματα Hg	Cinnabar	HgS	Υδράργυρος, Hg
Μεταλλεύματα Mo	Molybdenite	MoS2	Μολυβδένιο, Mo
Μεταλλεύματα Sn	Cassiterite	SnO2	Κασσίτερος, Sn

Νομικό καθεστώς

Ελλάδα

Μεταλλευτικά ορυκτά ή Μεταλλεύματα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 του μεταλλευτικού κώδικα, (Ν.Δ. 210/1973 , ΦΕΚ 277/Α/73), όπως ισχύει, θεωρούνται οι κάτωθι ορυκτές ύλες:

α) Τα μέταλλα σε αυτοφυή κατάσταση (χαλκός, χρυσός κλπ) β) Οι ενώσεις όλων των μετάλλων ( αργιλίου, αργύρου, αρσενικού, αντιμονίου, βαναδίου, βαρίου, βισμουθίου, βολφραμίου,, καλίου ζιρκονίου, καδμίου, κασσιτέρου, κοβαλτίου, λευκόχρυσου, μαγγανίου, μαγνησίου, μολυβδαινίου, μολύβδου νικελίου, σιδήρου, στροντίου, τιτανίου, υδραργύρου, χαλκού, χρυσού, χρωμίου, ψευδαργύρου κλπ) γ) Τα ορυκτά των μετάλλων της ομάδος των σπανίων γαιών. δ) τα ορυκτά των ραδιενεργών στοιχείων. ε) το αυτοφυές θείο, ο γραφίτης, ο φωσφορίτης, ο φθορίτης, ο αμίαντος, ο τάλκης, ο αλουνίτης, ο μαρμαρυγίας, οι άστριοι, οι στυπτηρίοι , το ορυκτό χλωριούχο νάτριο, οι ενώσεις βορίου, χρωμίου και ιωδίου, το σήπιο, ο δολομίτης με περιεκτικότητα σε οξείδιο του μαγνησίου μεγαλύτερη του 21%. στ) οι πολύτιμοι λίθοι ζ) όλες οι στερεές καύσιμες πρώτες ύλες, περιλαμβανομένης και της τύρφης (ποάνθρακας) η) οι φυσικές εναποθέσεις οργανικών λιπασμάτων. θ) οι υδρογονάνθρακες κάθε είδους σε στερεά , υγρή ή αεριώδη κατάσταση, καθώς και τα προϊόντα οξειδώσεων αυτών (οζοκηρίτης, άσφαλτος, πισσάσφαλτος, πισσασφαλτοφόροι ασβεστόλιθοι και σχιστόλιθοι κλπ). ι) οι ρητινώδεις ορυκτές ύλες ια) Το αέριο ήλιο και τα γηγενή αέρια ιβ) «το γεωθερμικό δυναμικό»

Οσα από τα ανωτέρω «Μεταλλευτικά Ορυκτά» χρησιμοποιούνται και για την παραγωγή ενέργειας χαρακτηρίζονται ως «ενεργειακά» ορυκτά («γεωθερμικά ρευστά», «ορυκτοί άνθρακες», «φυσικό αέριο», «πετρέλαιο» και τα "ραδιενεργά ορυκτά" (π.χ. το ουράνιο).

Η ανωτέρω διάκριση αυτή είναι καθαρά νομική - συμβατική - και δεν βασίζεται πάντα σε επιστημονικά δεδομένα αλλά σε οικονομικά κυρίως κριτήρια. Για παράδειγμα πολλά ορυκτά όπως ο τάλκης, ο φθορίτης, ο αμίαντος, οι άστριοι, ο λευκόλιθος τα οποία αν κατηγοριοποιηθούν με επιστημονικά κριτήρια αλλά και από πλευράς χρήσεών τους θεωρούνται ως βιομηχανικά ορυκτά, εντούτοις ο νομοθέτης τα κατέταξε στα μεταλλεύματα.

