دەستپێک
ئەو ئینسایکڵۆپیدیا ئازادەی کە ھەموو کەسێک دەتوانێت دەستکاریی بکات. ھەنووکە ٧٣٬٣٧٦ وتار بە کوردیی ناوەندی (سۆرانی) ھەن. |
پێڕستی وتارەکان • ڕێکخستنەکان
| ||||||
لەبارەی ویکیپیدیا • سیاسەت و ڕێساکان • فێرکاریی خێرا • فێرکاری بە وێنە • پرسیارە دووپاتکراوەکان • ڕێنماییی خێرا |
فرانکفۆرت (بە ئینگلیزی: Frankfort) پایتەختی ویلایەتی کنتاکیی ئەمریکایە و ناوەندی شارستانی فرانکڵین کاونتییە. وەک شارێکی چینی حوکمڕانی نێوخۆیی پۆڵێن کراوە. لە سەرژمێریی ساڵی ٢٠٢٠ی ئەمریکادا، ژمارەی دانیشتووانی ٢٨ ھەزار و ٦٠٢ کەس بووە. فرانکفۆرت دەکەوێتە سەر ڕووباری کنتاکی، شارێکی سەرەکییە لە ویلایەتی کنتاکیی، و کە پارێزگاکانی فرانکڵین و ئاندەرسن لەخۆدەگرێت. لە پلەی چوارەمی بچووکترین پایتەختی ویلایەتەکانە بەپێی ژمارەی دانیشتووانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و ١٣ھەمین شاری پڕ دانیشتووانە لە ویلایەتی کنتاکیی.
پێش دامەزراندنی فرانکفۆرت، شوێنەکە خاڵێکی پەڕینەوە بوو کە پێی دەگوترا فۆرد بەسەر ڕووباری کنتاکییەوە، کە لەلایەن بوفالۆکانەوە بەکاردەھێنرا و وەک ڕێڕەوێکی سەرەکی لە ئەمریکای کۆلۆنیالیزمدا کاری دەکرد. گەڕانچییە ئینگلیزەکان بۆ یەکەمجار لە ساڵانی ١٧٥٠ ھاتنە ناوچەکە. ناوی فرانکفۆرت لە ڕووداوێکەوە سەرچاوەی گرتووە لە ساڵی ١٧٨٠ کاتێک پێشەنگێک بە ناوی ستیڤن فرانک لە پێکدادانێکدا لەگەڵ ئەمریکییە ڕەسەنەکان کوژرا. بۆیە ناوی لێنرا «فرانک فۆرد» بۆ ڕێزلێنان لەو کەسە. لە ساڵی ١٧٨٦ کۆبوونەوەی گشتیی ڤیرجینیا ١٠٠ دۆنم زەوی تەرخان کرد بۆ دامەزراندنی شارۆچکەی فرانکفۆرت. دوای ئەوەی کنتاکی لە ساڵی ١٧٩٢ بوو بە ویلایەت، فرانکفۆرت وەک پایتەختی ئەو ویلایەتە ھەڵبژێردرا.
شارەکە دەکەوێتە ناوەوەی ھەرێمی بلووگراس لە ویلایەتی کنتاکیی ئەمریکا. ڕووباری کنتاکی بەناو شارەکەدا دەڕوات، ناوەندی شار و ساوت فرانکفۆرت لە بەرامبەر ڕووبارەکەدان. ناوچەکانی دەرەوەی شار بە ڕۆژھەڵات و ڕۆژاوای فرانکفۆرت ناودەبرێن. فرانکفۆرت بە چوار وەرزدا تێدەپەڕێت: لە وەرزی زستان بە شێوەیەکی گشتی فێنکە لەگەڵ ھەندێک بارینی بەفر، لەکاتێکدا وەرزی هاوینی گەرم و شێدارە.
خوێندنەوەی زیاتر...
- ٧ی کانوونی دووەم – زنجیرەیەک ئاگری گەورە لە باشووری کالیفۆڕنیای ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، لانیکەم ٢٥ کەس بەھۆیەوە گیانیان لەدەستدا و زیاتر لە ١٢ ھەزار پێکھاتەی ناوچەکە لەناوچوون.
- ٨ی کانوونی یەکەم – ھێرشەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سووریا بووە ھۆی کەوتنی دیمەشق و ڕووخانی حکوومەتی بەعس، لە کاتێکدا بەشار ئەسەد (لە وێنەکەدا) بەرەو ڕووسیا ڕای کرد.
- ٢٧ی تشرینی دووەم – ھێزەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سووریا دەستیان بە ھێرشێکی بەرفراوان لە دژی ڕژێمی ئەسەد کرد.
- ٦ی تشرینی دووەم – دۆناڵد ترامپ لە ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتیی ویلایەتە یەکگرتووەکاندا سەرکەوت.
- ٢٠ی تشرینی یەکەم – ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بە بەشداریی ٣٨ حیزب و لایەن بەڕێوەچوو.
- ١٦٢٢ – نووسەر و شانۆنامەنووسی فەرەنسی مۆلێر لەدایک بوو.
- ١٩١٥ – چاپخانەی کوردستان دامەزرا، بۆ بڵاوکردنەوەی پەرتووک و بڵاوکراوە کوردییەکان.
- ١٩١٨ – جەمال عەبدولناسری سەرۆکی پێشووی میسر لەدایک بوو.
- ٢٠٠١ – ویکیپیدیا لەلایەن جیمی وەیڵز و لاری سانگر دامەزرا.
١٥ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٥ (زایینی)؛ بەرامبەر بە ٢٦ی بەفرانباری ٢٧٢٤ (کوردی)
→دوێنێ
ئەرشیڤ
سبەینێ←
- … کە زمانی کوردی لەدوای زمانەکانی عەرەبی، فارسی و تورکی چوارەمین زمانی پڕئاخێوەری ڕۆژھەڵاتی ناوینە؟