Məzmuna keç

Bhumibol Adulyadey

Keçidləri redaktə et
Vikipediya, azad ensiklopediya
Bhumibol Adulyadey
tay ภูมิพลอดุลยเดช
Tailand kralı
5 may 1950 – 13 oktyabr 2016
ƏvvəlkiAnanda Mahidon
SonrakıMaha Vaçiralonqkorn
Şəxsi məlumatlar
Doğum adı Bhumibala Aduladeja
ภูมิพลอดุลเดช
Doğum tarixi
Doğum yeri Massaçusets, ABŞ
Vəfat tarixi (88 yaşında)
Vəfat yeri Banqkok, Tailand
Vəfat səbəbi ağciyər iltihabı
Təhsili
Fəaliyyəti dövlət xadimi, siyasətçi, mühəndis, saksofonçu[d], bəstəkar, cazmen, monarx, zabit, yazıçı, rəssam, müəllim, ətraf mühit fəalı, sosial işçi, fotoqraf
Uşaqları
Dini Buddist
Təltifləri Order of the Gold Lion of the House of Nassau (Niderland krallığı) — 1960 Collar of the Spanish Order of the Civil Merit (İspaniya) — 1960 Collar of the Order of Charles III (İspaniya) — 1987 "Pakistan" ordeni — 1960 Grand cross of the Order of the Million Elephants and the White Parasol (Laos krallığı) — 1963 qızıl "Olimpiya" ordeni — 1987 "Ləyaqət legionu" ordeninin baş komandan dərəcəsi (ABŞ) — 1960 Grand Star of the Decoration for Services to the Republic of Austria (Avstriya) — 1964 Order of the Queen of Sheba (Efiopiya imperiyası) — 1968 "Ağ şir" ordeninin böyük xaçı (Çexiya) — 1994 Knight Grand Cross in the Order of the Netherlands Lion (Niderland) — 1960 collar of the Order of the Golden Fleece (Burqundiya hersoqluğu) — 2006 "Fəxri legion" ordeninin Böyük xaçı (Fransa) — 1960 Collar of the Supreme Order of the Chrysanthemum (Yaponiya) — 1963 Grand Cross Special Class of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany (Almaniya) — 1960 Knight Grand Cross with Collar of the Order of Saint Olav‎ (Norveç) — 1960 "Stara Planina" ordeni (Bolqarıstan) — 2001 "IX Piy" ordeninin böyük cəngavər xaçı (Vatikan) — 1960 "İndoneziya Respublikası ulduzu" ordeni — 1961 Grand Cordon of the Order of Leopold (Belçika) — 1960 Serafimlər ordeni (İsveç) — 1950 "İtaliya qarşısında xidmətlərə görə" ordeninin lentli böyük cəngavərlik xaçı — 1960 Grand Cross of the Order of the Redeemer (Yunanıstan) — 1963 Grand Collar of the Order of Prince Henry (Portuqaliya) — 1999 Pəhləvi ordeni (Pəhləvilər İranı) — 1968 Order of al-Hussein bin Ali (İordaniya) Grand Cordon of the Order of the Crown of Thailand (Rattanakosin Kingdom) — 1946 Grand Cordon of the Order of the White Elephant (Rattanakosin Kingdom) — 1946 Knight Grand Cordon of the Order of Chula Chom Klao (Rattanakosin Kingdom) — 1935 Order of the Rajamitrabhorn (Tailand) — 1962 Order of the Royal House of Chakri (Rattanakosin Kingdom) — 1938 Order of the Nine Gems (Rattanakosin Kingdom) — 1946 Order of Rama (Rattanakosin Kingdom) — 1946 Order of the Direkgunabhorn (Tailand) — 1991 Order of Ramkeerati (Tailand) — 1987 Dushdi Mala Medal (Rattanakosin Kingdom) — 1946 Bravery Medal (Tailand) — 1946 Chakra Mala Medal (Rattanakosin Kingdom) — 1946 Grand Cross of the Royal Order of Cambodia (Kamboca) — 1954 "Yuqoslaviya ulduzu" ordeni Grand Cordon of the Order of the Throne (Mərakeş) Grand Cross of the Order of Merit (Çili) Grand Cross of the Order of the Liberator General San Martín (Argentina) — 1960 "Xilaskar" ordeni (Venesuela) Order of the Crown of the Realm (Malayziya) — 1963 Royal Family Order of Terengganu (Malayziya) — 2000 Thiri Thudhamma Thingaha (Myanma) — 1960 Nepal Pratap Bhaskara — 1986 Order of Brilliant Jade (Tayvan) — 1963 Grand Order of Mugunghwa (Cənubi Koreya) — 1981 Order of Merit for National Foundation (Cənubi Koreya) Order of the Crown of Brunei (Bruney) — 1990 Royal Victorian Chain (Birləşmiş Krallıq) — 1960 Bronze Wolf Award — 2006 Grand Cross of the Order of the Legion of Honour (Philippines) (Filippin) Order of Good Hope (CAR) Order of Sikatuna (Filippin) — 1968 Royal Family Order of Selangor (Malayziya) — 1999 Grand Cross of the Sash of the Three Orders (Portuqaliya) — 1960 Knight of the Order of the Elephant (Danimarka) — 1960
Collar of the Order of the Star of Romania (Rumıniya) — 2000
İmzanın şəkli
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bhumibol Adulyadey (tay ภูมิพลอดุลยเดช; 5 dekabr 1927[1][2][…] – 13 oktyabr 2016[1][2][…]) — 1950-2016-cı illərdə Tailand kralı.