Σε αντίθεση με τα λατομικά ορυκτά, το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης μεταλλευμάτων δεν ανήκει στον ιδιοκτήτη του εδάφους αλλά είτε ανήκει αποκλειστικά στο δημόσιο είτε παραχωρείται με Προεδρικό Διάταγμα, με το οποίο συνιστάται το δικαίωμα κυριότητος επί μεταλλείου ή δικαίωμα μεταλλειοκτησίας. Το δε δικαίωμα μεταλλειοκτησίας είναι, σύμφωνα με το άρθρο 65 του ισχύοντος Μεταλλευτικού Κώδικα (Ν.Δ. 210/73 ΦΕΚ Α’ 277), αυτοτελές εμπράγματο δικαίωμα όλως διακεκριμένο από το επίσης εμπράγματο δικαίωμα της εδαφοκτησίας, δηλ. της κυριότητας επί του εδάφους.

Στο δημόσιο ανήκει το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης των ραδιενεργών και ενεργειακών ορυκτών, της σμύριδας, του ορυκτού άλατος, των γηγενών αερίων και των φυσικών λιπασμάτων τα οποία θεωρούνται ως "εξηρημένα υπέρ του δημοσίου" ορυκτά . Ακόμη στο δημόσιο ανήκει το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης των λοιπών μεταλλευμάτων που εντοπίζονται στον Ελληνικό υποθαλάσσιο χώρο (άρθρο 106 παρ. 1 του Συντάγματος), στους πυθμένες των λιμνών καθώς και σε ορισμένες περιοχές που καλούνται "μεταλλευτικές περιοχές του δημοσίου" και που περιήλθαν σε αυτό με διάφορους τρόπους: α) βρίσκονται σε περιοχές στις οποίες το Δημόσιο έχει διενεργήσει έρευνες κατ' αποκλειστικότητα (π.χ. με τις διατάξεις του Ν.Δ.  4433/1964) β) προέρχονται από έκπτωση μεταλλειοκτητών στους οποίους είχε παραχωρηθεί στο παρελθόν το δικαίωμα έρευνας κι εκμετάλλευσης. 

Το Δημόσιο ασκεί τα μεταλλευτικά του δικαιώματα είτε δι’ αυτεπιστασίας είτε με εκμίσθωση κατόπιν διαγωνισμού ή με σύμβαση που κυρώνεται με ειδικό νόμο ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, με απευθείας σύμβαση.  

Κύπρος

Στην Κύπρο, σύμφωνα με τους σχετικούς "Περί Μεταλλευμάτων και Λατομείων Νόμους" η ιδιοκτησία και ο έλεγχος όλων των μεταλλευμάτων ανήκουν στο κράτος. Ουδείς έχει το δικαίωμα να διεξάγει οποιαδήποτε έρευνα ή μεταλλευτική εργασία σε οποιαδήποτε γης εντός της επικρατείας της Δημοκρατίας της Κύπρου (συμπεριλαμβανομένων και των μεταλλευμάτων εκείνων εντός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης), εάν δεν του χορηγηθεί εκ των προτέρων σχετική Ερευνητική Άδεια ή Μεταλλευτική Μίσθωση από την αρμόδια επισπεύδουσα αρχή.    

Άλλες χώρες

Ο διαχωρισμός της εδαφικής κυριότητας από το δικαίωμα χρήσης γης για μεταλλευτικούς σκοπούς, αποτελεί πρακτική των νομικών συστημάτων τόσο στην ΕΕ όσο και παγκοσμίως. Ανάλογα με την επικρατούσα πολιτικο-οικονομική-κοινωνική πραγματικότητα, η κάθε Χώρα διαφυλάττει τα συμφέροντά της, είτε οικονομικά, είτε γεωπολιτικά, τα οποία σχετίζονται με τον ορυκτό πλούτο και την μεταλλευτική εκμετάλλευση. Προς την κατεύθυνση αυτή κάθε δικαιικό σύστημα είτε εστιάζει στην επιβολή ειδικών τελών επί της μεταλλειοκτησίας ("mining royalties"), είτε σε μέτρα ελέγχου και διαχείρισης των ημεδαπών συμμετοχών σε αλλοδαπές οικονομικές οντότητες, με την Αφρική να επιβάλλει γενικά εθνική συμμετοχή σε αλλοδαπούς φορείς επενδύσεων σε ποσοστό 10-51%. Ειδικότερα, στα ομοσπονδιακά κράτη, όπως π.χ. η Αυστραλία και ο Καναδάς, αποδίδονται περαιτέρω εξουσίες και δικαιώματα στα επιμέρους ομόσπονδα κρατίδια.

