Michael Faraday
| Michael Faraday | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 22 Medi 1791  Newington Butts, Llundain |
| Bu farw | 25 Awst 1867 Palas Hampton Court, Llundain |
| Dinasyddiaeth | Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon, Teyrnas Prydain Fawr |
| Addysg | gradd er anrhydedd |
| Galwedigaeth | ffisegydd, cemegydd, dyfeisiwr, llenor |
| Cyflogwr |
|
| Prif ddylanwad | Humphry Davy, Jane Marcet |
| Tad | James Faraday |
| Mam | Margaret Hastwell |
| Priod | Sarah Barnard |
| Gwobr/au | Urdd Teilyngdod am Wyddoniaeth a Chelf, Cymrawd y Gymdeithas Frenhinol, Medal Copley, Medal Copley, Medal Brenhinol, Medal Rumford, Medal Albert, Bakerian Lecture, Cymrawd Academi Celf a Gwyddoniaeth America |
Cemegydd a ffisegydd o Loegr oedd Michael Faraday, FRS (22 Medi 1791 – 25 Awst 1867). Daeth Faraday o deulu tlawd ond Cristnogol, roedd yn aelod ac yn flaenor gyda'r sect Protestanaidd y Sandemaniaid, ac felly cyrhaeddod lefel uchel o lythrennedd am y cyfnod i blentyn mor dlawd. Gwasanaethodd wedyn am saith mlynedd fel prentis i rwymydd llyfrau. Felly roedd cyfle gwych ganddo i ddarllen llyfrau gwyddonol. Roedd ei dad yn of, ac felly roedd Michael yn fachgen digon alluog gyda theclynau ac ynni o'r dechrau.
Drwy fynychu darlithoedd gwyddonol nosweithiau, fe gafodd gyfeillgarwch Humphry Davy, ac fe ddaeth i weithio i'r Royal Institution yn Llundain (ar y pryd yn gweithio fel adran gwyddoniaeth y Brifysgol). Dringodd yn gyflym i fod yn aelod llawn ac wedyn athro. Cyfranodd yn sylweddol i'r fyd Cemeg a Ffiseg, a Faraday oedd y gwyddonydd a ddarganfuwyd anwythiad electromagnetig, diamagnetedd ac electrolysis a'r cysyniad o faes magnetig. Creodd sylfeini y modur trydan. Daeth o hyd i gemegau newydd fel bensen, dechreuodd y syniad o rifau ocsidiad a'r termau anod, catod, electrod, ac ïon. Enwyd yr uned SI am gynhwysiant, Farad, ar ei ôl, a hefyd y cysonyn Faraday.
Er gwaethaf diffyg addysg prifysgol ffurfiol, fe ddaeth yn Athro Fullerian Cemeg, post a gadwodd hyd at ddiwedd ei oes.