Paul Dungler

Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Dr Paul Joseph Dungler (* 1. März 1902 z’ Dànn, Raichslànd Elsàss-Lothrìnga; † 25. Àuigscht 1974 z’ Kolmer, Owerelsàss) ìsch a frànzeescher Ìndüschtriäller, keenigsträijer Àktìwìscht un Wììderschtàndskampfer geega dr Nàzionààlsoziàlìschmus gsìì.

sii Laawa

Dr Paul Dungler ìsch dr Suhn gsìì vum Schlosser Pierre Dungler un vu dr Julie Schneider. Sii Brüader Julien hàt sìch z’äärscht z’ Bààsel nììdergloo.

Zamma mìt siim Brüader hàt dr Dungler z’ Àlt-Dànn a Unternamma glaita, wo Täckschtilmàschììna hargschtällt hàt. Noh-n-em And vum Äärschta Waltkriag ìsch’r a Àktìwìscht fìr d’ frànzeescha nàzionàlìschta un keenigsträija Beweegung L’Action française worra. Ìnnerhàlb vu dr Beweegung ìsch’r Mìtglììd ìm Kàmpfverbànd Camelots du roi gsìì. Ìn da Kampferkraisa-n-ìsch’r àls Commandant Martial bekànnt gsìì. Schpeeter hàt’r sìch àn dr rachtsextreema Terrorgruppa La Cagoule ààgschlossa, wo-n-ìhra Ziil gsìì-n-ìsch, d’ Drìtta Frànzeescha Repüblik umz’schtìrza. Schuu-n-àb 1939 ìsch’r vum Gfoohr vum Nàzi-Diitschlànd bewusst gsìì; vor ema nàzionàlìschta Krais hàt’r a Reed ghàlta:

„Si un conflit éclate il faudra non seulement faire notre devoir mais grouper nos énergies pour assurer la victoire commune, le nazisme n'est pas seulement notre ennemi militaire c'est aussi l'anti-civilisation“

„Wänn a Konflikt üssbrìcht, dänn wara m’r nìt numma unsra Pflìcht müassa tüa, àwwer àui unsra Kràft bìndla, fìr dr gmainsààma Siig sìchera. Dr Nàzìschmus ìsch nìt numma unser militäärischer Fììnd, ar ìsch àui d’ Ànti-Ziwilisàzioon.“

– Paul Dungler

Noh-n-em Ààschluss vum Elsàss-Lothrìnga àns Drìtta Raich ìsch dr Dungler àm 25. Àuigscht 1940 illegààl uff Dànn z’ruckkumma. Doo hàt’r àm 1. Septamber 1940 d’ äärschta elsassischa Wììderschtàndsorgànisàzioon grìnda, wo z’äärscht Septième colonne d’Alsace un àb 1941 Réseau Martial ghaissa hàt. D’ Mìtglììder vum Nätzwark hann militäärischa un wìrtschàftliga Informàzioona gsàmmelt, fìr’na ìm Vichy-Reschiim un ìn da Wììderschtàndsfiahrer z’ London ìwwergaa. Wu-n-’r ärfàhra hàt, àss d’ Gestapo ne verhàfta wurd, ìsch’r àm 10. Dezamber 1940 uff Lyon gflìchta. Doo hàt’r Kontàkt mìt’m Màrschàll Pétain uffgnumma, wo-n-ìhm gschtàtta hàt, unbehìndert zwìscha dr Besatzungszoona un em „Fräija Frànkrììch“ z’ raisa. Dr Pétain hàt àwwer nìt känna sìcher màcha, àss d’ Polizäi’ne nìt verfolga wurd. Jedoch hàt dr Màrschàll ìm Réseau Martial 500.000 Frànka gaa. Z’ Lyon hàt àui dr Dungler Kontàkt mìt dr Wììderschtàndsorgànisàzioon ORA, em Generààl Frère un àndra Fiahrer vu dr Àrmee vum Vichy-Reschiim uffgnumma. Ar ìsch àui schtandig ìn Verbìndung blììwa mìt Wììderschtàndsnätzwarker ìnnerhàlb vu dr diitscha Wehrmàcht.

Ìm Àwrìl 1942 hàt s’ Réseau Martial em Generààl Giraud ghulfa, üss dr diitscha Kriagsgfàngaschàft üssz’bracha un dur Mìlhüüsa un Liabsdorf ìn d’ Schwiiz z’ flìchta. Ìm Joohr 1943 ìsch dr Dungler dur Barcelona un Gibraltar uff Àlgier gànga, fìr dr Generààl de Gaulle traffa. Dr de Gaulle hàt àwwer’ne nìt wälla traffa, dänn’r ìsch a Geegner gsìì vum Generààl Giraud.

Schpeeter ìsch dr Dungler vu’ma Flugzigg vum US-àmerikànischa Ghaimdianscht mìt’m Fàllschìrm ìns frànzeescha Zäntrààlmàssiv àbgsätzt worra. Doo hàt’r uff Wunsch vum Generààl Revers Kontàkt mìt dr diitscha-n-Àbwehr wälla uffnamma. Àm And Hornung 1944 ìsch’r àwwer z’ Nizza vu dr Gestapo verhàftet worra. Ar ìsch ìn mehrera Käfig ìn Frànkrììch un Diitschlànd iigschpärrt worra, un ìsch d’rnooh ìns Lààger vun Eisenberg ìn dr Tschechoslowàkäi verschläppt worra. Doo ìsch’r àm 8. Mai 1945 vu da àmerikànischa Truppa befräijt worra.

Dr Paul Dungler ìsch Offiziar vu dr Eehralegioon worra un hàt d’ Wììderschtàndsmedàlia bikumma. Sitter Oktoower 2017 ìsch z’ Dànn a Schtrooss noh-n-ìhm gnännt (d’ Allée Paul-Dungler).

Lìteràtüür

• Joseph Baumann: DUNGLER Paul Joseph. In: Fédération des sociétés d’histoire et d’archéologie d’Alsace (Hrsg.): Nouveau dictionnaire de biographie alsacienne. Band 8. Société d’Edition de la Basse-Alsace, Schtroossburi Mai 1983, S. 709 (französisch, alsace-histoire.org [abgerufen am 20. Oktober 2022]). 
• Pierre Bockel, André Malraux (Vorwort): L’Enfant du rire. Grasset, Pàriis 1991, ISBN 978-2-246-00352-6 (französisch, 204 S., Erstausgabe: 1973). 
• Jean Eschbach: Au cœur de la Résistance alsacienne. Le combat de Paul Dungler. Jérôme Do. Bentzinger éditeur, 2003, ISBN 2-84629-068-7 (französisch, 332 S.). 
• Bernard Reumaux: Qui était Paul Dungler ? Enquête sur le premier résistant alsacien. In: Les Saisons d’Alsace. Nr. 114, 1991, ISBN 0-00-048901-8, S. 219–227 (französisch). 
• Eric Le Normand, Christophe Clavel (Bìlder): Paul Dungler. In: Association pour des études sur la Résistance intérieure des Alsaciens (Hrsg.): La résistance des Alsaciens. Fondation de France, Àbtailung AERI, 2016, ISBN 978-2-915742-32-9 (französisch). 
• Pierre Aymar de Broissia, Nicolas Jagora, Aurore de Neuville, Hamlaoui Mekachera (Vorwort): Résistance, 1940-1944 : témoignages, dossiers, chronologie : édition Alsace. Little big man, 2004, ISBN 2-915347-20-4, S. 15–16 (französisch, 241 S.). 

Ainzelnoohwiisa

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Paul_Dungler“ vu de französische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.