Yɛ̈c

Yɛ̈c (tɛ̈dë kacɔl ciith, cïth walä yïsääl thoŋ Jur) ee kënë nhomräm ye raan la rool ciënh cït pïu tëcït kënë yic diäk në akältök. Yɛ̈c ee rël nïn lik ku ee tuöl döupïuguöp (dehydration) rin ye ciith guöp jiic pïu. Kïttuany ë döupïuguöp aa röt gɔɔc nyuin ë dɛ̈l ku anyiɛɛny mukërɔt. Kënë ee rɔt dhiɛl agut cï dhukpiny laac, gɛ̈r dɛ̈l rot, abuthbuth puöu ku rëël aluärä të le yen yiëc. Cënh cie kɔ̈u ril ku la wawau tënë mïth thuët ee pial. Kënë yɛ̈c lac bɛ̈i awuɔk ë cïïn wɛ̈t ee mayiel, kämluöök, walä alur (parasites)---nhomräm kënë acɔl aremyɛ̈c kek cïïn aya. Awuɔɔkä aye kek gɔpic të cï raan miëth walä pïu cï liääp kekë ciëth lööm, wälä të wuɔɔk raan tɛ̈në raan dɛ̈t ye nɛ̈k yɛ̈c. Yɛ̈c ee yic diäk: yɛ̈c pïu kaamcek, yɛ̈c riɛm kaamcek ku yɛ̈c ŋër (rëël nïn 14). Yɛ̈c pïu kaamcek alëu bë yaa rin awuɔɔk ë kolɛra, nacɔk alɔn cï kolɛra kɔc ye dɔm bɛ̈i cï nhiim latueŋ yiic. Na tɔ̈ riɛm yɛ̈cic ka aye cɔl yɛ̈criɛm (dysentery). Tuɛnytuɛny kök cï kɔc ye ɣook aa yɛ̈c cɔl abuɔ̈. Yɛ̈c abï gël tök kamken; guiërpiny, dëkdëk pïu cïn yiic acuɔl (pïu path) ku cäu ë cin në adaracuɔl. Thuɛ̈tmith pɛ̈i kadhetem latueŋ ku tuöm mïth agëltuany (vaccination) mayiel cɔl rota abï dhiɛl them. ‘Caaramile’---awanmulo ku sukar cï buut pïu path dëkdëkic---ee yen döcde. Abuup kuatyöm (zinc tablets) abï dek aya. Döc kä acï thɔ̈ɔ̈ŋ lɔn cï kek meth tïmëtïm 50 kony run 25 wär cë jäl. Na näk yɛ̈c kɔc, ka abï dhiɛl them bï kɔc yaa cam mïïth mit ku mïth thuɛ̈t abë latueŋ ka thuɛ̈ɛ̈t. Na liu caaramile ye ɣaacwei geu, ka abï buut ë baai ee path aya. Kɔc cï yɛ̈c yiëc thïn, wal ku pïu dhie ye tuɔm rälic abï tääu. Yɛ̈c juëc aye lëu pïu cï liäp ke awai ku thukarkuan ye dek kɔc thookë ë path. Walnäkkämluöök (antibiotics) nacɔk alɔn cï kek ye lac dek abï gäm kɔc nɛ̈k yɛ̈nyriɛm, kɔc cï ayɔnguöp ɣetnhial, kɔc nɛ̈k yɛ̈c të keny kek, ku kɔc neŋ ciɛ̈nhdenic kämluöök wäla alur. Wäl cɔl loperamaite aa kɔc kony bë la rool dhuökpiny tënë kɔc cï yɛ̈c yiëc thïn.