Στις ΗΠΑ υπάρχουν περισσότεροι από 36 ομοσπονδιακοί νόμοι που καλύπτουν όλες τις μεταλλευτικές δραστηριότητες. Πλέον των ομοσπονδιακών νόμων, που καλύπτουν τομείς όπως αυτοί που ακολουθούν, κάθε Πολιτεία έχει νόμους και κανονισμούς, τους οποίους οφείλουν τα τηρούν όλες οι μεταλλευτικές εταιρείες:

• Νόμος για το περιβάλλον, σύμφωνα με τον οποίο απαιτείται διαθεματική προσέγγιση στην εκμετάλλευση μεταλλευμάτων
• Ομοσπονδιακός Νόμος χρήσης και διαχείρισης γης, σύμφωνα με τον οποίο απαγορεύεται άσκοπη και μη αναγκαία υποβάθμιση ομοσπονδιακών γαιών.
• Νόμος καθαρότητας ατμόσφαιρας, ο οποίος θέτει στάνταρντς για την μη μόλυνση της ατμόσφαιρας.
• Ομοσπονδιακός Νόμος ελέγχου μόλυνσης των υδάτων και ομοσπονδιακός νόμος διασφάλισης πόσιμου νερού.
• Νόμος ασφαλούς διάθεσης παραπροϊόντων των μεταλλευμάτων.
• Νόμος ελέγχου τοξικών ουσιών παραγομένων από μεταλλευτικές δραστηριότητες.
• Νόμος που καλύπτει τα κινδυνεύοντα είδη χλωρίδας και πανίδας καθώς και νόμος για την προστασία όλων σχεδόν των πτηνών.
• Νόμος επιφανειακών εξορύξεων (κυρίως για γαιάνθρακες), που ρυθμίζει επιφανειακές μεταλλευτικές εκμεταλλεύσεις.

Εξόρυξη κι επεξεργασία μεταλλευμάτων

Το Ορυχείο χαλκού-χρυσού Bingham Canyon, Γιούτα ΗΠΑ, Απρίλιος 2005

Η εξόρυξη των μεταλλευμάτων πραγματοποιείται είτε με υπόγειες μεθόδους εξόρυξης είτε με επιφανειακή εκμετάλλευση, συνήθως με την μέθοδο ορθών βαθμίδων με ανοικτή ή κλειστή εκσκαφή. Η εξόρυξη διενεργείται με τη χρήση εκρηκτικών υλών σύμφωνα με τον κύκλο εργασίας: όρυξη και γόμωση διατρημάτων, πυροδότηση και εν συνεχεία φόρτωση-μεταφορά του εξορυγμένου υλικού. Ολες οι δραστηριότητες είναι πλέον εντόνως μηχανοποιημένες και αυτοματοποιημένες, ενώ ο χειρισμός των μηχανημάτων γίνεται από εξειδευμένο προσωπικό. Η φόρτωση του εξορυγμένου υλικού γίνεται με τη χρήση κατάλληλου μηχανολογικού εξοπλισμού (π.χ. ελαστιχοφόροι φορτωτές) σε ειδικά χωματουργικά φορτηγά (π.χ. τύπου Dumper), τα οποία και μεταφέρουν το υλικό είτε προς απόρριψη σε -κατάλληλα αδειοδοτημένους προς τούτο χώρους- αν είναι στείρο υλικό ή προς περαιτέρω επεξεργασία αν πρόκειται για χρήσιμο μετάλλευμα.

Η επεξεργασία των μεταλλευμάτων για την παραγωγή μετάλλων, συνήθως περιλαμβάνει: Μηχανική προετοιμασία/επεξεργασία (θραύση, λειοτρίβηση, κοσκίνηση, κοκκομετρική ταξινόμηση κλπ) του μεταλλεύματος, Εμπλουτισμό των μεταλλευμάτων (π.χ. Βαρυτομετρικός διαχωρισμός, επίπλευση κλπ) ή/και Μεταλλουργική κατεργασία (π.χ. πυρομεταλλουργία, υδρομεταλλουργία). Στην ΕΕ, όλες οι κατεργασίες οφείλουν να εδράζονται στις "Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές" (BAT), όπως ορίζεται στην Οδηγία 2006/21/EC, με στόχο την διενέργεια ασφαλών και περιβαλλοντικά συμβατών εξορυκτικών εργασιών.

