Avropa Ətraf Mühit Agentliyi
Avropa ətraf mühit agentliyi (ing. European Environment Agency; qısaca: EEA) - ətraf mühit haqqında müstəqil məlumat verən Avropa İttifaqının (Aİ) agentliyidir.
| Avropa ətraf nühit agentliyi | |
|---|---|
| European Environment Agency | |
| | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə | |
| Yurisdiksiya | Avropa İttifaqı |
| Yaradılma tarixi | 30 oktyabr 1993 |
| Tabelik | Avropa İttifaqı |
| Ştat sayı |
|
| Ünvan | Kongens Nytorv 6, 1050 Copenhagen K[2] |
| Rəhbərlik | |
| Rəhbər | Leena Ylä-Mononen |
|
|
|
| Rəsmi saytı | eea.europa.eu |
| Xəritə | |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tərifi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Avropa Ətraf Mühit Agentliyi (EEA) ətraf mühit haqqında müstəqil məlumat verən Avropa İttifaqının (Aİ) agentliyidir. Onun məqsədi ekoloji siyasətin işlənib hazırlanmasında, həyata keçirilməsində və qiymətləndirilməsində iştirak edənlərə kömək etmək və geniş ictimaiyyəti məlumatlandırmaqdır.
Üzv ölkələr
[redaktə | mənbəni redaktə et]Təşkilata əsasən Avropa İttifaqına üzv dövlətlər üzvdürlər; lakin digər dövlətlər də onlarla Aİ arasında bağlanmış müqavilələr vasitəsilə onun üzvü ola bilərlər. O, üzvlüyünü 13 namizəd ölkəyə açan ilk Aİ orqanı olmuşdur (2004-cü ildən əvvəlki genişlənmə dövründə). EEA-ya 32 üzv və altı əməkdaşlıq edən ölkə daxildir. Üzvlər İslandiya, Lixtenşteyn, Norveç, İsveçrə və Türkiyə ilə birlikdə Avropa İttifaqının 27 üzvüdür. 2020-ci ildəki Brexitdən bəri Böyük Britaniya artıq Aİ-nin üzvü deyil və buna görə də EEA-nın üzvü deyil. Altı Qərbi Balkan ölkəsi əməkdaşlıq edən ölkələrdir: Albaniya, Bosniya və Herseqovina, Monteneqro, Şimali Makedoniya, Serbiya, həmçinin BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1244/99 saylı qətnaməsinə əsasən Kosovo. Bu əməkdaşlıq fəaliyyətləri Eionet-ə inteqrasiya olunub və Aİ tərəfindən “Qoşulmadan əvvəl Yardım Aləti” çərçivəsində dəstəklənir.
EEA EPA Şəbəkəsinin fəal üzvüdür
| AI üzv ölkələri | Qeyri-AI ölkələri | Müttəfiq ölkələr |
|---|---|---|
| Avstriya | İslandiya | Albaniya |
| Belçika | Lixtenşteyn | Bosniya və Herseqovina |
| Bolqarıstan | Norveç | Kosovo |
| Xorvatiya | İsveçrə | Monteneqro |
| Çexiya | Türkiyə | Şimali Makedoniya |
| Kipr | Serbiya | |
| Danimarka | ||
| Estoniya | ||
| Finlandiya | ||
| Fransa | ||
| Almaniya | ||
| Yunanıstan | ||
| Macarıstan | ||
| İrlandiya | ||
| İtaliya | ||
| Latviya | ||
| Litva | ||
| Lüksemburq | ||
| Malta | ||
| Hollandiya | ||
| Polşa | ||
| Portuqaliya | ||
| Rumıniya | ||
| Slovakiya | ||
| Sloveniya | ||
| İspaniya | ||
| İsveç |
Data və məlumatlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]Avropa ətraf mühit agentliyi (EEA) biomüxtəliflik, hava keyfiyyəti, nəqliyyatdan tutmuş iqlim dəyişikliyinə qədər geniş spektrli məsələlər üzrə keyfiyyətlə təmin edilmiş məlumatlara əsaslanan qiymətləndirmələr hazırlayır. Bu qiymətləndirmələr Avropa İttifaqının ətraf mühit siyasətləri və qanunvericiliyi ilə sıx bağlıdır və bəzi sahələrdə tərəqqinin monitorinqinə kömək edir və əlavə səylərə ehtiyac duyulan sahələri göstərir.
Təsis reqlamentində tələb olunduğu kimi, EEA özünün qabaqcıl hesabatını Avropanın Ətraf Mühitinin Vəziyyəti və Baxışı (SOER) dərc edir, bu, tendensiyaları, hədəflərə çatmaqda irəliləyişi və orta və uzunmüddətli perspektivləri təhlil edən inteqrasiya olunmuş qiymətləndirmədir. Agentlik hər il havanın keyfiyyətinə görə Avropanın ən çox çirklənmiş əyalətləri haqqında hesabat dərc edir, burada incə hissəciklər PM 2.5 haqqında ətraflı məlumat verilir.
EEA bu məlumatı, o cümlədən qiymətləndirmələrində istifadə olunan məlumat dəstlərini əsas internet saytı və Avropa üçün Biomüxtəliflik İnformasiya Sistemi (BISE), Avropa üçün Su Məlumat Sistemi (WISE) və ClimateADAPT kimi bir sıra tematik məlumat platformaları vasitəsilə paylaşır. Climate-ADAPT məlumat platforması gözlənilən iqlim dəyişiklikləri, regionların və sektorların həssaslığı, uyğunlaşma nümunələri və uyğunlaşma variantları, uyğunlaşma planlaşdırma alətləri və Aİ siyasəti haqqında məlumat və xəbərləri təqdim edir.
Avropa Təbiət Məlumat Sistemi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Avropa Təbiət Məlumat Sistemi (ATMS)- Avropada növlər, yaşayış yerləri növləri və mühafizə edilən ərazilər üçün ATMS verilənlər bazasında ictimaiyyətə açıq olan məlumatlara çıxışı təmin edir. O, Avropa Biomüxtəliflik Məlumat Mərkəzinin (BMM) bir hissəsidir və EEA tərəfindən idarə olunur.
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Official website
- European Topic Centre on Land Use and Spatial Information (ETC LUSI)
- European Topic Centre on Air and Climate Change(ETC/ACC)
- European Topic Centre on Biological Diversity(ETC/BD) Arxivləşdirilib 12 iyul 2019 at the Wayback Machine
- Model Documentation System (MDS)
- The European Environment Agency's near real-time ozone map (ozoneweb)
- The European Climate Adaptation Platform Climate-ADAPT
- EUNIS homepage