Həyatı

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Bhumibol Adulyadey 5 dekabr 1927-ci ildə ABŞ-də anadan olub. Çakri sülaləsindəndir.[3] 9 iyun 1946 ildə taxta çıxan Bhumibol Adulyadey bütün Tailand xalqı tərəfindən çox səvilir və inanılmaz hörmət duyulur. Tacgüzarlığı dövründə xalq ona "Böyük" (tay มหาราช, Maharaja) ləqəbini verdi.[4] Tailand xalqı onu özlərinə həm kral, həm də ruhani bir lider olaraq görür. Xalqın onu bu qədər sevməsinin digər bir səbəbi isə bütün ölkəni gəzib, xalqa danışaraq o bölgəyə bir rifah gətirməsidir.

Bhumibol Adulyadey musiqi ilə məşğul olur. 30-dan artıq caz musiqisi bəstələyib. Benni Qoodman, Cek Tearqarden kimi əfsanə cazcılar ilə eyni səhnədə saksofon çalacaq qədər usta bir musiqiçidir.

Bhumibol Adulyadey yaxşı bir fotoqraf kimi ölkədə ad çıxarıb.[5]

Bhumibol Adulyadey ixtiraları ilə dünya miqyasında tanınıb və patentləri var. Ən məşhur patenti süni buluddur.

Bhumibol Adulyadey siyasəti sevmir və dövləti xüsusi müşavirləri vasitəsilə idarə edir.

Bhumibol Adulyadeyin portret və fotolorı ölkəni başdan ayağa bürüyüb. Bir isveçrəli turist onun divara yapışdırılmış portretinə saqqal çəkdiyinə görə 15 il həbs cəzası alıb.

O, ölkədə taxtda əyləşmiş ən uzun ömürlü kraldır. Ömrünün sonuna qədər kral taxtında olan Bhumibol 70 il kral olmuşdur. Hakimiyyəti dövründə bir neçə dəfə üsyan və qiyam baş vermiş, hamısını özü birbaşa danışıqlar apararaq yatırmışdır.

1990-cı illərdə Taylandın demokratikləşdirilməsində kralın çox böyük rolu olub.

O, 2006-cı ildə baş nazir Taksin Çinavatın hökumətini devirmiş hərbi xuntanı devirmişdi. 2014-cü ilin mayında hərbi çevrilişdən sonra kral general Prayut Çan-Oçu Milli Sülh və Asayiş Şurasının sədri təyin etmişdi.

Bhumibol Adulyadey ABŞ-də anadan olduğundan yeganə monarxdır ki, bu ölkənin vətəndaşlığını birbaşa ala bilər.

2005-ci ildə Tailandda baş verən sel fəlakətində kral selin bol məhsullu çəltik tarlalarını zərərə uğradacağını görmüş və selin su yollarının yönünü dəyişdirib, ölkəni çox böyük bir zərərdən qurtarmışdır.

Dünyanın ən varlı ölkə başçıları arasında siyahıda ikinci yeri 30 milyard dollar sərvəti olan Tayland kralı Bhumibol Adulyadey tutur.

Bhumibol Adulyadeyin təvəllüd günü Tailandın milli bayramıdır. Səhhətində yaranan problemlərə görə, Banqokda Sirirat xəstəxanasına yerləşdirilən kral 13 oktyabr 2016-cı ildə vəfat etmişdir.[6]

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2016/10/13/le-roi-bhumibol-de-thailande-est-mort_5013080_3382.html.
  2. ↑ 1 2 Bhumibol Aduljadeh // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
  3. ↑ "A Royal Occasion speeches". Journal. Worldhop. 1996. 12 May 2006 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 July 2006.
  4. ↑ Handley, Paul M. (2006). The King Never Smiles. Yale University Press. ISBN 0-300-10682-3.
  5. ↑ Grossman, Nicholas; Faulder, Dominic (2012). King Bhumibol Adulyadej – A Life's Work. Editions Didier Millet. ISBN 9814260568.
  6. ↑ "Tailand kralı vəfat etdi". 2016-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-10-13.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Bhumibol_Adulyadey&oldid=7761799"