الکترومغناطیس دالغا

ماوی رنگ مغناطیس مئیدانی، قیرمیزی رنگ الکتریک مئیدانین تمثیل ائتمکده‌؛ گؤرۆلدوگو کیمی مغناطیس مئیدان، الکتریک مئیدان و دالغانین یاییلما یؤنو بیربیرینه دیک‌دیر(قائم)

الکترومغناطیس دالغاسی، خلاء یا مادّه‌نین ایچینده اؤز-اؤزونه یاییلان دالغا شکلی اولان بیر اولقودور(پدیده).  کلاسیک تعریفده، الکترومغناطیس دالغا، الکتریک و مغناطیس مئیدانلارینین سالینیمیندان(نوسان) ایشیق سۆرعتی ایله یاییلان دالغایا دئییلیر. بو سۆرعت خلاء محیطده c ایله گؤستریلیر. الکترومغناطیس دالغالار فرکانسلارینا گؤره بؤلۆنورلر. آشاغیدا دالغالار فرکانسلارا گؤره آزیندان چوخ ترتیبه لیست اولموشلار.

• رادیو دالغالاری
• میکرو دالغالار
• تراهرتز دالغالاری
• قیزیل‌آلتی دالغالاری
• گؤرونۆر ایشیق
• موراؤته‌سی یا اولترا وایولت
• ایکس ایشین‌لاری
• قاما ایشینلاری

چؽشیدلی اورگانیسملر بو ایشین‌لارین(اشعه) فقط کیچیک بیر فرکانس آرالیغین گؤره بیلیر. بو «ایشیق» یا دا «گؤرۆله بیلیر طئیف» دئییلیر.

فیزیک

تئوری

گؤرونور ایشیق اۆچ رنگی اولان قیرمیزی، یاشیل و ماوی دالغا بویلاری

الکترومغناطیس دالغا قاورامی ایلک اولاراق «جیمز ماکسوئل» طرفیندن اورتایا آتیلمیش آردیندان «هاینریش هئرتز» طرفیندن دوغرولانمیشدیر.

دالغا مودئلی

بیلئشنلرینه(کومپوننت، اجزا) آیریشمیش آق ایشیق

ایشیغین دوغاسی(طبیعت) اؤنملی بیر یؤنو فرکانسدیر. بیر دالغانین فرکانسی سالینیم(نوسان) سورعتی‌دیر و «هرتز» بیریمی ایله اۆلچولور. بیر هرتز ثانیه‌ده بیر سالینیما ائشیتدیر(معادل). 

بیر دالغا سیرا تپه‌لردن و چوکورلاردان اولوشور. ایکی چوکور یا ایکی تپه نوقطه آراسی مسافت «دالغا بویو»نو وئریر. الکترومغناطیس طئیف‌لری کلاسی، دالغا بویلارینا گؤره آیریلمیشلار، بیر بنا بویوکلوگونده رادیو دالغالاریدان، آتوم چکیردگی بؤیوکلۆگونده قاما ایشیقلارینا قدر. فرکانس بو دنکلمه گؤره، دالغا بویونا ترسه اورانتیلیلیدیر.

$\displaystyle v=f\lambda$

دنکلمه گؤره، «v» دالغا سورعتی(خلاء اورتامدا سورعت c اولور)، «f» فرکانس و «λ»(لامبدا حرفی) ایسه دالغا بویودور. دالغالار موختلیف اورتاملار آراسیندان گئچرکن سورعتلری دئییشیلیر، آما فرکانس عئینی اؤلچومده قالیر.

الکترومغناطیس طئیف

الکترومغناطیس دالغالاری، دالغا بویلارینا گؤره رادیو دالغالاری، میرو دالغا، قیزیل‌آلتی، گؤرونۆر ایشیق، اولتراوایولت، ایکس ایشینی و قاما ایشینی اولاراق آیریلیرلار.

الکترومغناطیس طئیف
آد	دالغا بویو	فرکانس (Hz)	فوتون انرژیسی (eV)	آرالیق
قاما ایشینی	< 0,02 nm	> 15 EHz	> 62,1 keV	سونسوز
ایکس ایشینی	0,01 nm – 10 nm	30 EHz – 30 PHz	124 keV – 124 eV	3
اولتراوایولت	10 nm – 400 nm	30 PHz – 750 THz	124 eV – 3 eV	1,6
گؤرونۆر ایشیق	390 nm – 750 nm	770 THz – 400 THz	3,2 eV – 1,7 eV	0,3
قیزیل‌آلتی	750 nm – 1 mm	400 THz – 300 GHz	1,7 eV – 1,24 meV	3,1
میکرودالغا	1 mm – 1 m	300 GHz – 300 MHz	1,24 meV – 1,24 µeV	3
رادیو دالغالاری	1 m – 100.000 km	300 MHz – 3 Hz	1,24 µeV – 12,4 feV	8