Ορυχείο Bingham Canyon: Visitors Center

Για παράδειγμα, το μεταλλείο της Kiruna στη Β. Σουηδία, από τα μεγαλύτερα υπόγεια μεταλλεία και από τα γνωστότερα του κόσμου, στο οποίο η εκμετάλλευση πραγματοποιείται για πάνω από 100 χρόνια (ξεκίνησε το 1898) και όπου παράγονται ετησίως πάνω από 25 εκατ. τόννοι σιδηρομεταλλεύματος από την Σουηδική εταιρεία Luossavaara-Kiirunavaara Aktiebolag (LKAB).  

To ορυχείο Bingham Canyon, ορυχείο χαλκού-χρυσού της Rio Tinto, στη Γιούτα των Ηνωμένων πολιτειών (ΝΔυτικά του Salt Lake City) θεωρείται ως το μεγαλύτερο επιφανειακό ορυχείο στον κόσμο, με διάμετρο εκσκαφής πάνω από 4 χλμ, και βάθος πάνω από 1200 μέτρα. Από το ορυχείο αυτό που λειτουργεί συνεχώς από το 1903 έχουν παραχθεί συνολικά πάνω από 17 εκατ. τόνοι χαλκού καθώς και περισσότεροι από 700 τόνοι χρυσού και 6000 τόνοι αργύρου (μέχρι το 2004).Για την εξαγωγή του χαλκού από τα οξειδωμένα ορυκτά με μέση περιεκτικότητα 0.56% σε Cu, εφαρμόζεται υδρομεταλλουργική μέθοδος (εκχύλιση σε σωρούς με θεικό οξύ και στην συνέχεια ηλεκτρόλυση) η οποία επιτρέπει την ανάκτηση του χαλκού με καθαρότητα πάνω από 99,9%.  

Το ανοιχτό ορυχείο μεταλλευμάτων χαλκού Chuquicamata (Τσουκικαμάτα) στη Χιλή, από τα μεγαλύτερα και παραγωγικότερα του κόσμου

Τα σημαντικά, παγκόσμιας κλάσης, μεταλλεύματα χαλκού-χρυσού της Χιλής υφίστανται εκμετάλλευση από την κρατική codelco, την μεγαλύτερη παραγωγό χαλκού στον κόσμου, στα ορυχεία El Teniente και Chuquicamata. Το El Teniente, το οποίο είναι υπόγειο μεταλλείο με σήραγγες μήκους πάνω από 3.000 χιλιόμετρα και σε λειτουργία από το 1905, θεωρείται ως το μεγαλύτερο υπόγειο μεταλλείο του κόσμου, ενώ το ορυχείο της Chuquicamata είναι εφάμιλλο του ορυχείου Bingham Canyon τόσο σε μέγεθος και παραγωγική δραστηριότητα, όσο και έτη λειτουργίας.  

Επεξεργασία σιδηρονικελιούχου μεταλλεύματος, ΓΜΜΑΕ ΛΑΡΚΟ

Η Ελλάδα παρουσιάζει έντονη μεταλλογενετική δράση κι ανάλογο μεταλλευτικό ενδιαφέρον. Πολλά από τα μεταλλεύματα που διαθέτει υπόκεινται σε εντατική  και συστηματική  εκμετάλλευση,  ενώ υπάρχουν και άλλα για τα οποία δεν έχει ακόμα ερευνηθεί η εκμεταλλευσιμότητά τους. Τα πλουσιότερα μεταλλεύματα με μεγάλη οικονομική αξία για την Ελλάδα, είναι: οι βωξίτες,  τα μεταλλεύματα σιδηρονικελίου,  οι χρωμίτες,  τα μεταλλεύματα του  μαγνησίου (λευκόλιθος),  του  μαγγανίου (πυρολουσίτης), τα πολυμεταλλικά κοιτάσματα (μικτών θειούχων γαληνίτη,  σφαλερίτη  και σιδηροπυρίτη - αργύρου - χρυσού - χαλκού) της Χαλκιδικής (περιοχή Κασσάνδρας) και της περιοχής της Θράκης (περιοχή Περάματος και Σαππών). κ.ά.  

