Occitán lengadocián

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Lengadocián Lengadocian
Variedaz de l'occitán
Localización cheografica
Estau	{{{estau}}}
País	{{{país}}}
Rechión	{{{rechión}}}
Parlau en	Occitania Auvernia-Roine-Alpes
Lugars principals
Estatus
Atras denominacions	{{{atras denominacions}}}
Charradors	Bellas dos millons de personas (1990)
Oficial en
Reconoixiu en	{{{reconoixiu}}}
Regulau por	Conselh de la Lenga Occitana
Vitalidat
Escritors principals
Rasgos dialectals
Clasificación lingüistica
Indoeuropea Romance Romance occidental Galorromanica Occitanorromanica Occitán Lengadocián
Codigos
ISO 639-1	oc (occitán)
ISO 639-2	oci (occitán)
ISO 639-3	oci
SIL	oci

L'occitán lengadocián u occitán central ye un dialecto de l'occitán que se charra entre o Garona y o Roine. Presenta elementos comuns con o gascón, con o provenzal adintro de l'occitán, y tamién con o catalán y l'aragonés.

En a Edat Meya l'aragonés ampró uns pocos occitanismos que dimanaban d'o lengadocián, pus a mes gran part d'os occitanismos proveniban d'o gascón a traviés d'as vals pirenencas gasconas y biarnesas y d'a inmigración gascona.

Fonetica

Mantién sin palatalizar as consonants d'as silabas latinas CA- y GA- sin palatalizar: cantar, cabra ("craba"), gal ("gallo"), gaug ("goyo"), plaga, coincidindo con o provenzal, o catalán y l'aragonés.

Mantién os grupos –sp-, -st-, -sk-: espiar, tèsta ("cabeza"), escòla ("escuela"), coincidindo con o provenzal, o catalán y l'aragonés. Manimenos en as parlas lengadocianas d'o norte a vegadas a s pasa a h.

Se mantién l'a pretonica sin velarizar (de fueras d'en o norte, incluyindo Rouergue): castèl ("castiello"), aquel, passejada ("paseyo"), coincidindo con o provenzal, o catalán y l'aragonés.

Se mantienen os diftongos y triftongos: paire, aiga ("augua"), sau, pèira ("piedra"), buou, puei ("pueyo"), coincidindo con o provenzal.

Bi ha una -l- intervocalica que provién tanto de –L- como de –LL- latina: pala, salar, galina ("gallina"), bèla ("bella"). Coincide en esto con o provenzal.

Conservación d'a –s final d'o plural: portas ("puertas"), flors, a l'igual que en gascón, catalán y aragonés, pero diferenciando-se d'o provenzal.

No palatalización d'o grupo –CT-: fait (participio "feito"), lait ("leit"), coincidindo con o catalán y l'aragonés pero diferenciando-se d'o provenzal.

Conservación sin palatalizar d'a –l u –ll final: sal, nadal, vedèl ("vediello"), bèl, distinguindo-se n'esto tanto d'o provenzal como d'o gascón y coincidindo con o catalán y l'aragonés. Esta isoglosa ye una d'as que millor definen o espacio cheografico d'o lengadocián adintro de l'occitán.

Caita d'a –n final: pa ("pan"), vi ("vin"), bé ("adverbios de modo en l'aragonés|bien]]"), coincidindo con o catalán pero distinguindo-se d'o provenzal, d'o gascón y l'aragonés.

Betacismo, coindicindo con o gascón, o catalán septentrional y l'aragonés y distinguido-se d'o provenzal y part d'o nordoccidental.

Mantenimiento d'as consonants finals: cantat (participio "cantau"), vengut (participio "veniu"), prat ("prau"), lop ("lobo" en aragonés cheneral, "lupo" en aragonés central), còp, bèc ("pico"), coincidindo con o catalán y o gascón pero distinguindo-se d'o nordoccitán y o provenzal.

Morfolochía

Articlo los y las, distinguindo-se n'esto d'o provenzal.

Parlas lengadocianas

Adintro d'o lengadocián se distingue o meridional, o septentrional, l'occidental y l'oriental.

Bibliografía

• (fr) Pierre Bec: La langue occitane. Presses universitaires de France, 1973. Colection Que sais-je?
• (fr) Nicolas Quint: Le languedocien de poche. Occitan central. Assimil 2007.
• (fr) Nathalie Loveau, Michel Piquemal: Les mots des occitans. Edicions du Cabardès, 2013.

• Datos: Q942602
• Multimedia: Languedocien dialect / Q942602