Nima Yushij
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Nima Yoshigi | |
|---|---|
 Nima Yoshigi, perzijski pjesnik, smatra se ocem moderne perzijske poezije | |
| Rođenje | 12. novembar 1896. Yush, Iran |
| Smrt | 6. januar 1960 (63 godine) Shemiran, Iran |
Nima Yoshigi (perzijski: نیما یوشیج, može se pisati i Nima Yooshij ili Yushij; 12. novembar 1896 – 6. januar 1960), rođen kao Ali Esfandiari (perzijski: علی اسفندیاری), bio je savremeni iranski i perzijski pisac koji je započeo novi trend pod nazivom she’r-e no ("nova poezija") poznat i kao she’r-e nimaa'i ("Nimajeva poezija"). Smatraju ga ocem moderne perzijske poezije.
Preminuo je u Shemiranu, sjeverni dio Teherana, a po njegovoj želji, sahranjen je u rodnom selu Yush, regija Noor, Mazandaran.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Rođen je kao najstariji sin Ebrahim Nouri-ja od Yusha (selo u regionu Noor, iranske provincije Mazandaran). Odrastao je u Yushu većinom pomažući ocu oko stoke. Kao dječak često je posjećivao lokalne kampove i tu se družio sa pastirima. Snažno su ga impresionirali i život oko logorske vatre, ali posebno slike izrasle iz jednostavnih pastirskih priča o selima i sukobima plemena. Ove slike su ostale u sjećanju ovog velikog pisca i čekale dok se njegova moć dikcije razvila do te mjere da ih oslobodi.
Nimino najranije obrazovanje započelo je u islamskoj školi, mektebu. Vjeroučitelj ga je morao tražiti po ulicama, vući u školu i kažnjavati ga. Sa 12 godina, Nima je odveden u Teheran i prijavljen u školu St. Louis. Ni atmosfera u rimokatoličkoj školi nije promijenila njegovo ponašnje, ali Nezam Vafa, učitelj u toj školi, ga je uzeo pod svoje okrilje i pošto je i sam bio pjesnik, njegovao Nimine poetske sklonosti.
Sve te promjene životnih okruženja, prelazak iz mekteba u katoličku školu, preseljenje sa sela u grad, te opisi potpuno drugačijih života o kojim je učio, značajno su uticale na buđenje njegove mašte, iako je uvijek ostao odan tradicionalnim vrijednostima. Drugim riječima, Nima je u početku pisao poeziju pod jasnim uticajima Sadija i Hafiza dok novi doživljaji nisu polako ali sigurno postali primarni u njegovom poetskom izrazu. Stoga je Nima mijenjao već utvrđene načine pisanja u korist slobodnijeg izraza svojih ideja. "Ay Shab" (O noći) i "Afsaneh" (Mit) pripadaju ovom prelaznom periodu.
Značaj
[uredi | uredi izvor]Uopćeno posmatrano, Nima je manipulisao rimom i ritmom i dozvolio da dužina stiha bude određena dubinom misli a ne konvencionalnom metrikom koja se koristila još od ranih dana perzijske poezije. Osim toga naglašavo je aktuelne teme, posebno patnju i ugnjetavanje. Ovim je pokazao da, iako se neki čitaoci oduševljavaju čarima ljubavi, većina njih više voli heroje s kojim se mogu identificirati.
Osim toga, Nima je upotpunio svoje slika sa personifikacijama koje su se dosta razlikovale od tradicinalnih slika mjeseca, ruže ili bašte. Njegova nekonvencionalna poetska dikcija izvela je poeziju iz dvorskih rituala i spustila je među široke narodne mase. U poeziju je uveo i korištenja narodnog, kolikvijalnog govora što je njegovim pjesmama dalo posebnu boju.
Nimin najznačajniji uticaj bila je primjena simbolizma. Njegova upotreba simbolizma se razlikovala od njegovih modela po tome što je on bazirao strukturalni integritet svojih djela na postepenom razvoju simbola koje je upotrebljavao. Na ovaj način, Nimina poezija mogla se čitati i kao dijalog između dva ili tri simbola koji se nadograđuju u jedinstvenu povezanu semantičku jedinicu. Prije Nime samo Hafiz je pokušao napraviti jedno takvu cjelinu u svojim sufijskim gazelima, ali on je težio tematskom a ne simboličkom jedinstvu.
Djela
[uredi | uredi izvor]Nimina djela nisu došla do publike sve do kasnih 1930-tih jer nisu mogla biti objavljena u tadašnjim novinama, upravo zbog njihovog izrazitog nekonvencionalizma. Nakon pada tadašnjeg šaha Nima je postao jedan od urednika magazina Muzika. Radio je sa Sadeq Hedayatom i objavljivao svoja djela u tom magazinu. Samo dva puta objavio je djela o vlastitom trošku, i to: Blijeda priča i Vojnikova porodica.
Obustavljanje magazina Muzika desilo se paralelno sa osnivanjem Tudeh partije i pojavljivanjem nekoliko ljevičarskih poblikacija. Radikalan po prirodi, Nima je bio privučen tim novim novinama i tu je objavljivao mnoga od svojih djela.
