Эстәлеккә күсергә

Мәсетле районы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Мәсетле районы
рус. Мечетлинский район
Герб
Герб 		Флаг (аңлатма)
Флаг
Ил

Рәсәй Федерацияһы Рәсәй Федерацияһы

Статус

муниципаль район

Урынлашҡан урыны

Башҡортостан Башҡортостан Республикаһы

Берләштерә

12 ауыл Советы

Административ үҙәк

Оло Ыҡтамаҡ

Барлыҡҡа килеүе

1930 йылдың 20 авгусында

Муниципаль район башлығы

Әсәҙуллин Әнис Ҡасим улы

Муниципаль район Советы рәйесе

Латыпов Юрис Хәйҙәр улы

Халҡы (2010)

25 032

Тығыҙлығы

16,07 кеше/км²

Милли состав

Башҡорттар, Рустар, Татарҙар

Майҙаны

1 557 км² (50 урын)

Мәсетле районы на карте

Ваҡыт бүлкәте

MSK+2 (UTC+6)

Автомобиль номерҙары коды

02, 102

Рәсми сайты
ОКАТО коды

80242000000

Мәсетле районы Башҡортостандың төньяҡ-көнсығышында, Әй йылғаһының түбәнге ағымында урынлашҡан. Төньяҡтан Свердловск өлкәһенең Красноуфимск һәм Әртә ҡала округтары, көнсығыштан Башҡортостандың Балаҡатай, көньяҡтан Ҡыйғы, көнбайыштан Дыуан райондары менән сиктәш.

Ҡыҫҡаса мәғлүмәт

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Район Әй буйы убалы тигеҙлегенең бер өлөшен биләй. Климаты уртаса йылы, етерлек дымлы. Район аша Әй, уның ҡушылдыҡтары Оло Ыйыҡ, Ыйыҡ, Ләмәҙ, Аҡа йылғалары аға. Ере ҡара-һоро урман һәм көлһыуланған ҡара тупраҡлы. Урмандар имән, ҡарағай, ҡайын ағастарынан тора һәм райондың 1/5 өлөшен тәшкил итә. Газ (Оло Ыҡтамаҡ), ҡомло балсыҡ (Ҡыҙылбай, Кесе Ыҡтамаҡ), балсыҡҡа ҡушыла торған ҡом (Ҡыҙылбай), төҙөлөш ташы (Оло Ыҡтамаҡ), төҙөлөш ҡомо (Салйоғот), эзбизташ (Яңы Мөслим), агрономик руда (Әжекәй, Буртаковка, Оло Ыҡтамаҡ) һәм эзбизташ туфы (Мәләкәҫ) ятҡылыҡтары бар.

Район аша Мәсәғүт — Әчет, Оло Ыҡтамаҡ — Яңы Балаҡатай, Оло Ыҡтамаҡ — Үрге Ҡыйғы автомобиль юлдары үтә.

Төп етештереү тармағы булған ауыл хужалығы малсылыҡ-игенселек йүнәлешендә махсуслашҡан. Шәхси хужалыҡтар картуф үҫтереү, ҡымыҙ етештереү, умартасылыҡ менән дә шөғөлләнәләр. Ауыл хужалығы ерҙәре 106,7 мең га, шул иҫәптән һөрөнтө ерҙәр — 83,7 мең, көтөүлектәр — 19,2 мең, сабынлыҡтар — 3,8 мең гектар майҙанды биләй.

Районда йыл әйләнәһенә эшләүсе республика балалар шифаханаһы, «Ҡарағай» шифаханаһы урынлашҡан.

40 дөйөм белем биреү , шул иҫәптән 13 урта мәктәбе бар. Оло Ыҡтамаҡта музыка мәктәбе, 123 — се профессионал белем биреү училищеһы эшләп килә. 25 дөйөм китапхана, 42 мәҙәниәт клубы, үҙәк район һәм 3 участка дауаханаһы бар.

Башҡорт телендә һәм рус телендә «Мәсетле тормошо» — «Мечетлинская жизнь» гәзите сыға.

