ရူပဗေဒ
ရူပဗေဒ (အဲင်းကလေတ်: Physics) အဲန်ႏကလေက်လိတ်ဖြုံႏ "Physics" ယို အောဝ်ႏဂရိ စခါသားလိတ် အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻ ထာꩻသေပညာႏ ပွိုင်းဝွို့တုမ်ႏ ထာꩻဖဝ (သဘာဝဆိုင်ရာ အသိပညာ) φυσική (ἐπιστήμη), romanized: phusikḗ (epistḗmē), lit. တုမ်ႏယင်း "ထာꩻဖဝ (သဘာဝ)" φύσις phúsis ကိုဖျော်လွဉ်၊ phúsis အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻ "သဘာဝ" သွူ။[၁][၂]
ရူပခရာႏယို ထွာဒျာႏ ထာꩻဖဝတရာꩻ သိပ္ပံ သိပ္ပပညာႏသွူ။ စက္ကျဝဠာႏ ထာꩻခြိုꩻအထျနောဝ်ꩻ တမုဲင်ꩻ၊ ထာꩻခြိုꩻစားနောဝ်ꩻ တဗာႏတုမ်ႏတဗာႏ အအားအောဝ်ႏတလူႏဝင်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ၊ အအောဝ်ႏပွိုင်းဝင်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ၊ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻထွူ အဆုဲင်ꩻသွတ် အထွာမုဲင်ꩻ စတဲင်လိုꩻသီးကစမ်ႏစဲႏ ထောင်လွဉ်ꩻဒါႏထာꩻနောဝ်ꩻ ရိုꩻ ရူပပညာႏ။
ရူပပညာႏယို ထွားလွူꩻ ထာꩻနမ်းအောဝ်ႏ တွမ်ႏယင်း အရုဲင်ꩻထာꩻဖုံႏ။ ခင်ႏလမ်း၊ ခိန်ႏခါႏ (time) ယိုတဲ့ထွားလွူꩻနေနေ။ အာႏတောင်ႏတာႏ (energy)၊ အာႏ၊ ထာꩻခြိုꩻ ဝတ္ထု ၊ ယင်း တျာႏယို ထွာဒျာႏရူပပညာႏသွူ။ မဉ်ႏဒေါ့ꩻရုမ်ꩻ (ဒေါ့ꩻယွဲးတဝ်း)နောဝ်ꩻ ထာꩻထွားလွူꩻ နီသွဉ်းသီးအထျꩻအသောင်ကို ကားကအောဝ်ႏ ထာꩻဖဝ (သဘာဝ)ယို ထွာဒျာႏ ရူပခရာႏ။
ဂဏန်ꩻလုဲင်ꩻပညာႏ သင်္ချာ ယိုထွာ ရူပခရာႏငေါဝ်းသꩻဆွော့ꩻ မတ်ဝင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ။
ရူပ ပညာႏ အောဝ်ႏနီစား၊ ရူပခရာႏစင်စင် (pure physics) တုမ်ႏယင်း ထွဉ်ႏအမ်ႏခရာႏ ရူပ ပညာႏ (applied physics)၊ ယဖြာꩻနဝ်ꩻရိုꩻ pure science တုမ်ႏ applied sciences သွူ။ လိုꩻကထွားလွူꩻ ရူပခရာႏသားတဲ့ အောဝ်ႏနီခေါဝ်နေနေ၊ တခေါဝ်နောဝ်ꩻဟဲ့ꩻ တီအိုရီ (theory) ရူပခရာႏ ပညာႏသျှင်ႏ၊ အောဝ်ႏကုဲင်တစားနောဝ်ꩻ ရိုꩻ စူမော့ꩻ ရူပခရာႏ ပညာႏဗွေႏ။ အဲးလဘတ် အိန်းစတိန်း (Albert Einstein) ယို တီအိုရီ ရူပခရာႏ ပညာႏသျှင်ႏ တာဖြာꩻ။ အရီးသွတ်ꩻ စူမော့ꩻ ရူပခရာႏ ပညာႏဗွေႏဖုံႏအာကို အမဉ်တန်တဖြာꩻနဝ်ꩻ အာခီမိဒိသွူ။
ထူႏတောမ်
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]- ↑ ရူပဗေဒ