NTSC

Геаграфія сыстэм каляровага тэлебачаньня

NTSC (ад па-ангельску: National Television Standards Committee — Нацыянальны камітэт па тэлевізійных стандартах) — сыстэма аналягавага каляровага тэлебачаньня, распрацаваная ў ЗША. 18 сьнежня 1953 году ўпершыню ў сьвеце было пачатае каляровае тэлевізійнае вяшчаньне з ужываньнем менавіта гэтай сыстэмы.

NTSC прынятая ў якасьці стандартнай сыстэмы каляровага тэлебачаньня ў ЗША, Канадзе, Мэксыцы, Японіі і шэрагу іншых краін Амэрыкі.

Тэхнічныя асаблівасьці

Будзем разглядаць сыстэму NTSC, ужывальную ў ЗША, так званы «базавы» NTSC M:

• частата зьмены палёў (паўкадраў) — 60 Гц (дакладней 59,940 059 94 Гц);
• колькасьць радкоў (дазвол) — 525, зь іх утваральных бачны растар — 486;
• частата паднясучай — 3 579 545,5 Гц.
• колькасьць кадраў у сэкунду — 30.
• разгортка промня празрадковая (iнтэрлэйсынг).

Перадача калярова-разнастайных сыгналаў у сыстэме NTSC ажыцьцяўляецца ў спэктры яркаснага сыгналу на адной паднясучай. Два калярова-разнастайныя сыгналы E_R-Y і E_B-Y перадаюцца з дапамогай квадратурнай мадуляцыі.

Калярова-разнастайныя сыгналы падаюцца на балянсны мадулятар, на якім яны мадулююцца па амплітудзе з прыгнечаньнем паднясучай. Мадуляваныя калярова-разнастайныя сыгналы чырвонага E_R-Y і сіняга E_B-Y пасунутыя адносна адзін аднаго па фазе на 90°. Пры складаньні яны ўтвораць новы сыгнал — сыгнал каляровасьці. Такім чынам:

$U={\sqrt {E_{R-Y}^{2}+E_{B-Y}^{2}}}$

$\phi =\arctan {\frac {E_{R-Y}}{E_{B-Y}}}$

Такім чынам, зьмена фазы сьведчыць аб зьмене тону, а модуль вэктару вызначае насычанасьць. Пры гэтым, на неафарбаваных або слаба афарбаваных участках малюнка перашкоды няма, ± бо паднясучая падушаная.

Ужываньне амплітуднай мадуляцыі з падушанай паднясучай спараджае цяжкасьці пры прыёме. Пры дэтэктаваньні важна каб супадалі фазы і частоты гетэрадзіна і паднясучай. Для гэтага пасьля кожнага сынхраімпульсу радка варта адмысловы імпульс-выбліск — ён утрымлівае 8—10 пэрыядаў ваганьняў апорнага генэратара.

Частата паднясучай абраная такім чынам, каб як мага менш уплываць на прымачы чорна-белага тэлебачаньня.

Пры гэтым, у інтэрвале радка разьмяшчаецца няцотны лік паўпэрыядаў паднясучай (сапраўды — 455), таму малюнак ад перашкоды мае выгляд шахматнага поля. Такая структура меней прыкметная, чым вэртыкальныя палосы.

Палярнасьць паднясучай у сумежных кадрах зьмяняецца на процілеглую, такім чынам, цёмныя ўчасткі чаргуюцца са сьветлымі. За рахунак часовага узаемнага кампэнсаваньня, перашкода становіцца яшчэ меней прыкметнай.

Асаблівасьцю сыстэмы NTSC зьяўляецца тое, што інфармацыя аб каляровасьці перадаецца не ў сыстэме каардынат E_R-Y і E_B-Y, а ў сыстэме E_I і E_Q, разгорнутай адносна E_R-Y і E_B-Y на 33°. Адначасова з гэтым ужываецца кампрэсія па амплітудзе (адмысловыя каэфіцыенты).

$E_{I}=\alpha _{1}E_{R-Y}\cos 33-\alpha _{2}E_{B-Y}\cos 57;\,\!$
$E_{Q}=\alpha _{1}E_{R-Y}\cos 57+\alpha _{2}E_{B-Y}\cos 33;\,\!$

$\alpha _{1}=0,877;\alpha _{2}=0,493;\,\!$

$E_{I}=0,74E_{R-Y}-0,27E_{B-Y};\,\!$
$E_{Q}=0,48E_{R-Y}+0,41E_{B-Y}.\,\!$

Акрамя таго, палосы прапусканьня для сыгналаў E_I і E_Q абраныя рознымі — такім чынам распрацоўнікамі ўлічваецца той факт, што чалавеча вока адрозьнівае дробныя сіне-зялёныя дэталі горш, чым чырвоныя. Для сыгналу E_I шырыня паласы прапусканьня — 1,3 Мгц, для E_Q — 0,6 Мгц.

Значэньні частот радкоў і палёў, у чорна-белым стандарце М складалі 15750 і 60 Гц, былі зьмененыя, для таго, каб паднясучая гукавога суправаджэньня стала дакладнай 286-й гармонікай частаты радкоў. Гэта прыйшлося зрабіць таму, што інакш біцьці паміж паднясучымі гуку (4,5 Мгц) і колеры (3,58 Мгц) стваралі буйнаструктурную добра бачную перашкоду ў выглядзецёмных і сьветлых «хваль», якія перамяшаюцца па экране. Пасьля зьмены частата радкоў роўная прыблізна 15734 Гц, а кадраў — 59,94 Гц. «Хвалі» ад гэтага, у прынцыпе, не зьніклі, але перасталі перамяшчацца па экране, і сталі ад гэтага практычна непрыкметныя.