Τα ελληνικά σιδηρονικελιούχα κοιτάσματα (Εύβοια, Καστοριά, Αγ. Ιωάννης Φθιώτιδας), με περιεκτικότητες σε νικέλιο, μεταξύ 0,7% -1,5%, κατεργάζονται μεταλλουργικά στο εργοστάσιό της ΛΑΡΚΟ Γ.Μ.Μ.Α.Ε.στη Λάρυμνα Φθιώτιδας, παράγοντας κράμα σιδηρονικελίου (Fe-Ni), με περιεκτικότητα 18-20% σε νικέλιο. Επίσης για την αύξηση της περιεκτικότητας του περιεχομένου νικελίου στα φτωχά σιδηρονικελιούχα κοιτάσματα ώστε αυτά να καθίστανται αποδεκτά από την εφαρμοζόμενη πυρο-μεταλλουργική μέθοδο, η ΓΜΜΑΕ ΛΑΡΚΟ εφαρμόζει τεχνικές εμπλουτισμού του μεταλλεύματος στις εγκαταστάσεις της στα Πολιτικά Ευβοίας. 

Ο βωξίτης, είναι μετάλλευμα που αποτελεί την βασική πρώτη ύλη για την παραγωγή Αλουμινίου (Al) και παραγωγήςΑλουμίνας (Al₂O₃ ) παγκοσμίως αλλά κατέχει και ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα.Η περιεκτικότητα των ελληνικών βωξιτών σε Al₂O₃ κυμαίνεται μεταξύ 49%-65%, σε Fe₂O₃  μεταξύ 18%-24%, σε CaO 0-5%, σε SiO₂ 2%-10% και σε TiO₂ 0,5-3%, η εξόρυξή τους λαμβάνει χώρα κυρίως με υπόγειες μεθόδους εκμετάλλευσης ενώ η περαιτέρω μεταλλουργική τους κατεργασία προς παραγωγή αλουμινίου γίνεται στο εργοστασιακό συγκρότημα της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε. στον Αγ. Νικόλαο Βοιωτίας .

Η Κύπρος διαθέτει επίσης σημαντικά μεταλλεύματα των οποίων η δημιουργία συνδέεται με τη το Οφιολιθικό Σύμπλεγμα της οροσειράς του Τροόδους: θειούχα μεταλλεύματα (σιδηροπυρίτη, χαλκού και άλλων βαρέων μετάλλων με συνοδά μέταλλα το χρυσό και άργυρο), μεταλλεύματα χρωμίτη και αμιάντου. Οι επιφανειακές εμφανίσεις ορισμένων από αυτά, ειδικά του χαλκού, οδήγησε στην αξιοποίησή τους από την αρχαιότητα. Αλλωστε, η Κύπρος είναι από τις περιοχές της γης, όπου άρχισε για πρώτη φορά η εξόρυξη, επεξεργασία και παραγωγή χαλκού. Ο χαλκός πήρε το όνομά του από την Κύπρο (cuprum) και όχι το αντίθετο, όπως πίστευαν παλαιότερα . Η εκμετάλλευση αυτή συνεχίζεται μέχρι και τη σημερινή εποχή.

Βλ. επίσης

• Μορφές ανάπτυξης κοιτασμάτων και δομές μεταλλευμάτων
• Λατομική/Μεταλλευτική Νομοθεσία
• Ο μεταλλευτικός χάρτης της Ελλάδος
• Εξαγωγική Μεταλλουργία
• The Minerals, Metals and Materials Society, USA (Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε 2015-03-10 στο Wayback Machine.
• Μεταλλουργία
• https://en.wikipedia.org/wiki/Mineral
• ΟΡΥΚΤΟΙ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ
• Κοιτασματολογία Μεταλλευμάτων
• Μεταλλευτική έρευνα, [1][2]