Район тарихы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1930 йылдың 20 авгусында Дыуан-Мәсетле исемендә ойошторолған. Ойоштороу документтарында райондың исеме ике төрлө осрай: ВЦИК РСФСР ҡарарында — «ДЫУАН — МӘСЕТЛЕ», ЦИК и СНК БАССР ҡарарында— «МӘСЕТЛЕ». 1932 йылда ВЦИК РСФСР ҡарары менән «МӘСЕТЛЕ» исеме беркетелә. XX быуаттың 30-сы йылдарында район етәкселеге тарафынан районға «ӘЙ» исемен биреү тураһында тәҡдим индерелә, әммә ләкин тормошҡа ашмай. 1963 йылдың 1 февраленән Балаҡатай һәм Мәсетле райондары берләштерелә. Яңы райондың исеме «БАЛАҠАТАЙ», район үҙәге Оло Ыҡтамаҡта була. 1965 йылдың 14 ғинуарынан Мәсетле районы яңынан тергеҙелә. Райондың сиктәре һәм биләмәһе шул ваҡыттан үҙгәрмәгән.

Тарихи ваҡиғалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

2014 йылда Мәсетле районының иҫтәлекле ваҡиғалары

Район үҙәге

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Район үҙәге Оло Ыҡтамаҡтан Өфө ҡалаһына 283 км. Яҡындағы тимер юл станциялары Красноуфим (Свердловск өлкәһе) — 76 км, Сулея (Силәбе өлкәһе) — 126 км алыҫлыҡта.

Биләмәһе, ауыл советтары һәм ауылдары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Район яңынан тергеҙелгәндә (14 ғинуар 1965 йыл) түбәндәге ауыл советтарынан торған: Әләгәҙ, Оло Аҡа, Оло Ыҡтамаҡ, Дыуан-Мәсетле, Ләмәҙтамаҡ, Кесе Ыҡтамаҡ, Мишәр, Ростов. Шул уҡ йылда Яңы Мөслим ауыл Советы тергеҙелә, яңы Йонос ауыл Советы төҙөлә. 1985 йылда Кесе Ыҡтамаҡ ауыл Советын бүлеп, Әжекәй ауыл Советы булдырыла. 1987 йылда Ҡорғат ауыл Советы тергеҙелә, ул Ростов ауыл Советынан бүленеп сыға. 1989 йылда Мишәр ауыл Советын бүлеп, Яңы Яуыш ауыл Советы төҙөлә. 1996 йылда Абдулла ауыл Советы тергеҙелә, ул Оло Аҡа ауыл Советынан бүленеп сыға. 2003 йылдың 14 ғинуарында (Рәсәй хөкүмәте ҡарары № 14) Мишәр ауыл Советың исеме Яңы Мишәр итеп үҙгәртелә. Башҡортостан Республикаһы ҡанунына ярашлы 2008 йылда Оло Ыҡтамаҡ, Әжекәй, Яңы Мөслим ауыл советтары берләштерелә. Берләштерелгән ауыл Советының исеме Оло Ыҡтамаҡ итеп ҡалдырыла. Үҙәге Оло Ыҡтамаҡ ауылы. 2008 йылдан районда муниципаль ауыл берәмеге кимәлендәге 12 ауыл Советы бар.

Төрлө йылдарҙа район биләмәһе майҙаны, ауыл советтары һәм ауылдар һаны

Теркәү ваҡыты Майҙаны (кв.км.) Ауыл Советы/Ҡасаба Советы Ауылдар
1 июнь 1940 йыл 1717 15/1 125
1 июнь 1952 йыл 1556 13/1 91
1 ғинуар 1961 йыл 1543 8 65
1 ғинуар 1969 йыл 1557 10 54
1 июль 1972 йыл 1557 10 52
1 сентябрь 1981 йыл 1557 10 51
1 ғинуар 1999 йыл 1557 14 50
18 ноябрь 2008 йыл 1557 12 49

Республиканың административ-территориаль ҡоролошо исемле мәғлүмәт йынтыҡтары буйынса төрлө йылдарҙа ауыл советтары

