Sat (sazviježđe)
| Sat (lat.: Horologium) | |
|---|---|
 klikni za veću sliku | |
| Skraćenica | Hor |
| Genitiv | Horologii |
| Simbolizira | sat sa klatnom |
| Rektascenzija | 3h h |
| Deklinacija | -60° |
| Površina | 249 kv. stepen. (rang: 58.) |
| Broj zvijezda sjajnijih od m = 3 | 0[1] |
| Najsjajnija zvijezda | α Horologii[2] (Priv. mag. 3,86) |
| Meteorski pljuskovi | ? |
| Susjedna sazviježđa | |
| Vidljivo u rasponu geografskih širina: +30° i −90° U najboljem položaju za posmatranje u 21h u mjesecu decembru. | |
Sat (latinski: Horologium) jedno je od 88 modernih sazviježđa. Manje je i nalazi se na južnoj hemisferi. U 18. vijeku francuski astronom Nicolas-Louis de Lacaille je napravio prvo otkriće. Prvenstveno ga je nazvao Horologium Oscillitorium (bosanski: sat sa klatnom), kasnije je taj naziv skraćen. Ovdje nema mnogo sjajnih zvijezda kao ni objekata dubokog neba. Najsjajnija zvijezda α Hor udaljena je 117 sg i ima prividan sjaj od 3,86 mag.[1][2]
Zvijezde
[uredi | uredi izvor]R Horologii (HD 18242) je druga po sjajnosti. Crveni je div spektralne klase M, udaljen oko 100 sg, prividnog sjaja oko 4,7 mag. Ubraja se u promjenljive zvijezde podvrste Mira. β Hor je div spektralne klase A, udaljena oko 300 sg, prividnog sjaja oko 5 mag. Ima osobine hemijskih pekulijarnih zvijezda. δ Hor je također div spektralne klase A, udaljena oko 175 sg, prividnog sjaja oko 4,9 mag. GJ 1016 je crveni patuljak spektralne klase M, udaljen samo oko 12 sg, s prividnim sjajem od 13 mag. Ima 11% Sunčeve mase i samo oko 0,1% Sunčevog sjaja. Jedna je od 20 najbližih zvijezda.[2]
Vansolarna planeta
[uredi | uredi izvor]ι Hor je patuljak spektralne klase G, udaljen oko 56 sg, prividnog sjaja oko 5 mag. Ima vansolarnu planetu otkrivenu 1998. s orbitom sličnoj Zemlji. NASA je ovu planetu uvrstila na 69. mjesto na listi kandidata sa vanzemaljskim životom, prije nego je ukinut program pretrage.[2]
Objekti dubokog neba
[uredi | uredi izvor]Superklaster Sat
[uredi | uredi izvor]
Superklaster ''Horologium'' (bs. "Sat") je udaljen 0,7-1,2 milijarde sg. Rasprostire se na širini od oko 550 miliona sg, sadrži 5000 grupa galaksija, 300000 patuljastih kao i 30000 divovskih galaksija. Ponekad se naziva i superklaster Horologium-Reticulum.[2]
Kuglasta zvjezdana jata
[uredi | uredi izvor]NGC 1261 je kuglasto zvjezdano jato, udaljeno 53000 sg, koje se sastoji od dosta tamnih zvijezda. Otkrio ga je James Dunlop 1826. AM1 je s 398000 sg najdalje kuglasto jato u našoj galaksiji.[2]
Prečkasta spiralna galaksija
[uredi | uredi izvor]NGC 1512 je prečkasta spiralna galaksija, udaljena 30 miliona sg, koja se rasprostire na oko 70000 sg.[2]
Mitologija
[uredi | uredi izvor]Nisu poznati neki mitovi vezani za ovo sazviježđe.[2]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Zvijezde u sazviježđu Sat iz Arhivirano 14. 8. 2011. na Wayback Machine Munich Astronomy Archive, pristupljeno 26.6.2015 (en)
- ^ a b c d e f g h Sazviježđe Sat iz Constellation Guide, pristupljeno 26.6.2015 (en)
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- Stargazing live 2012 sa BBC (en)
- Constellations Arhivirano 27. 2. 2009. na Wayback Machine sa Univerzitet u Wisconsin-Madisonu (en)
