Y Dyfawden
 | |
| Math | pentref, cymuned  |
|---|---|
| Poblogaeth | 1,070 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Sir Fynwy |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 51.6874°N 2.7493°W |
| Cod SYG | W04001062 |
| Cod OS | ST483990 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Peter Fox (Ceidwadwyr) |
| AS/au y DU | Catherine Fookes (Llafur) |
 | |
Pentref a chymuned yn Sir Fynwy, Cymru, yw Y Dyfawden (Saesneg: Devauden).[1][2] Saif i'r gogledd-orllewin o dref Cas-gwent ar ffordd y B4293. Mae'r gymuned hefyd yn cynnwys pentref bychan Fedw.
Mae'r sillafiad Cymraeg yn mynd yn ôl i 1677 a "Devawden" yn 1464, ac mae'r gair yn enwau ar gaeau lleol hefyd ("Devauden acer"; 1583) ym Masaleg ar gyrion gorllewinol Casnewydd. Tarddiad y gair yw "defod" (hen sillafiad: 'defawd') hynny yw "arferiad", "ffasiwn", "arddull"[3] ond mae hefyd yn bosibl ei fod yn cyfeirio at glwt o dir, bychan (maint bawd). Mae'n bosibl hefyd fod y "De" ar ddechrau'r gair yn Ffrengig gan mai'r cyfeiriad cyntaf ato yw'r ffurf de vaudeñ (13g).
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Peter Fox (Ceidwadwyr)[4] ac yn Senedd y DU gan Catherine Fookes (Llafur).[5]
Ceir Croes Cilgwrwg yn yr eglwys leol, a gofrestrwyd gan Cadw.
Dywedir i John Wesley bregethu ei bregeth gyntaf yng Nghymru yn y Dyfawden ar 15 Hydref 1739.
Cyfrifiad 2011
[golygu | golygu cod]Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[6][7][8][9]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
- ↑ British Place Names; adalwyd 19 Chwefror 2022
- ↑ Dictionary of the Placenames of Wales, gol. Hywel Wyn Owen a Richard Morgan (Gwasg Prifysgol Cymru, 2007)
- ↑ Gwefan Senedd Cymru
- ↑ Gwefan Senedd y DU
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen farw]
Trefi
Brynbuga · Cas-gwent · Cil-y-coed · Y Fenni · Trefynwy
Pentrefi
Aber-ffrwd · Abergwenffrwd · Betws Newydd · Bryngwyn · Caer-went · Castellnewydd · Cemais Comawndwr · Cilgwrrwg · Clydach · Coed Morgan · Coed-y-mynach · Cwmcarfan · Cwm-iou · Drenewydd Gelli-farch · Y Dyfawden · Yr Eglwys Newydd ar y Cefn · Gaer-lwyd · Gilwern · Glasgoed · Goetre · Gofilon · Y Grysmwnt · Gwehelog · Gwernesni · Gwndy · Hengastell · Little Mill · Llanarfan · Llan-arth · Llanbadog · Llancaeo · Llandegfedd · Llandeilo Bertholau · Llandeilo Gresynni · Llandenni · Llandidiwg · Llandogo · Llanddewi Nant Hodni · Llanddewi Rhydderch · Llanddewi Ysgyryd · Llanddingad · Llanddinol · Llanelen · Llanelli · Llanfable · Llanfaenor · Llanfair Cilgedin · Llanfair Is Coed · Llanfihangel Crucornau · Llanfihangel Gobion · Llanfihangel Tor-y-mynydd · Llanfihangel Troddi · Llanfihangel Ystum Llywern · Llanfocha · Llan-ffwyst · Llangatwg Feibion Afel · Llangatwg Lingoed · Llangiwa · Llangofen · Llan-gwm · Llangybi · Llanhenwg · Llanisien · Llanllywel · Llanofer · Llanoronwy · Llan-soe · Llantrisant · Llanwarw · Llanwenarth · Llanwynell · Llanwytherin · Y Maerdy · Magwyr · Mamheilad · Matharn · Mounton · Nant-y-deri · Newbridge-on-Usk · Y Pandy · Pen-allt · Penrhos · Pen-y-clawdd · Porth Sgiwed · Pwllmeurig · Rogiet · Rhaglan · Sudbrook · Tre'r-gaer · Tryleg · Tyndyrn · Ynysgynwraidd