Αναστάσιος Χρηστομάνος
| Αναστάσιος Χρηστομάνος | |
|---|---|
 | |
| Γέννηση | 8 Μαρτίου 1841 Βιέννη |
| Θάνατος | 2ιουλ. / 15 Οκτωβρίου 1906γρηγ.[1] Αθήνα |
| Υπηκοότητα | Ελλάδα |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης και Πανεπιστήμιο του Γκίσεν |
| Τέκνα | Κωνσταντίνος Χρηστομάνος |
| Επιστημονική σταδιοδρομία | |
| Ερευνητικός τομέας | χημεία |
| Αξίωμα | κοσμήτορας (1896, 1897) |
| Ιδιότητα | διδάσκων πανεπιστημίου και χημικός |
| δεδομένα () | |
Ο Αναστάσιος Χρηστομάνος (1841-1906) ήταν Έλληνας χημικός, θεμελιωτής της επιστήμης της χημείας στην Ελλάδα.[2]
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γεννήθηκε στη Βιέννη στις 22 Μαρτίου 1841, γόνος της γνωστής οικογένειας Μάνου (μετά τον θάνατο του Χρήστου Μάνου έγιναν γνωστοί ως Χρηστομάνοι) από το Μελένικο της Μακεδονίας, με απώτερη καταγωγή από την Κατράνιτσα (Πύργοι) Εορδαίας.[3][4] Το 1855 η οικογένεια του εγκατέλειψε τη Βιέννη αλλά ο Αναστάσιος παρέμεινε για να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Το 1858 πήρε το απολυτήριό του από το βιοτεχνικό γυμνάσιο της Βιέννης και έδωσε κατατακτήριες εξετάσεις στο Πολυτεχνείο της Βιέννης, το οποίο γρήγορα εγκατέλειψε για να συνεχίσει στο γερμανικό Πανεπιστήμιο του Γκίσεν και κατόπιν στο Βερολίνο. Το 1859 εγκατέλειψε το Βερολίνο και συνέχισε τις σπουδές του στην Καρλσρούη, όπου σπούδασε μέχρι το 1861, για να ολοκληρώσει τις σπουδές του τελικά στο πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης.[5] Κατά τη διάρκεια των σπουδών του διετέλεσε βοηθός αρκετών καθηγητών του, ενώ μετά την αποφοίτηση του, εργάστηκε σε εργοστάσια ως χημικός.[6]
Το 1862, ως διδάκτωρ, επέστρεψε στην Ελλάδα και διορίστηκε στο Εθνικό Διδασκαλείο. Το 1863,[6] μετά από παράκληση του τότε υπουργού παιδείας Επαμεινώνδα Δεληγεώργη[2], προσελήφθη αρχικά σαν υφηγητής και έπειτα δίδαξε χημεία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών εώς το 1906, διετέλεσε μάλιστα πρύτανης του Πανεπιστημίου κατά την περίοδο 1897 με 1898.[7]
Το 1866 συμμετείχε στην επιτροπή των Ελλήνων ειδικών που παρακολούθησαν την ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Νέα Καμένη της Σαντορίνης. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Σαντορίνη προήχθη στις 13 Απριλίου 1866 από υφηγητής σε έκτακτος καθηγητής της Γενικής Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών.[6] Το χρονικό διάστημα από τις 18 Ιανουαρίου 1868 έως το 1906 ήταν καθηγητής της Γενικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.[5] Κατά το ακαδημαϊκό έτος 1872-1873[8] διετέλεσε κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής και το 1905-1906[9] της Σχολής Θετικών Επιστημών.
Το 1887 ιδρύθηκε το «Μεγάλο Χημείο» στην οδό Σόλωνος της Αθήνας (σήμερα Παλαιό Χημείο), στο οποίο ο Αναστάσιος Χρηστομάνος επέβλεψε την κατασκευή.[10] Πρωτολειτούργησε το 1889. Στις 24 Οκτωβρίου του 1895, ο Αναστάσιος Χρηστομάνος μαζί με τους καθηγητές Κωνσταντίνο Μητσόπουλο, Τιμολέοντα Αργυρόπουλο, Σπυρίδωνα Μηλιαράκη, Νικόλαο Αποστολίδη και Αναστάσιο Δαμβέργη κατέθεσαν υπόμνημα προτείνοντας την ίδρυση Φυσικομαθηματικής Σχολής, με απόσπαση των Τμημάτων Φυσικής και Μαθηματικών από τη Φιλοσοφική Σχολή. Ο διαχωρισμός πραγματοποιήθηκε τελικά με Βασιλικό Διάταγμα στις 3 Ιουνίου του 1904.[11] Αντιπροσώπευσε την Ελλάδα σε αρκετά διεθνή επιστημονικά συνέδρια, όπως στο Παρίσι, το Βερολίνο, τη Βιέννη, τη Βουδαπέστη καθώς και τη Ρώμη.[10] Στο τελευταίο μάλιστα, εξελέγη και αντιπρόεδρος.[2] Το 1883 ανέλαβε και επόπτευσε το έργο του δημόσιου φωτισμού της Αθήνας.[12]
Προσωπική ζωή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γεννήθηκε το 1841 από τον Κωνσταντίνο Χρηστομάνο (1815 - 1861) και τη Μαρία Καζάζη - Χρηστομάνου και είχε ακόμα πέντε (5) αδέρφια. Κατά σειρά γέννησης: ο Αναστάσιος ήταν ο πρωτοτόκος και μετά ακολουθούσαν οι Αικατερίνη Χρηστομάνου - Λασκαρίδη (1842 - 1916), ο Γεώργιος Χρηστομάνος, η Ελένη, ο Αλέξανδρος και η Αλεξάνδρα Χρηστομάνου.[13]
Το 1866 ο Χρηστομάνος παντρεύτηκε την κόρη του αυλικού Βαυαρού γιατρού Λιντερμάγιερ, Αγγέλικα Λιντερμάγιερ (Angelika Lindermayer), το γένος Βενιζέλου. Από τον γάμο του απόκτησε τέσσερις γιούς και μια κόρη. Οι γιοι του Κωνσταντίνος (1867 - 1911) και Αντώνιος (1871 - 1933), διέπρεψαν σαν συγγραφέας και γιατρός, αντίστοιχα.[14] Ο Χρηστομάνος είχε συγγένεια με τον βιομήχανο Νικόλαο Δούμπα, από τις μητέρες τους (μεσω της οικογένειας Τίρκα).[15]