№п/п Ауыл Советы исеме 1935 1940 1952 1961 1969 1972 1981 1999 2008
Текст Текст Текст Текст Текст Текст Текст Текст Текст Текст Текст
1 Әбдрәхим + + + - - - - - -
2 Абдулла + + + - - - - + +
3 Әжекәй - - - - - - - + -
4 Әләгәҙ - - - + + + + + +
5 Арый + + - - - - - - -
6 Оло Ҡыҙылбай + + + - - - - - -
7 Оло Аҡа + + + + + + + + +
8 Оло Ыҡтамаҡ + + + + + + + + +
9 Дыуан-Мәсетле + + + + + + + + +
10 Ҡорғат + + + - - - - + +
11 Ләмәҙ-Тамаҡ + + + + + + + + +
12 Кесе Ыҡтамаҡ + + + + + + + + +
13 Мелекәҫ + + + - - - - - -
14 Мишәр - + + + + + + + -
15 Яңы Мишәр - - - - - - - - +
16 Яңы-Мищәгәр[1] + - - - - - - - -
17 Яңы Мөслим + + + - + + + + -
18 Яңы Яуыш - - - - - - - + +
19 Ростов + + + + + + + + +
20 Иҫке Хәлил + + - - - - - - -
21 Йонос - - - - + + + + +
22 Яңыбай + - - - - - - - -
23 Мәсәғүт ҡ/с - + + - - - - - -

Ғәмәлдәге биләмәләр ҡоролошо

ОКАТО коды Мәсетле районы ауыл биләмәләре һәм ауылдары '
80 242 801 000 Абдулла ауыл Советы
80 242 801 001 Абдулла
80 242 801 002 Жвакин
80 242 801 003 Ключевой
80 242 805 000 Әләгәҙ ауыл Советы
80 242 805 001 Әләгәҙ
80 242 805 002 Әй
80 242 805 003 Борғатъя
80 242 805 004 Буртаковка
80 242 805 005 Оло Ҡыҙылбай
80 242 805 006 Кесе Ҡыҙылбай
80 242 805 007 Мәләкәҫ
80 242 805 008 Октябрьск
80 242 805 009 Сосновка
80 242 810 000 Оло Аҡа ауыл Советы
80 242 810 001 Оло Аҡа
80 242 810 003 Степной
80 242 810 004 Урта Аҡа
80 242 815 000 Оло Ыҡтамаҡ ауыл Советы
80 242 815 001 Оло Ыҡтамаҡ
80 242 815 002 Салйоғот
80 242 815 003 Әжекәй
80 242 815 004 Яңы Мөслим
80 242 820 000 Дыуан-Мәсетле ауыл Советы
80 242 820 001 Дыуан-Мәсетле
80 242 820 002 Бурансы
80 242 820 003 Ғүмәр
80 242 820 004 Йыланыш
80 242 820 005 Ҡаранай
80 242 820 006 Түбәнге Туҡбай
80 242 823 000 Ҡорғат ауыл Советы
80 242 823 001 Ҡорғат
80 242 823 002 Тимербай
80 242 823 003 Юлай
80 242 825 000 Ләмәҙтамаҡ ауыл Советы
80 242 825 001 Ләмәҙтамаҡ
80 242 825 002 Ҡотош
80 242 825 003 Һабанаҡ
80 242 825 004 Һөләймән
80 242 830 000 Кесе Ыҡтамаҡ ауыл Советы
80 242 830 001 Кесе Ыҡтамаҡ
80 242 830 002 Үрге Бобин
80 242 830 003 Түбәнге Бобин
80 242 835 000 Яңы Мишәр ауыл Советы
80 242 835 001 Яңы Мишәр
80 242 835 002 Аҙанғол
80 242 835 003 Көршәле
80 242 835 007 Ясин
80 242 842 000 Яңы Яуыш ауыл Советы
80 242 842 001 Яңы Яуыш
80 242 842 002 Иҫке Мишәр
80 242 845 000 Ростов ауыл Советы
80 242 845 001 Теләш
80 242 845 002 Ишәле
80 242 845 003 Тәкә
80 242 850 000 Йонос ауыл Советы
80 242 850 001 Йонос
80 242 850 002 Айып
80 242 850 003 Әбдрәхим
80 242 850 004 Тайыш
80 242 850 005 Тимерәк


Халыҡ һаны

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1939 йылдан башлап халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса районда даими йәшәгән халыҡ һаны (кеше):

