ئایسلەند

Iceland
Iceland ئایسلەند
	سروود:
پایتەخت	ڕەیکژافیک; 64°08′N 21°56′W / 64.133°N 21.933°W
گەورەترین	پایتەخت
زمانە فەرمییەکان	ئایسلەندی
گرووپە ڕەگەزییەکان	٩٣٪ ئایسلەندی، ٧٪ ڕەگەزی تر.
دەوڵەت	یەکەی ویلایەت
دامەزران
ڕووبەر
ژمارەی دانیشتوان
دراو	کرۆنی ئایسلەندی (ISK)
ناوچەی کاتی	GMT (UTC+٠)
لای لێخوڕین	ڕاست
پاوانی ئینتەرنێت	.is

پۆتانەکان: 65°N 18°W / 65°N 18°W / 65; -18

کۆماری ئایسلەند (بە ئایسلەندی: Ísland یان Lýðveldið Ísland) وڵاتێکی دوورگەیی «ئەورووپییە» لە باکووری زەریای ئەتڵەسی لە پەراوێزی ناوەڕاستی ئەتڵەسی.^[١] ژمارەی دانیشتووانی ٣٢٠ ھەزار کەسە و ڕووبەرەکەی ١٠٣ ھەزار کیلۆمەتر دووجایە پایتەختەکەی [ڕیکیاڤیکە] و گەورەترین شاری ئەو وڵاتەیە، بەو پێیەی کە خۆی و^[٢] ناوچەکانی باشووری ڕۆژاوای وڵاتەکەی زیاتر لە دوو لەسەر سێی دانیشتووانی ئەو وڵاتەیە. ئایسلەندا وڵاتێکی چالاکە لە ڕووی گڕکان و جیۆلۆجییەوە. زەوییە سەرەکییەکە لە فەلاتێک پێکھاتووە کە بە کێڵگەی خۆڵ و شاخ و سەھۆڵبەندان تایبەتمەندە، لەکاتێکدا زۆرێک لە سەھۆڵبەندانەکان لە ڕێگەی ناوچە نزمەکانەوە دەڕژێنە ناو دەریاکانەوە. چەمی کەنداو کەشوھەوای ئایسلەندا مامناوەند دەکات، ئەمەش وای کردووە کە مامناوەند بێت و گونجاو بێت بۆ ژیان سەرەڕای ئەوەی لەسەر سنوورەکانی بازنەی [جەمسەری باکوور] ھەڵکەوتووە.

جوگرافیا

ئایسلەندا دەکەوێتە شوێنی یەکگرتنی زەریای ئاتلانتیکی باکوور و زەریای جەمسەری باکوور. دوورگەی سەرەکی بە تەواوی لە باشووری بازنەی جەمسەری باکوورەوەیە، بە دوورگە بچووکەکەی ئایسلەندی گریمسی لە کەناری باکووری دوورگەی سەرەکیدا تێدەپەڕێت. ئەم وڵاتە دەکەوێتە نێوان ھێڵی پانی ٦٣ بۆ ٦٨ پلە باکوور و درێژی ٢٥ و ١٣ پلە ڕۆژاوا.

ئایسلەندا لە کیشوەری ئەورووپا نزیکترە وەک لە وشکانی ئەمریکای باکوور، ھەرچەندە نزیکترینە لە گرینلاند (٢٩٠ کم؛ ١٥٥ میل دەریایی) کە دوورگەیەکی ئەمریکای باکوورە. ئایسلەندا بە گشتی لە ئەورووپادا بە ھۆکاری جوگرافی، مێژوویی، سیاسی، کولتووری، زمانەوانی و پراکتیکی دانراوە.^[٣]^[٤]^[٥]^[٦]

دانیشتووان

بەپێی ئامارەکانی ساڵی ٢٠١٤ ژمارەی دانیشتووانی وڵاتی ئایسلەند ٣٣٣٬١٣٥ کەس بووە کە بە یەکێک لە کەم حەشیمەتترین وڵاتانی جیھان لە قەڵەم دەدرێت. تەمەنی مامناوەندی خەڵکی ئەم وڵاتە ٣٥٫٧ ساڵە. ھەروەھا ٩٤ لەسەدی دانیشتووانی وڵات لە شارەکان دەژین.^[٧]

ئەمانەش ببینە

سەرچاوەکان

^ https://web.archive.org/web/20190516015628/https://www.statice.is/
^ https://web.archive.org/web/20190518193408/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ic.html
^ Christine Ingebritsen (٢٠٠٠). The Nordic States and European Unity. Cornell University Press. لاپەڕە ١٢٩. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٠١٤-٨٦٥٩-٣. لە ١٠ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٣٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.
^ Pertti Joenniemi؛ Marko Lehti (٢٠٠٣). «On the Encounter Between the Nordic and the Northern: Torn Apart But Meeting Again?». لە Marko Lehti, David James Smith (ed.). Post-Cold War Identity Politics: Northern and Baltic Experiences. Psychology Press. لاپەڕە ١٣٥. ژپنک ٩٧٨-٠-٧١٤٦-٥٤٢٨-٧. لە ١٠ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٣٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.
^ Gunnar Helgi Kristinsson (٢٨ی حوزەیرانی ٢٠٠٥). «Iceland and the European Union». لە Lee Miles (ed.). The European Union and the Nordic Countries. Routledge. لاپەڕە ١٥٠. ژپنک ٩٧٨-١-١٣٤-٨٠٤٠٥-٤. لە ١٠ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٣٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.
^ Pieter Dhondt (٢٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١١). National, Nordic Or European?: Nineteenth-Century University Jubilees and Nordic Cooperation. BRILL. لاپەڕە ٧. ژپنک ٩٧٨-٩٠-٠٤-٢١٦٩٤-٥. لە ١٠ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٣٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.
^ «Countries in the world (ranked by 2014 population)» (بە ئینگلیسی). ماڵپەڕی Worldometers. لە ‏١٥ی ئایاری ٢٠١٥ ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوتی سەردان= (یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: خاڵبەندیی زیادە (بەستەر) ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)