Simko Şəqaqi üsyanı (1918–1922)
| Simko Şəqaqi üsyanı | |
|---|---|
 | |
|
|
Simko Şəqaqi üsyanı — 1918-ci ildən 1922-ci ilə qədər İranın Qacar sülaləsinə qarşı Osmanlı tərəfindən dəstəklənən[1][2] kürd tayfa üsyanı. Üsyana Şəqaqi tayfasının başçısı Simko Şəqaqi rəhbərlik etmişdir.[3]
Briqada generalı Rza xan 1921-ci il dövlət çevrilişi ilə Qacarları devirdikdən sonra 1921-ci il hadisələri zamanı Simko Şəqaqi, eləcə də Kiçik xan və polkovnik Püsyan kimi bir neçə tanınmış üsyançı komandirləri məğlub etmişdir. Şəqaqi üsyanı Simkonun qüvvələri tərəfindən qətlə yetirilən bir çox aysor mülki şəxs də daxil olmaqla, təxminən 5,000 nəfərin ölümü ilə nəticələnmişdir.[4]
Xarici müdaxilə
[redaktə | mənbəni redaktə et]İran hökuməti Britaniya və İraqı kürdlər arasında iğtişaşları təşviq etməkdə günahlandırmiş, İraq hökumətinin 1922-ci ildə Simkoya və 1923-cü ildə Sərdar Rəşidə sığınacaq verməsini qınamışdır.
10 iyul 1922-ci ildə "The New York Times" qəzetində dərc olunan məqaləyə görə:
|
Simkonun 85,000 nəfərə komandanlıq etdiyi və bir neçə gün davam edən döyüşlərdə Türkiyənin [Osmanlı] keçmiş Hərb naziri Mustafa Kamal Paşanın köməklik edildiyi bildirilir.[5] | 
|
Simkonun qüvvələrinin Osmanlı qüvvələri ilə birləşərək Qərbi Azərbaycanda qaçan xristianların çoxunu öldürdüyü bildirilir.[6]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Bruinessen, Martin. Chapter 5: A Kurdish warlord on the Turkish-Persian frontier in the early Twentieth century: Isma'il Aqa Simko // Atabaki, Touraj (redaktor). Iran and the First World War: Battleground of the Great Powers. Library of modern Middle East studies, 43. London; New York: I.B. Tauris. 2006. 18–21. ISBN 9781860649646. OCLC 56455579. 2024-07-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-01.
- ↑ Allen, William Edward David; Muratoff, Paul. Caucasian battlefields: A History of the Wars on the Turco-Caucasian border, 1828-1921. Cambridge: Cambridge University Press. 1953. 296. OCLC 1102813.
- ↑ Smith, B. "Land and Rebellion: Kurdish Separatism in Comparative Perspective" (PDF). Working Paper. 2009. 2012-06-15 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-10-01.
- ↑ Maria T. O'Shea, "Trapped Between the Map and Reality: Geography and Perceptions of Kurdistan", Routledge, 2004.
- ↑ "Kurdish Republic Formed; Simko, Bandit Leader, Said to Have Defeated Iranian Troops" (PDF). New York Times. July 10, 1922.
- ↑ Sanasarian, Eliz. Religious Minorities in Iran. New York: Cambridge University Press. 2000. səh. 178. ISBN 0521029740.
Simko's forced joined with the Turks and killed many escaping Christians.