Йыл Халыҡ һаны
1939 29 111 [2][3]
1941 26 592 [4]
1959 26 300 [5][3]
1970 28 069 [6][3]
1979 25 406 [7][3]
Йыл Халыҡ һаны
1989 23 408 [8][3]
2002 25 604 [9][3]
2008 26 312 [10]
2009 26 426 [11]
2010 25 032 [12]
Йыл Халыҡ һаны
2012 24 671 [13]
2013 24 440 [14]
2014 24 160 [15]
2015 23 726 [16]
2016 23 409 [17]
Йыл Халыҡ һаны
2017 22 983 [18]
2018 22 706 [19]
2019 22 368 [20]
2021 22 633 [21]

2002 йылғы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса 25,6 мең кеше йәшәй. Күпселеген башҡорттар (58,4 %), татарҙар (23,6 %), рустар (16,6 %) тәшкил итә. Уртаса тығыҙлыҡ — 1 км² 16 кеше тура килә. Халыҡ иҫәбен алыу ваҡытында район исемлегендә 50 ауыл бар. Төрөпкилде ауылында кеше йәшәмәй һәм 2005 йылда ауыл рәсми исемлектән алына. Ҙур ауылдар (500 кешенән күберәк) — Оло Ыҡтамаҡ (7557 кеше), Әләгәҙ (1323 кеше), Оло Аҡа (1201 кеше), Яңы Мөслим (1072 кеше), Әжекәй (750 кеше), Дыуан-Мәсетле (669 кеше), Октябрьск (580 кеше), Кесе Ыҡтамаҡ (570 кеше), Абдулла (553 кеше), Теләш (538 кеше), Яңы Яуыш (531 кеше), Ләмәҙ-Тамаҡ (522 кеше), Оло Ҡыҙылбай (508 кеше).

2010 йылғы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Йылдар Бөтәһе (район) Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Бөтәһе (район үҙәге) Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар
1939 29111 - - 2915 - -
1941 26592 11832 14760 2616 1213 1403
1959 26300 11386 14914 3696 1625 2071
1970 28069 12677 15392 4452 2067 2387
1979 25406 11882 13524 5761 2967 2794
1989 23408 10901 12507 6347 2979 3368
2002 25604 12261 13343 7557 3562 3995
2010 25032 11982 13050 7839 3671 4168

Милли состав, (кеше (бөтә халыҡ һанынан өлөшө))[22]

Йылдар Бөтәһе башҡорттар татарҙар рустар Башҡалар
1939 29111 14392(49,44 %) 7988(27,44 %) 6484(22,27 %) 247(0,85 %)
1959 26409 12536(48,12 %) 7654(29,38 %) 5711(21,92 %) 148(0,57 %)
1970 28012 13739(49,05 %) 8702(31,07 %) 5296(18,91 %) 275(0,98 %)
1979 25406 12866(50,64 %) 7372(29,02 %) 4900(19,29 %) 268(1,05 %)
1989 23406 12042(51,45 %) 6983(29,83 %) 4180(17,86 %) 201(0,86 %)
2002 25604 14961(58,43 %) 6052(23,64 %) 4252(16,61 %) 339(1,32 %)
2010 25032/24979[23] 14926(59,8 %) 5886(23,6 %) 3845(15,4 %) 322(1,28 %)

Күренекле шәхестәр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

СССР-ҙың иң юғары наградаһы Ленин орденының кавалерҙары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Вәлиев Вәдит Вәли улы,(1930,Айып),СССР-ҙың иң юғары наградаһы Ленин орденының кавалеры

Советтар Союзы Геройы, Социлистик Хеҙмәт Геройы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Мәсетле районының хөрмәтле граждандары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Мәсетле районының хөрмәтле гражданы тигән рәсми исем Мәсетле районы муниципаль район Советы ҡарары менән 2005 йылдың 28 сентябрендә булдырыла. Төрлө йылдарҙа был исемгә лайыҡ булыусылар[24]:

