Neophron percnopterus

Neophron percnopterus; zapiquera
Estáu de caltenimientu
	; En peligru (UICN)
Clasificación científica
Reinu:	Animalia
Filu:	Chordata
Clas:	Aves
Orde:	Accipitriformes
Familia:	Accipitridae
Subfamilia:	Aegypiinae
Xéneru:	Neophron; Savigny, 1809
Especie:	N. percnopterus; Linneo, 1758
Distribución
Consultes
	[editar datos en Wikidata]

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como ^NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu. La zapiquera^[2], aveblanca^[3] o frangüesu^[4] (Neophron percnopterus) ye una especie d'ave accipitriforme de la familia Accipitridae mesma d'África y el sur de la rexón paleártica hasta la India.

Carauterístiques

Ye la utre del Vieyu Mundu con menor valumbu (sobre 150 cm). Los mozos son pardos, ente que los adultos (a partir de los 5 años d'edá) carauterizar pola so cabeza y pates marielles, cuerpu blancu, ales blanques con estremos grises y negros y cola blanca y ancha. Miden 85 centímetros de la punta del picu a la de la cola, teniendo un valumbu de 1,7 metros y un pesu permediu de dos kilos o pocu más. Vuelen de normal en solitariu, anque dacuando siguen a otros conxéneres o inclusive a utres d'otres especies y cuervos.

Historia natural

Esta utre suel ser unu de los postreros animales en probar el carnáu de les que s'alimenta. Cuando otres especies mayores yá acabaron con cuasi tola carne, la zapiquera allega pa encloyar les poques pieles y restos de carne que queden agabitaos ente los güesos. Complementa la so dieta con inseutos y pequeños animales, según tou tipu de refugayes y fieces animales. Tamién encloya güevos, que ruempe llevantándolos col picu y llanzándolos contra les roques. Na zona del norte d'África, les zapiqueres llogren romper el gruesu pulgu de los güevos d'avestruz tomando una piedra y llanzándola repetidamente hasta que'l cascarón vence, siendo ésti unu de los pocos casos d'usu de ferramientes nel mundu animal. Les zapiqueres tamién son visitantes habituales de los vertideros, onde s'enfarxopeten de basures humanes. Tou lo que refuguen los demás, ye aprovecháu poles zapiqueres.

Añeren de normal n'abrigos asitiaos sobre cantiles y valles recortaos, onde ponen dos güevos ente marzu y abril nun nial forráu de pelos d'animal (ye común l'usu de llana d'oveya), cañes y güesos. Tresporten estos materiales col picu, al contrariu que'l restu d'utres, que lo faen suxetándolos coles sos garres. L'usu intensivu de pesticides puede amenorgar la puesta a un namái güevu, como asocedió en delles zones d'España y Portugal onde anguaño s'atopa en cayente, sobremanera pol usu illegal ya indiscrimináu de venenos prohibíos. Solamente sobrevive un pollu que va cruciar l'estrechu de Xibraltar colos sos padres. Va pasar nel África subsaḥariana los primeros cinco años de la so vida hasta algamar el maduror sexual, tornando a la península Ibérica, si llogra sobrevivir, pa formar una nueva familia.

La zapiquera común n'España

N'España, la zapiquera común ye de normal un visitante branizu, anque esisten poblaciones sedentaries nes islles de Menorca y Mallorca. Pasen l'iviernu nel África subsaḥariana y crucien l'estrechu de Xibraltar a principios de marzu. Estiéndese per tola xeografía española pa reproducise, ocupando cada pareya'l mesmu territoriu añu tres d'añu. Abandonen el país a finales del mes de setiembre.

Nes Islles Canaries, la zapiquera ye una especie totalmente afecha a la xeografía de les islles orientales, especialmente en Gran Canaria, Fuerteventura y Lanzarote. Magar sufrió un retrocesu nel númberu d'exemplares nes últimes décades, la so proteición garantizó la so sobrevivencia nos sos espacios naturales, principalmente del interior y medianías de les islles, como los ribayos de Guayadeque, Fataga, El Draguillo y Tirajana, en Gran Canaria, y de Butihondo y Jandia, en Fuerteventura. Na islla de Fuerteventura alcuéntrase amás una subespecie endémica, el guirre majorero (Neophron percnopterus majorensis).

Subespecies

Reconócense trés subespecies de zapiqueres:^[5]

Neophron percnopterus percnopterus - d'África y el sur d'Europa hasta'l noroeste de la India; Cabu Verde.
Neophron percnopterus majorensis - Islles Canaries (Fuerteventura)
Neophron percnopterus ginginianus - Nepal ya India (sacante'l noroeste)

Referencies

↑ BirdLife International 2008. Neophron percnopterus. In: IUCN 2009. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2009.1
↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000).
↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000).
↑ Clements, J.F.; T.S. Schulenberg, M.J. Iliff, B.L. Sullivan, & C.L. Wood. «The Clements Checklist of Birds of the World, Version 6.5». Cornell University Press. Consultáu'l 12 de xunu de 2011.

Enllaces esternos

Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Neophron percnopterus.

[iucn-1] BirdLife International 2008. Neophron percnopterus. In: IUCN 2009. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2009.1

[25371c05886d508f0bd3b89319c1e188ec3c8883-2] URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.

[1c2bbb6f81dcedbe1a6668b9555a41f9d7823d3d-3] «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000).

[a261bf3352d35dd9bfcd3b9c3b5fcb6b3158f419-4] «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000).

[cle-5] Clements, J.F.; T.S. Schulenberg, M.J. Iliff, B.L. Sullivan, & C.L. Wood. «The Clements Checklist of Birds of the World, Version 6.5». Cornell University Press. Consultáu'l 12 de xunu de 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]