Ramón Acín Aquilué

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Iste articlo tracta sobre o pintor y escritor Ramón Acín, asasinau por os Sublevaus en a Guerra Civil. Pa atros emplegos d'o nombre Ramón Acín se veiga Ramón Acín (desambigación).

Ramón Acín Aquilué
Información personal
Calendata de naixencia	30 d'agosto de 1888
Puesto de naixencia	Uesca (Plana de Uesca, Aragón)
Calendata de muerte	6 d'agosto de 1936
Puesto de muerte	Uesca (Plana de Uesca, Aragón)
Alma Máter	Universidat de Zaragoza
Ocupación	escultor, pintor
Conchuche	Conchita Monrás
Fillos	Katia y Sol

Ramón Arsenio Acín Aquilué (Uesca (Plana de Uesca), 30 d'agosto de 1888 - It., 6 d'agosto de 1936) estió un pintor y escultor aragonés militant d'a CNT.

A suya obra como escultor mas caracteristica ye as As paixaricas, feita en 1928, situada en o Parque Miguel Serveto, y declarada Bien d'Intrés Cultural.

Os suyos descendents a la muerte d'a suya filla Katia, deciden creyar la Fundación Ramón y Katia Acín ta mantener vivo lo esprito y la memoria d'estas figuras excepcionals.

Biografía

Naixe o 30 d'agosto de l'anyo 1888 en o domicilio familiar d'a carrera Corz en a ciudat de Uesca. Fillo d'un inchenier agrimensor y una maistra, ye o caganiedos de cuatro chirmans. Mientres a suya infancia pasó os veranos en a población de Bailo, a on viviba un tío suyo y una prima, en a suya obra ye un tema recurrent os paisaches y casas d'iste lugar.

Ya dende chicorrón amuestra habilidaz t'a pintura, razón por a que ye inscrito en l'Academia Lafuente Tobeñas cuan contaba con once anyos.

Un anyo dimpués, en 1900, prencipia os estudios de bachillerato en l'Instituto de Uesca, an i compartirá estudios y amistat con Felipe Aláiz.

No ye dica l'anyo 1908 que amaneix o suyo primer treballo t'a prensa escrita conoixito; una ilustración con enchaquia d'as fiestas uescanas de Sant Lorient. Dende allora, as suyas colaboracions y treballos abastarán tot tipo d'ambitos: articlos d'opinión, humor grafico, ilustracions, escultura, pintura, encluso una obra de teatro. Prenendo parte con bellas d'istas en a-saber-las d'exposicions, a sobén aprofeitando viaches por motivos sindicals.

Encara que de normal viviba en Uesca, an i feba de profesor interín de Debuixo d'as Escuelas Normals, tamién vivió en ciudaz tals como: Barcelona, Madrit, Leida, Granada u París, an i coincidirá y ferá amistat con Luis Buñuel, a qui aduyará en a realización d'o filme Tierra sin pan.

A suya militancia política ferá d'a represión una constant en a suya vida, sofrindo a garchola cuantas vegadas, y en zagueras a muerte o 6 d'agosto de 1936. Represión que tamién patió a suya muller, Conchita Monrás, quedando asinas popiellas as dos fillas d'a parella: Katia y Sol.

Militancia

Antimás de artista de vanguardia y pedagogo, Ramón Acín estió un important militant y achitador anarco-sindicalista, desembolicando ista faina mas que mas en por l'Alto Aragón, por an i ferá cuantas chiras y campanyas de propaganda sindical.

Os suyos primers trangos aintro d'a ideolochia libertaria os fació d'a man de chent como Felipe Aláiz, Joaquín Maurín u Ángel Samblancat a meyatos d'os anyos 1910. militant d'a CNT, prenió parte como delegato de l'Alto Aragón en o II Congreso d'a CNT (1919) con una ponencia sobre Prensa y Propaganda. Ya prencipiata a dictadura de Primo de Rivera ye engarcholato por publicar un articlo en o Diario de Huesca en esfensa d'o escritor y debuixant Juan Bautista Achés, condenato a muerte.

En zaguerias d'a dictadura de Primo de Rivera, un Ramón Acín ya compromeso de raso con as fuerzas opositoras, prene parte en a Sublevación de Chaca, estando o responsable de preparar a vada obrera que se fería en a ciudat de Uesca si triunfa a sublevación. En fracasar ista y dimpués de l'afusilamiento d'os dirichents s'exilia en París dica la proclamación d'a II Republica. Cuan ista ye proclamata l'anyo siguient, una chentada s'enfila t'a casa d'Acín y aclama a la suya muller, Conchita. Ramón encara ye en París y no i tornará dica pasatos 12 días, estando recibito en meyo d'una graniza multitut.

Ixe mesmo anyo (1931) participa en o III Congreso d'a CNT como representant d'os Sindicatos de l'Alto Aragón. Aprofeitando ista vesita a Madrit exposa as suyas obras en l'Ateneu de Madrit.

En Marzo de 1932 ye detenito baixo l'acusación d'estar preparando una nueva conspiración en a guarnición de Chaca, encara que quedará absuelto en o chudicio que se i ferá l'anyo siguient.

Antes que remate l'anyo torna a estar engarcholato en dos ocasions por vadas habitas en a ciudat.

En l'anyo 1936 asiste a o IV Congreso d'a CNT en o Teatro Iris de Zaragoza.

En esclatar a Guerra Civil, y una vegada as fuerzas faixistas han prenito a ciudat, Acín s'ha d'amagar en o suyo fogar. En cuantas ocasions os facciosos vesitan casa suya sin localizar-lo. Pero o diya 6 d'agosto no puet aguantar como maltractan a la suya muller mientres una vesita y surte d'o suyo amagatorio ta entregar-se. Ixa mesma nueit ye afusilato en os paretons d'o fosal. En o suyo certificato de defunción s'afirma que morió:

“…sobre as once d'a nueit en batalla habita por motivo de Guerra Civil…”

A suya muller tamién será asasinata chunto con cuasi un centenar mas de uescanos o 23 d'agosto de 1936.

Vinclos externos

• (es) Pachina d'a Fundación Ramón y Katia Acín.
• (es) Biografía de Ramón Acín en Patrimonio Cultural d'Aragón.
• (es) Ramón Acín en a Gran Enciclopedia Aragonesa.

• Datos: Q2746880
• Multimedia: Ramón Acín / Q2746880