  1. Әмиров Нәҡи Сәбиғйәр улы — 2005
  2. Ҡорбанова Ғәфифә Мәғәфүр ҡыҙы — 2005
  3. Саҙретдинов Абрар Мәсәлим улы — 2005
  4. Томилов Михаил Иванович — 2005
  5. Фуфаев Анатолий Федорович — 2005
  6. Дилмөхәмәтова Зөһрә Ҡолмөхәмәт ҡыҙы — 2006
  7. Латыпов Ҡотдос Ҡәниф улы — 2007
  8. Мөхәмәтйәрова Зилә Сәмей ҡыҙы — 2008
  9. Сәфиулиин Ғабулхаҡ Ҡашап улы — 2009
  10. Максимов Семен Ефимович — 2010
  11. Исрафилов Рифҡәт Вәкил улы — 2011
  12. Нәжипов Алмас Исмәғил улы — 2012
  13. Фомина Елизавета Владимировна — 2012
  14. Яҡупов Ирек Йыһанур улы — 2015
  15. Ҡаев Фәрит Ғалихан улы — 2017[25]
  16. Ватолин Павел Леонидович — 2021[26]

Дәүләт бүләктәре һәм маҡтаулы исемдәргә лайыҡ булғандар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Төп мәҡәлә Дәүләт бүләктәре һәм маҡтаулы исемдәр бирелгән мәсетлеләр

Район ғалимдары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Төп мәҡәлә Мәсетле районы ғалимдары.

Академиктар

  1. Абдрахманов Рәфил Фазыл улы — геология-минералдар фәндәре докторы (1993)
  2. Байрамғолов Юлай Ейәнғәле улы — техних фәндәре докторы (1993)
  3. Вәлиев Ильяс Иштуған улы — педагогия фәндәре докторы (1999)
  4. Исрафилов Рифҡәт Вәкил улы — театр режиссеры, педагог
  5. Кәлимуллин Барый Ғибәт улы — сәнғәт фәндәре докторы (1976)
  6. Мирсаев Рафаил Нурый улы — философия фәндәре кандидаты (1990)
  7. Саҙретдинов Абрар Мәсәлим улы — иҡтисад фәндәре кандидаты (1974)
  8. Садиҡов Фәһим Бинйәмин улы — философия фәндәре докторы (1973)
  9. Хәсәнова Зилара Муллаян ҡыҙы — биология фәндәре докторы (1992)

Мәсетле районынан бик күп ғалимдар сыҡҡан. Башҡорт теле белгесе Мәҡсүтова Нәжибә Хәйерзаман ҡыҙы Мәсетле районы Һөләймән ауылында тыуған.

Мәсетле районы буйынса Башҡорт АССР-ы Юғары Советы депутаттары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Вәлшин Мөхит Ғариф улы, 1-се саҡырылыш депутаты, Башҡорт АССР-ы Юғары Советы Президиумы Сәркәтибе (1938—1942).
  • Ғәликәйев Тимерғәлей Хөснириал улы, 2-се саҡырылыш депутаты
  • Ғилманов Суфиян Ғилман улы, 3-сө саҡырылыш депутаты, 206-сы Оло Ыҡтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Фәхретдинов Йосоп Фәхретдин улы, 3-сө саҡырылыш депутаты, 205-се Ләмәҙтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Вәхитов Ғәфүр Шәкүр улы, 4-се саҡырылыш депутаты, 206-сы Оло Ыҡтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Цепилова Евдокия Александровна, 4-се саҡырылыш депутаты, 205-се Ләмәҙтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Әбүбәкерова Фәүзиә Әхмәтсәғит ҡыҙы, 5-се саҡырылыш депутаты, 206-сы Оло Ыҡтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Мөбәрәков Арыҫлан Ҡотлоәхмәт улы, 5-се саҡырылыш депутаты, 205-се Ләмәҙтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Худяков Петр Александрович, 6-сы саҡырылыш депутаты, 111-се Оло Ыҡтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Бородин Леонид Александрович, 6-сы саҡырылыш депутаты, 112-се Ләмәҙтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Ураев Петр Васильевич, 6-сы саҡырылыш депутаты, 112-се Ләмәҙтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Кетова Александра Андреевна, 7-се саҡырылыш депутаты, 202-се Оло Ыҡтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Саҙретдинов Абрар Мәсәлим улы, 7-се саҡырылыш депутаты, 203-сө Ләмәҙтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Ташкинова Валентина Ивановна, 8-се саҡырылыш депутаты, 211-се Оло Ыҡтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Саҙретдинов Абрар Мәсәлим улы, 8-се саҡырылыш депутаты, 212-се Ләмәҙтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Басырова Зөлфирә Хәбиб ҡыҙы, 9-сы саҡырылыш депутаты, 213-сө Оло Ыҡтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Фуфаев Анатолий Федорович, 9-сы саҡырылыш депутаты, 214-се Ләмәҙтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Кадиков Зәки Нурихан улы, 10-сы саҡырылыш депутаты, 236-сы Оло Ыҡтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Хисамова Венера Бикмөхәмәт ҡыҙы, 10-сы саҡырылыш депутаты, 237-се Ләмәҙтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Ғиниәтуллин Владислав Әхмәҙулла улы, 11-се саҡырылыш депутаты, 237-се Оло Ыҡтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Ярушин Борис Ильич, 11-се саҡырылыш депутаты, 238-се Ләмәҙтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Крючков Анатолий Иванович, 12-се саҡырылыш депутаты, 238-се Оло Ыҡтамаҡ һайлау округы буйынса
  • Камалов Атлас Закир улы, 12-се саҡырылыш депутаты, 239-се Ләмәҙтамаҡ һайлау округы буйынса

