Simon McBurney

Simon McBurney
Ganwyd	Simon Montagu McBurney  25 Awst 1957  Caergrawnt
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig
Alma mater	Peterhouse, Caergrawnt L'École Internationale de Théâtre Jacques Lecoq Ysgol Coleg y Brenin
Galwedigaeth	cyfarwyddwr theatr, actor, sgriptiwr, cynhyrchydd ffilm, dramodydd
Arddull	comedi Shakespearaidd
Gwobr/au	Gwobr Laurence Olivier, OBE, Gwobr Konrad Wolf, Gwobr Theatr Ewrop
Gwefan	http://www.complicite.org/flash/

Mae Simon Montagu McBurney, OBE (ganed 25 Awst 1957) yn actor, ysgrifennwr a chyfarwyddwr o Loegr. Ef yw sefydlwr a chyfarwyddwr celfyddydol y Théâtre de Complicité, Llundain. Mae wedi cael rolau yn The Manchurian Candidate (2004), Friends with Money (2006), The Golden Compass (2007), The Duchess (2008), Robin Hood (2010), Tinker Tailor Soldier Spy (2011), Magic in the Moonlight (2014), The Theory of Everything (2014), a Mission: Impossible - Rogue Nation (2015).

Bywyd cynnar

Ganwyd McBurney yng Nghaergrawnt, Lloegr. Roedd ei dad, Charles McBurney, yn archeolegwr ac academydd Americanaidd. Roedd Charles McBurney yn ŵyr i'r llawffeddyg Americanaidd Charles McBurney (fe'i briodolwyd gyda thynnu'r arwydd meddygol pwynt McBurney, er y mae rhai beirniaid wedi herio ei fodolaeth).  Roedd ei fam, Anne Francis Edmondstone (yn gynt Charles), yn ysgrifenyddes; yr oedd yn Brydeinwraig gyda  llinach Seisnig, Albanaidd a Gwyddelig. Roedd rhieni McBurney yn berthnasau pell a gwrddodd yn ystod yr Ail Ryfel Byd. Astudiodd Llenyddiaeth Saesneg yn Peterhouse, Caergrawnt, yn graddio yn 1980. Wedi marwolaeth ei dad, symudodd i Baris lle hyfforddodd ar gyfer y theatr yn y Sefydliad Jacques Lecoq.

Gyrfa

McBurney yw sefydlwr a chyfarwyddwr celfyddydol y cwmni theatr Prydeinig Complicite, sy'n perfformio ar draws y byd. Cyfarwyddodd eu cynyrchiadau Street of Crocodiles (1992); The Three Lives of Lucie Cabrol (1994), a addaswyd o drioleg John Berger Into Their Labors; To the Wedding; Mnemonic (1999); The Elephant Vanishes (2003); A Disappearing Number (2007); A Dog's Heart (2010); and The Master and Margarita (2011).

McBurney yng Ngŵyl Ryngwladol Caeredin ar 6 Awst, 2015

Creodd a chyfarwyddodd McBurney y darn A Disappearing Number, yn cymryd ei ysbrydoliaeth o'r stori am y cydweithrediad rhwng dau fathemategwr pur nodedig yr 20g, yr athrylith Indiaidd Srinivasa Ramanujan, a'r athro Caergrawnt G.H. Hardy. Chwaraewyd y ddrama yn y Barbican yn yr hydref yn 2008 cyn mynd ar daith ryngwladol. Ym mis Chwefror 2009, cyfarwyddodd McBurney y cynhyrchiad Complicite Shun-kin, a seiliwyd ar ddau destun gan Jun'ichiro Tanizaki. Fe'i chynhyrchwyd yn Llundain a Thokyo yn 2010.

Cyfarwyddodd McBurney The Resistible Rise of Arturo Ui ac All My Sons (2008) (y ddau yn Efrog Newydd), a sioeau comedi byw, gan gynnwys So Much Things To Say gan Lenny Henry a Live in 2000 gan French and Saunders. 

Mae McBurney yn actor sgrin sefydlog. Chwaraeodd Cecil y côr-feistr mewn rôl gylchol ar The Vicar of Dibley, arbenigwr cyfrifiaduron y CIA Garland yn Body of Lies, Dr. Atticus Noyle yn The Manchurian Candidate (2004), Nigel Stone yn The Last King of Scotland, y gŵr metrorywiol Aaron yn Friends with Money, Fra Pavel yn The Golden Compass, Charles James Fox yn The Duchess, ac Oliver Lacon yn Tinker Tailor Soldier Spy. Ysgrifennodd y stori ar gyfer Mr. Bean's Holiday, yn ogystal â bod yn uwch gynhyrchydd.  

