Afon Siúr
 | |
| Enghraifft o: | afon  |
|---|---|
 | |
| Enw brodorol | An tSiúir |
| Hyd | 184 cilometr |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Mae Afon Siúr [ʃuːr] (Gwyddeleg: An tSiúr neu Abhainn na Siúire, Saesneg: River Suir yn afon yn ne Iwerddon gyda chyfanswm hyd o 183 km.[1] Dalgylch Afon Siúr yw 3,610 km2.[2] Daw'r enw o'r Hen Wyddeleg, suir, am "chwaer".[3]
Mae ei tharddiad i'r gogledd o dref Templemore yn Swydd Tipperary. Oddi yno mae'n llifo trwy drefi Loughmore, Thurleigh a Holycross, yn ymuno ag afonydd Aherlow a Tar ac yn llifo tua'r dwyrain cyn Mynyddoedd Comeragh.
Mae'r afon yn ffurfio'r ffin rhwng Swydd Waterford a Swydd Kilkenny yn y fan hon ac yn llifo trwy drefi Cahir, Clonmel, a Charraig-on-Suir cyn cyrraedd dinas Port Láirge. I'r gogledd o'r ddinas mae Afon Siúr yn ymuno ag Afon Barrow - yn fuan ar ôl i'r olaf derbyn dyfroedd Afon Nore - i ffurfio un afon sy'n llifo i'r Môr Celtaidd ychydig gilometrau i'r de o Waterford yn Dunmore East. Adnabyddir y tair afon ar lafar gwlad fel y Tair Chwaer. Ar ben eithaf penrhyn Hook Head saif y goleudy o'r un enw, a adeiladwyd ym 1172, sy'n golygu mai hwn yw'r hynaf yn Ewrop.
Yn hanesyddol, roedd yr afon yn bwysig wrth i'r Llychlynwyr feddiannu'r berfeddwlad yn yr Oesoedd Canol cynnar. O ganol y 9g ymlaen, sefydlasant aneddiadau ar hyd yr arfordir a'r afonydd.
Mae Afon Siúr yn boblogaidd iawn gyda physgotwyr sy'n pysgota am eogiaid a brithyllod brown.
Oriel
[golygu | golygu cod]-
Afon Siúr yn Clonmel -
Afon Siúr yn Cahir -
Pont newydd dros Afon Siúr, Port Láirge
Dolenni
[golygu | golygu cod]- River Suir ar Britannica
- The River Suir (Third of the Three Sisters series) fideo ar Youtube
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ The Suir, From Its Source to the Sea. Creative Media Partners, LLC. 2023. ISBN 9781019427989. River Suir, Ireland's Fisheries
- ↑ South Eastern River Basin District Management System. Page 38 Archifwyd 3 Mawrth 2016 yn y Peiriant Wayback
- ↑ "eDIL - Irish Language Dictionary". www.dil.ie.