Θάνατος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πέθανε στην Αθήνα στις 2 Οκτωβρίου 1906 από καρκίνο των νεφρών.[10] Γιος του ήταν ο λογοτέχνης Κωνσταντίνος Χρηστομάνος.[12]
Επιστημονικό έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι σημαντικότερες επιστημονικές του εργασίες ήταν ο προσδιορισμός του ειδικού βάρους του αργύρου, μέθοδοι προσδιορισμού μετάλλων των αλκαλίων, η τεχνητή σύνθεση διφαινυλίου και η σύσταση των ελληνικών χρωμιτών.[2]
Συνέγραψε συνολικά 73 διδακτικά συγγράμματα, επιστημονικές εργασίες και δημοσιεύσεις.[10] Μεταξύ αυτών:
- Αναλυτικοί πίνακες, 1885
- Στοιχεία Χημείας» (δια την εκπαίδευσιν), 1887
- Ανόργανος και οργανική χημεία, τόμος Α΄, 1887
- Ανόργανος και οργανική χημεία, τόμος Β΄, 1887
- Εισαγωγή εις την χημεία, 1891
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 116510366. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Γαλανός, Σπυρίδων (1887). Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, έκδοσις δευτέρα δια συμπληρωμάτων. 24. Αθήνα: Εκδοτικός Οργανισμός «Ο Φοίνιξ» ΕΠΕ. σελ. 710.
- ↑ Καραθανάσης, Αθανάσιος Ε. Μια Ελληνική μαρτυρία από τη Βιέννη για τις πρώτες συλλήψεις των συνεργατών του Ρήγα Βελεστινλή (PDF). Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. σελ. 92. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2012.
- ↑ Μοσχίδη, Έλενα (2009-11-28). «Μέλνικ: Τα Μετέωρα της Βουλγαρίας». Ελευθεροτυπία. http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=106434. Ανακτήθηκε στις 2016-10-04.
- ↑ 5,0 5,1 Κανδήλης, Ιωάννης Δ. (Αύγουστος 1981). «Ξαβ. Λάνδερερ και Αναστ. Χρηστομάνος: Οι δύο πρώτοι μεγάλοι διδάσκαλοι της Χημείας στην Ελλάδα». Βιομηχανική Επιθεώρησις (49): 565-569. http://jupiter.chem.uoa.gr/pchem/lab/Landerer-Xrhstomanos.html. Ανακτήθηκε στις 2016-10-04.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Στεφανίδης, Μιχαήλ Κ. (1937). Εκατονταετηρίς 1837-1937 - Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών. Αθήναι: Τύποις «Πυρσού». σελ. 12 (β΄ μέρος).
- ↑ «Πρυτάνεις Πανεπιστημίου Αθηνών». Επετηρίδα Πανεπιστημιακών Ετών 2012-2013 (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών): 27. 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-04-13. https://web.archive.org/web/20160413084414/http://www.uoa.gr/fileadmin/user_upload/PDF-files/organa/Epethrida_2014.pdf. Ανακτήθηκε στις 2016-10-04.
- ↑ «ΕΚΠΑ: Διατελέσαντες Κοσμήτορες Φιλοσοφικής Σχολής». www.deanphil.uoa.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Κοσμητεία Σχολής Θετικών Επιστημών - ΕΚΠΑ - Διατελέσαντες Κοσμήτορες». deansos.uoa.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 «Ο θάνατος του καθηγητού Χρηστομάνου». Εμπρός: σελ. 2. 1906-10-03. http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin_ftr.asp?c=108&pageid=-1&id=12084&s=0&STEMTYPE=0&STEM_WORD_PHONETIC_IDS=ARzASZASPASbAScASXASUASEASVASXASaARzASZASPASbAScASXASUASEASVASXASa&CropPDF=0. Ανακτήθηκε στις 2016-10-04.
- ↑ «Κοσμητεία Θετικών Επιστημών - Ιστορικά Στοιχεία». deansos.uoa.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ 12,0 12,1 «Αναστάσιος Χρηστομάνος (1841-1906)». meleniko.gr. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ https://www.academia.edu/33967827/%CE%93%CE%B5%CE%BD%CE%B5%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%BF_%CE%94%CE%B5%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF_%CE%A3%CE%BF%CF%86%CE%B9%CE%B1%CF%82_%CE%9B%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B4%CE%BF%CF%85.xlsx
- ↑ Tampakis, Konstantinos· Vlahakis, George (26 Ιανουαρίου 2016). "Merchants, Scientists, and Artists: Scientific Families and Scientific Practice in Nineteenth-Century Greece." in Domesticity in the Making of Modern Science. Palgrave Macmillan, London, 2016. 175-191. Palgrave Macmillan. σελ. 184. ISBN 9781137492739.
- ↑ Tzafettas, John· Konecny, Elvira (9 Μαΐου 2015). Nikolaus Dumba (1830-1900): A Dazzling Figure in Imperial Vienna. AKAKIA Publications. ISBN 9781910714188.