Ymerawdwr Glân Rhufeinig
Gwedd
Ymerawdwr Glân Rhufeinig oedd y teitl a roddid i reolwyr yr Ymerodraeth Lân Rufeinig yng nghanolbarth Ewrop yn ystod y Canol Oesoedd a’r cyfnod modern cynnar. Yn draddiodiadol ystyrir mai Siarlymaen, breinin y Ffranciaid, oedd yr ymerawdwr cyntaf. Coronwyd ef yn Ymerawdwr y Gorllewin gan y Pab Leo III ar 25 Rhagfyr 800. Yn 1508, ac wedyn yn barhaol wedi 1556, cymerodd y brenin y teitl "Ymerawdwr etholedig", heb deithio i Rufain i’w goroni gan y Pab. Ymddiswyddodd yr ymerawdwr olaf, Ffransis II, yn 1806.
Rhestr Ymerodron
[golygu | golygu cod]Sylwer nad yw’r rhifau yn dilyn ei gilydd, gan fod y rhifau yn cyfeirio at frenhinoedd yr Almaen, ac nad oedd rhai o’r rhain yn ymerawdwr.
Brenhinllin y Carolingiaid
[golygu | golygu cod]- Siarlymaen, 800-814
- Louis Dduwiol, 814-840
- Lothair I, 840-855
- Louis II, 855-875
- Siarl Foel, 875-877
- Siarl Dew, 881-887
Brenhinllin Guideschi
[golygu | golygu cod]- Guido III o Spoleto, 891-894
- Lambert II o Spoleto, 894-898
Brenhinllin y Carolingiaid
[golygu | golygu cod]- Arnulf o Carinthia, 896-899
- Louis Ddall, 901-905
- Berengar o Friuli, 915-924
Brenhinllin yr Ottoniaid (Sacsonaidd)
[golygu | golygu cod]- Otto I Fawr, 962-973
- Otto II, 973-983
- Otto III, 996-1002
- Harri II y Sant, 1014-1024 (noder ei fod yn cael ei alw yn Harri II fel olynydd Harri I yr Adarwr, oedd yn frenin yr Almaen 919-936 ond nad oedd yn ymerawdwr.)
Brenhinllin Saliaidd (Ffrancaidd)
[golygu | golygu cod]- Conrad II, 1027-1039 (olynydd Conrad I, oedd yn frenin yr Almaen 911-918 ond nad oedd yn ymerawdwr.)
- Harri III, 1046-1056
- Harri IV, 1084-1105
- Harri V, 1111-1125
Brenhinllin Supplinburger
[golygu | golygu cod]- Lothair III, 1133-1137 (gelwir yn Lothair III fel olynydd Lothair II, oedd yn frenin Lotharingia 855-869 ond nad oedd yn ymerawdwr)
Brenhinllin Staufen (neu Hohenstaufen)
[golygu | golygu cod]- Ffrederic I Barbarossa, 1155-1190 (Yn ystod teyrnasiad Barbarossa y dechreuwyd defnyddio’r term “Ymerodraeth Lân Rufeinig”.)
- Harri VI, 1191-1197
Brenhinllin Welf
[golygu | golygu cod]- Otto IV o Brunswick, 1209-1215 (bu farw 1218)
Brenhinllin Staufen (neu Hohenstaufen)
[golygu | golygu cod]- Ffrederic II, 1220-1250
Brenhinllin Luxembourg
[golygu | golygu cod]- Harri VII, 1312-1313
Brenhinllin Wittelsbach
[golygu | golygu cod]- Louis IV y Bafariad, 1328-1347
Brenhinllin Luxembourg
[golygu | golygu cod]Brenhinllin Habsburg
[golygu | golygu cod]- Ffrederic III, 1452-1493
- Maximilian I, 1508-1519 (ymerawdwr etholedig)
- Siarl V, 1530-1556 (ymddeolodd yn swyddogol yn 1558) (ymerawdwr etholedig 1519-1530)
- Ferdinand I, 1556-1564 (ymerawdwr etholedig) (yn swyddogol o 1558)
- Maximilian II, 1564-1576 (ymerawdwr etholedig)
- Rudolf II, 1576-1612 (ymerawdwr etholedig; Rudolf II fel olynydd Rudolf I, brenin yr Almaen 1273-1291, nad oedd yn ymerawdwr)
- Matthias, 1612-1619 (ymerawdwr etholedig)
- Ferdinand II, 1619-1637 (ymerawdwr etholedig)
- Ferdinand III, 1637-1657 (ymerawdwr etholedig)
- Leopold I, 1658-1705 (ymerawdwr etholedig)
- Joseff I, 1705-1711 (ymerawdwr etholedig)
- Siarl VI, 1711-1740 (ymerawdwr etholedig)
Brenhinllin Wittelsbach
[golygu | golygu cod]- Siarl VII Albert, 1742-1745 (ymerawdwr etholedig)
Brenhinllin Habsburg-Lorraine
[golygu | golygu cod]- Ffransis I, 1745-1765 (ymerawdwr etholedig)
- Joseff II, 1765-1790 (ymerawdwr etholedig)
- Leopold II, 1790-1792 (ymerawdwr etholedig)
- Ffransis II, 1792-1806 (ymerawdwr etholedig)