ڕێبەرایەتی
ڕێبەرایەتی Leadership وەک ڕشتەیەکی زانستی، گرینگی دەدات بە شێوازی ڕێبەرایەتی و تۆژینەوەی تایبەتی لێ دەکات. زانا و تۆژەوەران لەم بوارەدا چەندین ڕێچکەی جیاوازیان کردۆتەوە و هەریەکەیان لە ڕوانگەی تایبەتەوە دەربارەی ڕێبەرایتیی نووسیوە.
تۆژەرانی ڕێبەرایەتی
[دەستکاری]بۆ نموونە:
- ڤێبەر Weber - لە ڕێبازی «بیرۆکراسی» -دا جۆرەکانی دەسەڵاتی کاریزما، نەرێتی و دەستووری لەیەک جودا دەکاتەوە.
- تایلەر Taylor - لە ڕێبازی تایلەریزم / «کارگێڕیی زانستانە» -دا باس لە بڕیاردانی هۆشەکی دەکات.
- فایۆل Fayol - لە فایۆلیزم / «کارگێڕیی فەرمانبەرانە» -دا پێگەی فەرماندە و مەودای دەسەڵات لە هەرەمی سازماندا شی دەکاتەوە.
- تۆژینەوەکانی Hawthorne و زانایانی وەک Mayo, Maslow, McClelland & Herzberg لە ڕێبازی جڤاکی و پێوستیی مرۆڤدا جەخت لەسەر ڕێبەرایەتی دەکەن.
- زانایان Barnard & Herbert Simon پرۆسەی Decision-Making شرۆڤە دەکەن.
- McGregor لە تیۆری X&Y دا جەخت لە ڕوانگەی مرۆڤبینیی ڕێبەر دەکات.
- Henry Mintzberg ڕۆڵی بڕیاردان لە پەیکەربەندیی سازماندا ڕوون دەکاتەوە
- Schein باس لە نەخشی ڕێبەرایەتی و فەرهەنگی سازمان دەکات و...
جۆرەکانی ڕێبەرایەتی
[دەستکاری]ڕێبەرایەتی بەگشتی سێ جۆرە:[١]
- ڕێبەرایەتیی دەسەڵاتسەپێن - سەرۆک لێرەدا دەسەڵاتی ڕەهای هەیە، خۆسەپێنە، هەم ئامانج دیاری دەکات و هەم مێتودی کار. خۆی لە سەروو هەموانە، تەنانەت دەستوور و ڕێسا بە ویست و ئارەزووی خۆی دادەڕێژێت و سنووربەزێنیشی لێ دەکات. ئەم جۆرە ڕێبەرایەتییە کاریگەرە بەڵام کورتمەودایە.
- ڕێبەرایەتیی خەمسارد - ڕێبەرایەتیی بێباک و بێپەروا سازمان تووشی سەرگەردانی دەکات. ڕێبەرایەتی وەها، جاروبار بە پێی پەستانی دەوروبەر یان بۆ پاراستنی بەرژەوەندیی خۆی، بە ناچاری یان بە ئارەزوو دەست لە کاروبار وەردەدات، لە نێو سازماندا دڕی و بێباکی تەشەنە دەکەن.
- ڕێبەرایەتیی دێمۆکرات - ڕێبەر لێرەدا بۆ دیاری کردنی هەم ئامانج هەم مێتودی پێکانی ئامانج پرسوڕا بە هاوکاران دەکات. بەرپرسایەتی لە سازماندا دابەش دەکات.
ڕێچکەی جیاواز
[دەستکاری]هەڵبەت ئەمانە شێوازی یەکجار گشتین. ڕێبەرایەتی بە کردەوە وەها ساکار و ڕوون نییە، وردەکاری و شەبەنگی دیکەی زۆرە، بۆ نموونە:
- «ڕێبەرایەتی دۆخەکی» Situational Leadership[٢]
- «ڕێبەرایەتیی فێرکار» Learning Leadership[٣]
- «ڕێبەرایەتیی ڕۆشناک» Clear Leadership[٤]
پەراوێز
[دەستکاری]- ^ Wisén, Jan & Lindblom, Börje. Effektivt projektarbete. Norstedts Juridik AB (1999): 204.
- ^ Management of organizational behavior - utilizing human resources (1988)
- ^ Senge, Peter M. Den femte disciplinen – Den lärande organisationens konst. Översättning av Tomas Cato. Nerenius & Santérus (1995)
- ^ Gervase R. Bushe. Clear Leadership - Sustaining real collaboration and partnership at work (2009)
سەرچاوە
[دەستکاری](Jacobsen, Dag Ingvar & Thorsvik, Jan. Hur moderna organisationer fungerar. Studentlitteratur (2002
(Karlöf, Bengt & Lövingsson, Fredrik Helin. Management från A till Ö. SIS Förlag (2007
(Svedberg, Lars. Gruppsykologi - Om grupper, organisationer och ledarskap. Studentlitteratur. Tredje upplagan. (2003).
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ڕێبەرایەتی تێدایە. |