Мәсетле районы буйынса Башҡортостан Республикаһы Дәүләт йыйылышы — Ҡоролтай депутаттары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Мөхөтдинов Илдар Хәким улы, 1-се саҡырылыш депутаты, 60-сы Мәсетле һайлау округы буйынса
  • Сәйфуллин Франис Әсҡәрйән улы, 1-се саҡырылыш депутаты, 60-сы Мәсетле һайлау округы буйынса
  • Мөхөтдинов Илдар Хәким улы, 2-се саҡырылыш депутаты, 58-сы Мәсетле һайлау округы буйынса
  • Ниғмәтуллин Юлай Мөғин улы, 2-се саҡырылыш депутаты, 58-сы Мәсетле һайлау округы буйынса
  • Сәлихов Азат Әхсән улы, 2-се саҡырылыш депутаты, 58-сы Мәсетле һайлау округы буйынса
  • Мирсаев Рафаил Нурый улы, 3-сө саҡырылыш депутаты, 106-сы Әй һайлау округы буйынса
  • Ганцев Виктор Александрович, 4-се саҡырылыш депутаты, 42-се Дыуан һайлау округы буйынса
  • Ғәтиәтуллин Рәшит Фиҙәил улы, 5-се саҡырылыш депутаты, Республика дөйөм һайлау округы буйынса, «Берҙәм Рәсәй» Бөтәрәсәй сәйәси фирҡә фракцияһы
  • Павлов Сергей Владимирович, 5-се саҡырылыш депутаты, 39-сы Төньяҡ Көнсығыш һайлыу округы буйынса