O 2010 i 2014, ymddangosodd yng nghyfres gomedi deledu y BBC Rev., yn chwarae'r rôl Archddiacon Robert. Lleisiodd McBurney Kreacher yn Harry Potter and the Deathly Hallows – Part 1 (2010). Yn y gyfres The Borgias, chwaraeodd yr arbenigwr Cyfraith Ganonaidd Johannes Burchart. McBurney oedd Artiste Associé y 66ain Festival d'Avignon (2012).

Yn 2014, chwaraeodd McBurney tad Stephen Hawking yn y ffilm fygraffyddol am ei fywyd, The Theory of Everything. Ym mis Gorffennaf 2015, serennodd fel Atlee, cyfarwyddwr MI6 yn y ffilm acsiwn ddrama gyffrous Mission: Impossible - Rogue Nation. Chwaraea'r ymchwiliwr goruwchnaturiol Maurice Grosse yn y ffilm arswyd  The Conjuring 2: The Enfield Poltergeist.

Bywyd personol

Mae'n byw yn Llundain gyda'i wraig a thri o blant. Yn Rhestr Anrhydeddau y Flwyddyn Newydd 2005, penodwyd McBurney yn Swyddog Urdd yr Ymerodraeth Brydeinig (OBE) ar gyfer ei waith drama.

Ffilmyddiaeth

Ffilmiau

Blwyddyn	Teitl	Rôl	Nodiadau
1991	Kafka	Assistant Oscar
1994	A Business Affair	Gwerthwr
1994	Being Human	Hermas
1994	Tom & Viv	Dr. Reginald Miller
1994	Mesmer	Franz
1996	The Ogre	Brigadier
1997	The Caucasian Chalk Circle	Azdak the Judge	Fideo
1998	Cousin Bette	Vauvinet
1999	Onegin	Monsieur Triquet
2000	Eisenstein	Sergei Eisenstein
2003	The Reckoning	Stephen
2003	Bright Young Things	Sneath (Photo-Rat)
2003	Skagerrak	Thomas
2004	The Manchurian Candidate	Dr. Atticus Noyle
2004	Human Touch	Bernard
2006	Friends with Money	Aaron
2006	The Last King of Scotland	Nigel Stone
2007	The Golden Compass	Fra Pavel
2008	Body of Lies	Garland
2008	The Duchess	Charles James Fox
2009	Boogie Woogie	Robert Freign
2010	Robin Hood	Father Tancred
2010	Harry Potter and the Deathly Hallows – Part 1	Kreacher	Llais
2011	Jane Eyre	Mr. Brocklehurst
2011	Tinker Tailor Soldier Spy	Oliver Lacon
2013	For Those Who Can Tell No Tales	Tim Clancy
2014	Magic in the Moonlight	Howard Burkan
2014	The Theory of Everything	Frank Hawking
2015	Mission: Impossible – Rogue Nation	Y Cyfarwyddwr Atlee
2016	The Conjuring 2: The Enfield Poltergeist	Maurice Grosse	Yn y broses ôl-gynhyrchu

Teledu

Blwyddyn	Teitl	Rôl	Nodiadau
1988	Screenplay	Martin	Pennod: "Burning Ambition"
1989	The Two of Us	Y Dyn	Pennod: "Trust"
1992	The Bill	Shaun Anderton	Pennod: "Man of the People"
1992–93	The Comic Strip Presents	Mick / Madman	2 bennod
1994–2004	The Vicar of Dibley	Côr-feistr Cecil	4 pennod
1995	Performance	Ancient Pistol	Pennod: "Henry IV"
1996	Absolutely Fabulous	Tocynnwr	Pennod: "The Last Shout (Part 1)"
1999	Midsomer Murders	Henry Carstairs	Pennod: "Death of a Stranger"
2010–14	Rev.	Archddiacon Robert	19 pennod
2011–13	The Borgias	Johannes Burchart	6 phennod
2014	Knifeman	Houdyshell	Peilot heb ei werthu
2015	The Casual Vacancy	Colin "Cubby" Wall	Mini-gyfres; 3 pennod

Dolenni allanol

• Simon McBurney ar yr Internet Movie Database (Saesneg yn unig)
• Simon McBurney ar yr Internet Broadway Database (Saesneg yn unig)
• Proffil: Simon McBurney yn The Guardian (Saesneg yn unig)