Билдәле кешеләре

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Яҙыусылар, шағирҙар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. Алтынбаева Зөһрә Нариман ҡыҙы (3 ғинуар 1951 йыл) — башҡорт журналисы, шағир. СССР Журналистар (1986) һәм Башҡортостан Республикаһы Яҙыусылар (2006) союздары ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2000).
  2. Даянова Тәскирә Байрам ҡыҙы (10 ғинуар 1948 йыл) — башҡорт балалар яҙыусыһы, уҡытыусы, 2008 йылдан Башҡортостандың һәм Рәсәйҙең Яҙыусылар союздары ағзаһы. Мәсетле районының Рәшит Әхтәри исемендәге премия лауреаты (1989), Мәхмүт Ҡашғари исемендәге халыҡ-ара хикәйәләр конкурсының Башҡортостан төбәк этабы еңеүсеһе (2014).
  3. Камалов Ринат Әлтәф улы (Ринат Камал) (28 июнь 1954 йыл) — яҙыусы. 1992 йылдан Башҡортостан Яҙыусылар союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1998) һәм Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (2010). Мәсетле районының Рәшит Әхтәри исемендәге премияһы лауреаты (2002).
  4. Хажиев Ризван Закирхан улы (30 сентябрь 1939 йыл — 27 октябрь 2013 йыл) — дәүләт һәм йәмәғәт эшмәкәре, ғалим, журналист һәм яҙыусы. Филология фәндәре кандидаты (1987), доцент. 1969 йылдан СССР Журналистар союзы ағзаһы. Рәсәй Федерацияһы (1992) һәм Башҡортостан Республикаһы (1991) Яҙыусылар союздары ағзаһы. Башҡорт АССР-ының XII саҡырылыш Юғары Советы депутаты (1990—1995). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1993). Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге (1999) һәм Мәсетле районының Рәшит Әхтәри исемендәге (2004) премиялар лауреаты.
  5. Шафиҡова Гөлсирә Мазһар ҡыҙы (16 май 1955 йыл) — шағир, яҙыусы. Башҡортостан Республикаһы (1997) һәм Рәсәй Федерацияһы (2006) Яҙыусылар союзы ағзаһы. Мәсетле районының Рәшит Әхтәри исемендәге (2002) һәм Учалы районының Рәмзилә Хисаметдинова исемендәге (2005) премиялары лауреаты.
  6. Әхтәров Әхрәр Минһаж улы (Рәшит Әхтәри) (6 ғинуар 1931 йыл — 26 март 1996 йыл) — педагог, журналист, шағир. Башҡортостан Республикаһы Яҙыусылар союзы ағзаһы.
  7. Садыҡова Лена Бинйәмин ҡыҙы (1930—14.06.2020), (Иҙелбикә) — Татарстан Республикаһы Яҙыусылар союзы ағзаһы(2001). Татарстандың Сажиҙә Сөләймәнова исемендәге, Ульяновск өлкәһенең Ғәбделжаббар Кандалый һәм Сәхәп Урайский исемендәге әҙәби премиялары лауреаты.
  8. Ҡәрипов Низам Ҡәрип улы (Низам Ҡәрип)-(25 июль 1905 йыл — 26 октябрь 1942 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булған башҡорт яҙыусыһы, журналист һәм йәмәғәт эшмәкәре. Башҡортостан Яҙыусылар союзы ағзаһы һәм рәйесе (1939—1941).
  9. Латыпов Ҡотдос Ҡәниф улы (14 июль 1923 йыл — 23 декабрь 2016 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан хәрби хеҙмәткәр, осоусы, авиация полковнигы (1967). 1945 йылдан КПСС ағзаһы. Советтар Союзы Геройы (1946).
  10. Әхмәтйәнова Мәүлиҙә Сафарғәле ҡыҙы
  11. Ғилметдинова Зәлифә Нариман ҡыҙы
  12. Латыпова Хәмдиә Ғабдрахман ҡыҙы
  13. Хажиев Фират Әмерхан улы
  14. Ғәлимов Раушан Рәмил улы

Тәбиғәт

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һыу сығанаҡтары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ Был мәғлүмәт асыҡлауҙы талап итә, 1940 йылғы китапта хата булыуы ихтимал
  2. ↑ перепись населения СССР 1939 года
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Население Башкортостана:XIX-XXI века: статистический сборник. — 2008. — Б. 448.
  4. ↑ Население Башкортостана: XIX—XXI века: статистический сборник/ Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан.- Уфа:Китап, 2008.- 448 с.:ил.
  5. ↑ перепись населения СССР 1959 года
  6. ↑ перепись населения СССР 1970 года
  7. ↑ перепись населения СССР 1979 года
  8. ↑ перепись населения СССР 1989 года
  9. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года
  10. ↑ 1.5. Численность населения республики Башкортостан по муниципальным образованиям на 1 января 2009 года
  11. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года (урыҫ)
  12. ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года
  13. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года (урыҫ)
  14. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов (урыҫ) — Росстат, 2013. — 528 с.
  15. ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года (урыҫ)
  16. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года (урыҫ)
  17. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года (урыҫ) — 2018.
  18. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (урыҫ) — М.: Росстат, 2017.
  19. ↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Рәсәй Федерацияһы статистика федераль хеҙмәте.
  20. ↑ Численность населения муниципальных образований Республики Башкортостан — 2019. — Б. 62.
  21. ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года) (урыҫ)
  22. ↑ Население Башкортостана: XIX—XXI века: статистический сборник/ Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан.- Уфа: Китап, 2008.- 448 с.:ил.
  23. ↑ икенсеһе — милләтен билдәләүселәр һаны, милләттәр проценты һандан иҫәпләнгән
  24. ↑ Мәсетле районының рәсми сайтында хөрмәтле граждандары исемлеге 2019 йыл 1 сентябрь архивланған.
  25. ↑ Каев Фарит Галиханович на сайте «Замечательные люди Башкортостана» 2019 йыл 12 февраль архивланған.  (рус.)
  26. ↑ ПАВЛУ ВАТОЛИНУ ПРИСВОЕНО ЗВАНИЕ «ПОЧЕТНЫЙ ГРАЖДАНИН» 2021 йыл 9 октябрь архивланған.

Сығанаҡтар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. Башҡортостан: Ҡыҫҡаса энциклопедия. Руссанан тулыландырылған һәм төҙәтелгән тәржемәһе / Баш мөхәррир Р. З.Шәкүров. Өфө: Башҡорт энциклопедияһы дәүләт ғилми нәшриәте, 1997. 696 бит, һүрәттәре менән.
  2. БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года — Уфа: Государственное издательство, 1941. — 387 с.(недоступная ссылка)
  3. Башкирская АССР. Административно-территориальное деление на 1 июля 1952 года. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1953. — 495 с.
  4. Башкирской АССР. Административно-территориальное деление на 1 января 1961 года./Изд. 4-е . — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1961. — 428 с.
  5. Башкирской АССР. Административно-территориальное деление 1 января 1969 года./Изд. 5-е. — Уфа: Башкнигоиздат, 1969. — 432 с.
  6. Башкирской АССР. Административно-территориальное деление на 1 июля 1972 года./Изд. 6-е. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1973. — 388 с.
  7. Башкирской АССР. Административно-территориальное деление на 1 сентября 1981 года. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1981. — 384 стр.
  8. Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан на 1 января 1999 года. -Уфа: «Башбланкиздат», 1999. — 416 с, 55 картосхем.
  9. Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан на 1 января 2007 года. — Уфа: ГУП РБ "Издательство «Белая река», 207. — 416 с.: илл.
  10. Мечетлинский район Республики Башкортостан. Краткая энциклопедия. — Уфа, 2000. — 166 c.
  11. Мечетлинский район Республики Башкортостан: энциклопедия / Редкол.: Ю. Ю. Султанов (гл.ред.), Н. Ф. Ахкамова (сост.), Г. К. Бикташева (отв.ред.) и др. — Уфа: Мир печати, 2010. — 284 с.:илл. ISBN 978-5-9613-0148-9
  12. Населенные пункты Республики Башкортостан. Статистический сборник. Комитет государственной статистики Республики Башкортостан. Уфа. 2004. стр. 110—111
  13. Гатауллин Р. Ш. Села и деревни Кущинского рода. — Уфа: Башкортостанстат, 2007. — 136 с.
  14. Гафаров М. Ф. Мой край родимый Мечетлинский. — Уфа: Мир печати, 2010. — 269 с.
  15. Гафаров М. Ф. Мечетлинская земля богата историей. — Большеустьикинское, 2012. — 104 с.
  16. Давлетбаев Б. С. Твое шежере. ч.1. — Большеустьикинское, 1996. — 80 с.
  17. Давлетбаев Б. С. Твое шежере. ч.2. — Большеустьикинское, 1997. — 102 c.
  18. Давлетбаев Б. С. Твое шежере. ч.3. — Большеустьикинское, 1997. — 65 с.
  19. Давлетбаев Б. С. Твое шежере. ч.4. — Большеустьикинское, 1997. — 107 с.
  20. Давлетбаев Б. С. Твое шежере. ч.5. — Большеустьикинское, 1997. — 177 с.
  21. Садретдинов А. М. Взгляд из провинции на минувшее, настоящее, будущее. — Уфа: «Диалог», 2003. — 220 с. ISBN 5-94524-017-6
  22. Хажиев Р. З. Есть такая земля — мечетлинская. 75 лет Мечетлинскому району. — Уфа: «Диалог»,2005 — 37 с.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Мәсетле районы һәм Мәсетлеләр тураһында

Интернет селтәрендә

Киң мәғлүмәт сараларында

Шулай уҡ ҡарағыҙ

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Мәсетле_районы&oldid=1184548» битенән алынған